Nebule.

Proxima superiori patrum nostrorum etate, Italia, non pro vetere maiorum more ex delectu civium, sed conducto milite et peregrinis armis uti consueverat. Hoc, ni fallor, prudenti consilio, quod mercennaria et ignobilia capita furori armorum obiectare, quam civium periculo et discrimine fortunam belli experiri, commodius ducerent. Fortassis etiam illud cavebant: ne arma latinus miles sumeret, quibus ad patrie pernitiem postea abuteretur. Ut evenit quidem. Nam cum hostis assiduus spe victorie et prede cupiditate pacatos et quietos intra Italiam opulentissimos populos vexaret, et ob id iuventus Italie sensim esset armorum studiis excitata, ut est ferox et ad imperandum nata gens itala, repente pene innumerabiles bellorum duces passim tota Italia excrevere, tantis animis prediti et tanta rerum gestarum gloria elati, ut eorum quisque, non iam ad victoriam et triumphos, sed in primis ad regnum spectet, et vicisse parum ducat, ni eos ipsos quos superarit eosdem legibus auspiciisque suis pro arbitrio regat. Hac de re, cum illi imperare et libere civitateshomini nemini servire pulcherrimum ducant, et illi pro nanciscendo imperio, isti pro tuenda libertate nihil a se esse pretermissum velint, tanti utrimque tumultus exorti sunt, ut nedum homines, verum etiam superi ipsi in maximam eius rei admirationem verterentur. Iccirco a Iove optimo maximo, cui ocium et tranquillitas mortalium sempiterne fuit cordi, deorum interpres Mercurius demissus est, ut quid tanti ubique per Italiam apparatus belli vellent sciscitaretur. Sumptis talaribus, deus in montem Alpim delapsus constitit eo in loco unde et Galliam et Etruriam spectaret, atque illic talaria ponere et formam dei ceperat exuere, ut intra cetus mortalium sese decentius accommodaret. At extemplo presto sibi affuere Nebule et, corona facta, deum consalutavere perfamiliariter; nam illis Mercurius in rebus agendis plurimum uti consueverat.

"Etenim certe, tum inquit Mercurius, attemperate advenistis; me quidem, ni fallor, labore hoc quo animo suspensus veneram levabitis. Atque vos, queso, que interdiu noctuque urbibus superincumbitis, cum facile id potestis novisse, dicite quid rei est quod tantum hinc mortales atque hinc armorum agitent?". Tum Nubes: "Etenim, Mercuri, inquiunt, ut rem tenes, Plutoni filia est puella quedam diis uti opinor ipsis non ignota, cui nomen Ambitio, forma singulari, ut eam ingenui plerique adolescentes iuvenesque patritii non pauci vehementer appetant. Sed cum ea lasciva et petulca est adolescentula, sectatorumque copia in maiorem modum gaudet omnibusque, quoad in se sit, queque de se optent pollicetur - ex quo fit ut, qui amore flagrant, in ea observanda omni opera, cura, studio, diligentiaque advigilent, rivaliumque spes atque expectationes, quoquo pacto id queant, interpellent atque frustrentur - hinc inter eos simultates, odia rixeque exorte, studisque partium eo res adducta ut, explicato agmime et instructa acie, contendendum sibi fore instituerint".

Re intellecta Mercurius: "O iccirco pestem mortalium feminam, a qua semper iurgia, discordie, dissidia omnisque publicarum privatarumque rerum calamitas manarit". Atque dum interea sese ut ad Iovem rediret accingeret, num quidnam Nubes de se velint rogavit. Tum Nubes: "Expectato nobis isthuc quidem dixti, Mercuri, nobis, inquiunt. Nam pro tua in nos benivolentia, ut speramus, iustissimam, piissimam, minimeque difficilem causam pro nobis suscipere non recusabis. Idque ut agas, et precamur et obtestamur. In causa hec sunt. Nosti, Mercuri, quam non penitus simus ignobiles. Nam, seu Tellure seu Iunone matre orte, patre sine controversia Phebo esse nos procreatas hominem qui ignoret arbitramur fore neminem. Que nostra sit vita pacata et modesta, non est ut tibi rem notissimam impresentiarum referamus. Quid igitur? annon iniuria est, ignes sedem Ethnam regemque Vulcanum habent, aque maximos et multiplices sinus complent lateque Neptuno rege volutantur, venti non speluncis quidem suis Neptunoque rege contenti sunt, quominus toto ethere, mari, montibus ac denique toto orbe terrarum lasciviant? nos autem innocue, in omnique officio constantes, non rege honestamur, non legibus sumus munite; quin immo, rem durissimam, semper extorres et profuge agitamur, ut numquam in loco consistere, numquam in ocio conquiescere liceat. Semperne umbram fovebimus lachrimis? Nos rorem et alimenta seminibus, pomis ut efflorescant atque mitescant congerimus, quibus et victime deorum et mortales homines, delitie superum, pascantur. Venti flores decussant, aque illuvionibus herbescentem agrum prosternunt; ignes adultam segetem populantur. Sed non est ut te prudentissimum, quem ut ad Iovem redeas properare intelligimus, prolixius commonefaciendo detineamus. Unum est quod te iterum oremus, ut hanc apud Iovem salutis dignitatisque nostre causam suscipias, id quidem, si honestam et tua in nos pietate non indignam iudicabis. Ac tibi quidem persuadeas volumus, Mercuri, nobis posse dari optatius abs te nihil quam ut vel maxime te interprete hanc iustam et superis factu facilem gratiam assequamur. Cupimus rege honestari et quasi a longo exilio donari patria, ut aliquando per ocium sanctissime ac religiosissime deos colere possimus. Nullum neque considendi locum neque regem, modo honestum, recusamus. Hoc, Mercuri, si per te, uti speramus, ex sententia impetrarimus, senties profecto et memores et longe gratissimas tuo beneficio iuvasse".

