Cultuur van de dood en een samenleving die beheerst wordt door de machtigen

63. In Amerika schijnt zich tegenwoordig evenals in andere delen van de wereld een maatschappijmodel af te tekenen dat overheerst wordt door de machthebbers en dat de zwakken buiten sluit en zich er zelfs van ontdoet: ik denk hier aan ongeboren kinderen die weerloos slachtoffer zijn van abortus; aan bejaarden en ongeneselijke zieken op wie soms euthanasie wordt toegepast; en aan zoveel andere mensen die aan de kant worden geschoven door de consumptiemaatschappij en het materialisme. Ik denk ook aan het onnodig toepassen van de doodstraf, wanneer andere "onbloedige middelen volstaan om de veiligheid van personen tegen een aanvaller te verdedigen en te beschermen. … Vanwege de mogelijkheden die de staat tegenwoordig ter beschikking staan om misdaden effectief terug te dringen door degene die een misdaad begaat onschadelijk te maken, zonder hem definitief de mogelijkheid te ontnemen zijn leven te beteren, komen gevallen waarin het noodzakelijk is de schuldige te executeren ‘maar zelden voor …, of bestaan zelfs praktisch niet meer’." ²²⁹ Een dergelijk soort samenleving draagt het stempel van de cultuur van de dood en is daardoor in strijd met de boodschap van het evangelie. Tegenover deze trieste situatie wil de Kerk zich steeds sterker inzetten voor de verdediging van de cultuur van het leven.

In aansluiting bij de recente documenten van het kerkelijk leergezag hebben de Synodevaders hieromtrent nogmaals krachtig hun onvoorwaardelijke eerbied voor en totale verknochtheid aan het leven van de mens uitgesproken, vanaf zijn ontvangenis tot aan zijn natuurlijke dood, alsmede hun veroordeling van kwaad als abortus en euthanasie. Om deze leer van de goddelijke en natuurlijke wet te handhaven is het van wezenlijk belang ervoor te zorgen dat de sociale leer van de Kerk beter bekend wordt, en zich ervoor in te zetten dat in de zeden en juridische normen van de staat de waarden van leven en gezin erkend en verdedigd worden. ²³⁰ Niet alleen moet men opkomen voor het leven, maar bovendien ook door allerlei pastorale initiatieven bevorderen dat kinderen geadopteerd worden, en vrouwen met een problematische zwangerschap zowel vóór als na de geboorte van hun kind voortdurend worden bijgestaan. Speciale pastorale zorg moet ook worden besteed aan vrouwen die een abortus hebben ondergaan of actief hebben opgewekt. ²³¹

Moeten we God niet dank brengen, en onze grote waardering uitspreken tot onze broeders en zusters in het geloof, die in Amerika, samen met andere christenen en talloze mensen van goede wil, met alle geoorloofde middelen zich inzetten voor de verdediging van het leven, voor de bescherming van het ongeboren kind, de ongeneselijke zieke en de gehandicapten? Hun werk is des te verdienstelijker, als we de onverschilligheid zien van velen, de gevaren van de eugenetica en de aanslagen op leven en waardigheid van de mens die overal en iedere dag begaan worden. ²³²

Hetzelfde respect verdienen de soms vergeten en aan hun lot overgelaten bejaarden. Ze moeten als mens gerespecteerd worden; er moeten maatregelen genomen worden tot opvang en hulp die stroken met hun rechten en zo goed mogelijk hun lichamelijk en geestelijk welzijn waarborgen. Ouderen moeten beschermd worden tegen situaties of spanningen die hen tot zelfdoding zouden kunnen brengen; met name moeten ze geholpen worden weerstand te bieden aan de bekoring van begeleide zelfdoding en euthanasie.

Samen met de geestelijke herders van het volk van God in Amerika doe ik een beroep "op de katholieken die werkzaam zijn in de medische en gezondheidssector en op hen die openbare ambten bekleden of die bij het onderwijs betrokken zijn, te doen wat zij kunnen ter verdediging van het leven van hen die het meeste gevaar lopen, en met een goed gevormd geweten volgens de katholieke leer te handelen. Bisschoppen en priesters hebben hierbij de bijzondere plicht om onvermoeibaar te getuigen voor het evangelie van het leven en de gelovigen aan te sporen om dienovereenkomstig te handelen." ²³³ Tevens is het absoluut noodzakelijk dat de Kerk in Amerika, door te gelegener tijd haar stem te verheffen, de besluitvorming beïnvloedt van de wetgevende vergaderingen, en zowel de katholieke burgers als alle andere mensen van goede wil aanspoort, organisaties op te richten om deugdelijke wetsvoorstellen te bevorderen en zich te verzetten tegen voorstellen die een bedreiging vormen voor het gezin en het onafscheidelijk daarmee verbonden leven. In onze tijd moet speciale aandacht geschonken worden aan kwesties die betrekking hebben op de prenatale diagnose opdat deze op geen enkele wijze inbreuk maakt op de menselijke waardigheid.