Ten hemel schreiende sociale wandaden

56. In het licht van de sociale leer van de Kerk ziet men duidelijker de ernst in van de "sociale wandaden die ten hemel schreien omdat ze tot geweld leiden en de vrede en goede verstandhouding verstoren tussen groepen mensen binnen eenzelfde land, tussen volkeren en tussen de verschillende regio’s van het continent".²⁰⁵ Daaronder kunnen genoemd worden "drugshandel, witwassen van onrechtmatig verkregen geld, corruptie op ieder gebied, terrorisme, wapenwedloop, rassendiscriminatie, maatschappelijke tweedeling, redeloze vernietiging van de natuur".²⁰⁶ Deze wandaden zijn teken van een diepe crisis die te wijten is aan het verlies van het Godsbesef en aan het ontbreken van de morele beginselen waardoor het leven van iedere mens geleid moet worden. Zonder morele bakens vervalt men tot een onlesbare dorst naar rijkdom en macht, waardoor alle evangelisch zicht op de maatschappelijke werkelijkheid verduisterd wordt.

Maar al te vaak leidt dit ertoe dat sommige publieke instanties geen oog hebben voor de sociale situatie. Veel Amerikaanse landen worden steeds meer overheerst door het systeem dat bekend staat als ‘neo-liberalisme’; uitgaande van een louter economische mensopvatting beschouwt dit systeem winst en marktwerking als absolute graadmeters ten koste van waardigheid en eerbiediging van individu en volk. Soms is het verworden tot een ideologische rechtvaardiging voor bepaalde standpunten en werkwijzen op sociaal en politiek terrein die leiden tot uitsluiting van de zwaksten. In feite is een groeiend aantal armen slachtoffer van bepaalde vormen van politiek en van vaak onrechtvaardige structuren. ²⁰⁷

De beste reactie op deze tragische situatie is het op basis van het evangelie bevorderen van solidariteit en vrede om daadwerkelijk gerechtigheid tot stand te brengen. Allen die een voorbeeld zijn van eerlijkheid in het beheer van de openbare financiën en rechtsbedeling dienen daartoe ondersteund en aangemoedigd worden. Zo moet ook het democratiseringsproces dat in Amerika aan de gang is²⁰⁸ gesteund worden, want in een democratisch systeem zijn er meer controlemogelijkheden om misbruiken te voorkomen.

"De rechtsstaat is de noodzakelijke voorwaarde om een echte democratie tot stand te brengen." ²⁰⁹ Opdat de democratie zich kan ontwikkelen is het noodzakelijk de burgerzin te ontwikkelen, en openbare orde en vrede te bevorderen. Immers, "waarachtige en stabiele democratie kan zonder sociale rechtvaardigheid niet bestaan. Daarom moet de Kerk aan de gewetensvorming meer aandacht besteden, de leidinggevenden in de maatschappij voorbereiden op het openbare leven op alle niveaus, de ontwikkeling bevorderen van burgerzin, eerbiediging van wet en mensenrechten, zich meer inspannen voor de ethische vorming van de politieke klasse." ²¹⁰