Tum Mercurius: "Cupio quidem, inquit, vobis esse honori et commodo, sed vestrum est consilium videre ne in ea re prestetne Mercurium apud superos Nubium oratorem, quam Iovis consultorem adesse. Quam ob rem ita censeo: legatos vestros ad Iovem mittendos; his ego deorum senatum honorifice cogendum curabo". Placuit iccirco legatos una cum Mercurio ad Iovem proficisci. Quorum oratione et postulatis Iuppiter nonnihil frontem compressisse referunt. Cumque cogitabundus parumper obmutuisset, legatos Nubium ad se missos his responsis fecit; placere diis ut Nubes et rege et regno quoad velint gaudeant. Verum quo ea in re commodius absque ullius offensione Nubium desideriis satisfaciat, superis aptum et dignissimum regem eligendi curam ordinibus Nubium delegasse. Que cum ita sint, in comitium coeant edicit, ea spe ut persuasum habeant regi renuntiato neque sedes neque honores a diis defuturos.

Itaque totis regionibus apparitores nubecule proceres illas pregrandes barbatas nubes, ut regia comitia fiant, accitum devolant. Eccasiccirco has atque has candidatas, et tota facie corporis meditabundas elatas supercilioque protenso, ac si pre se queque ferat omni mente et cogitatione iam iam sese ad gerendam tyrannidem et ad leges conscribendas impendere. Accedebat quod tanta erant insolentia predite ut, spreto omni consueto iumentorurn genere, exquisitis horrendis undique belluis, hydra, hypocentauro, et bellua Lerne et huiusmodi monstris adveherentur. Phebo patri hunc Nebularum fastum et superbiam invisam fuisse affirmant, earumque fastidium non pertulisse, sed faciem avertisse. At Nubes, ut primum iuxta summum coacervate convenere, intolerablli quadam dignitatis et maiestatis ostentatione, voce gravi et reboanti, presse tamen et submisse seu subsurde, mutuo se consalutavere, ac vix centuriatis comitiis nedum omnibus classibus admissis, incredibile dictu est quanto studio queque se ad omnes ordines ambiendos immiscuerit. Audisses eorum gravem et raucam vocem increbescere, post hec in clamore quam maximos erumpere; dehinc acri contentione partium, res vi et viribus agi cepta est, ut candidati ipsi furentes, pallio ad brachium posito, in saxa saxis et facibus pro armis uterentur. Incredibile dictu est, quam istius conflictus fragor et bellantium fremitus mortalibus superisque ipsis terrori fuerit. Fluvii ex Nubium sanguine redundarunt; montes et deorum templa pavore et terrore contremuere. Ipsos deos, ac si celi fundamenta labescerent, totis animis suspensos extitisse haud dubium est. Solum Iovem fronte perplacida et serena, emisso suspirio, post tantos Nubium motus subrisisse asserunt, et rogatum dixisse, non id a se consilium ceptum temere, ut de rege sibi eligendo inter se Nubes considerare iusserit. Novisse enim per se preposteram et perversam Nebularum naturam, que quidem cum pectore fastu pertumide sint, tum et nimia satietate et fastidio rerum semper vagam et inconstantem degende vite rationem approbarint. Neque sibi non fuisse earum arrogantiam et importunitatem compertam et cognitam, tum aliunde, tum ex hac re, quod regem et regni sedem appeterent. Quem quidem si fuissent adepte, et in commune decus suas vires, consilia, voluntates, studiaque conferre didicissent, sine dubio prope diem futurum non defuisse, quin ille immanes atque audaces in tantam insolentiam proveherentur, ut astra, lunam solemque ipsum occupare inniterentur. Non igitur potuisse pulchrius eorum petulantiam retundi ac reprimi. Nam, cum omnis in quibus aliqua seu virtutis seu vitii similitudo insit perfacile una inter se congregentur, ut videamus quam ipsi potones, edones, amatores aleatoresque, fures, raptores, sicarii, facinorosi ac deinceps huiusmodi reliqui improbi et conscelerati, inter se, similitudinis vi et voluptate ducti, comiter et familiariter convivant; solus superbus sui similem superbum dedignatur atque odit, superboque quivis minus est quam superbus gravis. Superborum illud esse ingenium, ut inter se numquam sint non molesti et infestissimi.