[LII]
Par atque una ratio est spei, laetitiae, molestiae; sed haud sciam an acerrimus
longe sit omnium motus invidiae nec minus virium opus sit in ea comprimenda
quam in excitanda. Invident autem homines maxime paribus aut inferioribus, cum se
relictos sentiunt, illos autem dolent evolasse; sed etiam superioribus
invidetur saepe vehementer et eo magis, si intolerantius se iactant et
aequabilitatem communis iuris praestantia dignitatis aut fortunae suae
transeunt; quae si inflammanda sunt, maxime dicendum est non esse virtute
parata, deinde etiam vitiis atque peccatis, tum, si erunt honestiora atque
graviora, tamen non esse tanta illa merita, quantam insolentiam hominis
quantumque fastidium; [210]
ad sedandum autem, magno illa labore, magnis periculis esse parta nec ad suum
commodum, sed ad aliorum esse conlata; eumque, si quam gloriam peperisse
videatur, tamen etsi ea non sit iniqua merces periculi, tamen ea non delectari
totamque abicere atque deponere; omninoque perficiendum est, quoniam plerique
sunt invidi maximeque hoc est commune vitium et perpetuum, invidetur autem
praestanti florentique fortunae, ut haec opinio minuatur et illa excellens
opinione fortuna cum laboribus et miseriis permixta [esse] videatur.
[211] Iam misericordia movetur, si is, qui audit, adduci
potest ut illa, quae de altero deplorentur, ad suas res revocet, quas aut
tulerit acerbas aut timeat, ut intuens alium crebro ad se ipsum revertatur; et
cum singuli casus humanarum miseriarum graviter accipiuntur, si dicuntur
dolenter, tum adflicta et prostrata virtus maxime luctuosa est. Et
ut illa altera pars orationis, quae probitatis commendatione boni viri debet
speciem tueri, lenis, ut saepe iam dixi, atque summissa, sic haec, quae
suscipitur ab oratore ad commutandos animos atque omni ratione flectendos,
intenta ac vehemens esse debet.
|