PRZEDESŁÓW DO EWANJELJE SW. MARKA

Wtërą Ewanjeljã wedle starochrzescëjańszczi tradicëje napjisôł sw. Mark- ewanjelista. Nosëł dwa mjona Jan-Mark, ale przëjãło sã mjono Mark i pòd tim mjonã gò le znajemë. Pòchôdôł ze Żëdów i mjeszkôł w Jeruzalem, gdze jegò matka mja jaczis pòsodłowjé-chëcz, gdze sã ju zbjérelë pjerszi chrzescëjanje. (Dz.  Apostol. 12,12). Sw. Mark béł krewnim sw. Barnabë apòstoła. Nen razã ze sw. apòstołã Pawłem, nôpózdnji, bò ju przez, apòstołów, bëlë  włączoni do jejëch karna (Dz. Ap. 13, 2-3). Sw. Mark razã ze sw. Barnabą towarzëlë téż sw. Pawłowji w jegò pjerszëch misjonarszczëch drogach. Pózdnji przëstôł do sw. Pjotra i wjidzimë gò z njim w Rzimje, jakno jegò ùcznjã i pòmòcnigò w apòstolszczi prôcë (1P 5, 13). Choba na zlécenjé sw. Pjotra napjisôł pò greckù Pjotrową katechezã ò żëcim, dzejanjim i ùczbje Pana Jezësa, co nazéwómë Ewanjelëją sw. Marka. Jeden z nôpjerszëch dzejopjisôrzów Kòscoła Euzebjusz z Cezarëje (+339) pjisze ze Papjasz (+130) jeden z ùcznjów sw. Jana apòstoła w swòjëch pjismjonach wspòmjinô że „Mark, jakno pòmòcni i tołmôcz sw. Pjotra spjisôł wszetkò dokùmeńtno co pamjãtôł, a co sã òdnôszëło do ùczbë i dzejanjigò Jezësa, chòc nji w czasu czej to sã dzejało. Sóm nje béł ùcznjã Pana Jezësa, le jakno pòmocni sw. Pjotra, òd nje wjedzôł wszëtkò ò Panu Jezësu. Dbôł ò to, żebë njick nje òpùszczëc co pamjãtôł i nje zjinaczëc”. A sw. Ireneùsz (+200) co béł ùcznjã sw. Pòlikarpa a nen ùcznjã sw. Jana apòstoła, pjisze w swòjëch pjismjonach że pò smjercë sw. Pjotra (+64) i sw. Pawła (+67) jejëch drëszni sw. Mark spjisôł to co Pjoter naùczôł. A tak doszło do drëdzi Ewanjelje, dobëtno napjisani w Rzimje dlô  nëch co sã tam nawrócëlë do chrzescëjaństwa. Na to wskôziwô mjidzë  jinszima fòrma pjisanjigò. Autor dobëtno i akùrôtno òpjisiwô żëdowszczi zwëczi, jejëch spòsób bëcigò, cze nje znelë nowò nawróconi. Z. Ewanjelje sã czëjë, że „nen" - to je sw. Pjoter - co jima przëpòwjôdô Ewanjeljã, béł ne wszëtczigò dzejanjô swjôdkã. Wedle njegò Pón Jezës je òbjecanim Mesijôszã-Christusã, Bòżim Sënă. Ne wszëtczigò wskôzã je Jegò nadzemskô mądrosc i mòc, Jegò znanczi-cëda, Jegò mòc nad złima dëchama. To wszëtkò nje je w lëdzczi mòcë. Na Ewanjeljô mùsza pòwstac ju pò smjercë sw. Pjotra i Pawła (+67). Wedle dzisészigò rozeznanjô ùczbów biblijnëch, ewanjeljô sw. Marka pòwsta z samòjistnigò zdrzódła, jaczim móg bëc nawetk sóm sw. Pjoter, co swòjã katechezã ò żëcim, dzejanjim i ùczbje Pana Jezësa, dlô  lëdzi w Rzimje dôł napjisac Markòwji. Drëdżim taczim samòjistnim zdrzódłã je ewanjeljô sw. Mateùsza, co béł swjôdkã autenticznim - wszëtkò no wjidzôł co dzejôł Pón Jezës i no òpjisôł w swoji katecheze jaką je jegò Ewanjeljô. Z nëch dwùch zdrzódłów pòwstałë trze ewanjelje: Mateùsza, Marka i Łukasza, jaczi zwjemë: ewanjelje sinopticzné (z grecczigò jãzëka) tëli co zbjéżné - rówjenjik, ne co sã przënjikają (w procemnoce do ewanjelëje sw. Jana). A ewanjelistów: Mateùsza, Marka i Łukasza - sinoptikama.