Racconto
1 1 | ricordo el me porta indrìo de na vita e mi me vedo comodà
2 1 | me mama la gavéa fissà na secura (on tòco de legno
3 1 | mesa parte bassa coerta co na lesiera tendina, tipo ‘vetras’,
4 1 | vedéa girando la me testina na volta de qua, na volta de
5 1 | testina na volta de qua, na volta de là. Davanti de
6 1 | curta de fondo, ghe stava na credensa de color maron
7 1 | secondo disegno, se vedéa na damigela che la rispondéa
8 1 | rispondéa a l’inchin slungando na man, come saludando. Sti
9 1 | colo paratorno e fermà co na stringa de corame. Sta ‘
10 1 | la gera picà via tacà a na corda grossa e longa. On
11 1 | desligarlo bisognava montar sóra na carega. Cussì, quando che
12 1 | torse on rosegòto de pan. Na volta fruà la minùa scorta
13 1 | l’istessa corda, sporzéa na banda de lamierin, come
14 1 | lamierin, come se ’l fusse na ala, funzendo da periólo12
15 1 | stava par posarghe sóra na bossa de aqua, la ga inscominsià
16 1 | Intanto la se gavéa messa na man dosso la boca, seràndola
17 2 | do de la note par ciapar na s-cianta de sòno, sto fiol
18 2 | mama, che la sarà de securo na santa), el me ga scorlà
19 2 | ossi o sito on nono tipo na scarpa quando che la deventa
20 2 | vero! Sonia la ga cronpà na putela. La se ciama AURORA
21 2 | proclamava nono, nono vèro e no na scarpa fruà. A so favor
22 2 | fruà. A so favor el portava na testimone fémena. De altro
23 2 | tarlo el sarìa stà sto qua. Na ‘persona’ la me gavarìa
24 2 | Tonio, a só nono, xe nata na putela!” Mi: “Che belo!”
25 2 | insognà o se la fusse stà na me fìsima, se quei de su
26 2 | la verità, a gavarìa fato na gran bela figura. Cussì
27 2 | Tonio, xe rivà el telegrama. Na cosa ùnica. Grassie!” E
28 3 | 3 NA LESSION DE 'TALIAN*~ ~Me
29 3 | stava senpre tacà par darme na man e on giorno, dato che
30 3(1) | andare a donne / el pare na fémena = è effeminato /
31 3 | scancelar i pastroci, dopravo na goma, che la gera formà
32 3 | separà in do parti difarenti. Na parte la gera de color ciaro,
33 3 | chela de no lassar manco na peca13 de i déi suà o spurchi,
34 3(13)| pavimento / omo o dòna co na peca = uomo o donna con
35 3(13)| la stria la ga lassà na peca = la strega ha lasciato
36 3 | el ris-cio de schincar14 na mota de penini. Finìo de
37 3 | siora maestra?” E dai e dai, na volta messo el punto fermo,
38 4 | sia stà, stà de fato che na matina, finìe le preghiere,
39 4 | fato el ghe xe parso come na grassia rissevùa e, pien
40 4 | e camina el xe rivà inte na gran corte de na gran casa.
41 4 | rivà inte na gran corte de na gran casa. Drento ghe stava
42 4 | gran casa. Drento ghe stava na mota de gente che la gera
43 4 | roba pi bela a remirar gera na pi che longa sfilsa de polastri
44 4 | azanar el galon mirà. Co na tironada da mato el ga sbregà
45 4 | cortei, bosse, scoe, pieruni, na tecia senza mànego, na pegnata
46 4 | na tecia senza mànego, na pegnata sbusà, el supioto
47 4 | parfin xe stà sgiaventà na carega co on maon6 spacà.
48 4(5) | s. m., v. rust. (ganba de na carega).~
49 4 | a le sate, pi sguelto de na bisata7 el xe sgussà via,
50 4 | via el so pasto, el ga dà na ociada tornovia ben e a
51 4 | anca i du mezi polastri! Co na sata el se ga netà le pàlpiere
52 4 | par rivar a la rema16 e, na volta posà le sate suso
53 4 | rabia e a la delusion par na magnada mancà che, furse,
54 5 | servìa on mucio de robe: na pila a mesa torcia par la
55 5 | de bilieti par l’autobus, na tèssara telefònica da sinquemila
56 5 | so gran vitalità, el fà na roba, el fà chel’altra,
57 5 | che so mojer la ghe daga na man e ela la fà mejo che
58 5 | chiunque che ’l ghe gavesse dà na ociada sguelta, come che
59 5 | omo ladro), xe scominsià na lota se avertir si o nò
60 5 | me mama: ‘Chi roba anca na sola volta el xe, comunque,
61 5 | che i disesse: “Finalmente na volta el se ga sbalià anca
62 5 | voialtri la conclusion. Mi de na roba a só securo: no gavarò
63 6 | se doparava el saldame2. Na volta al mese faséa el giro
64 6 | somarelo poco pi grando de na piègora. El musseto pìcolo
65 6 | sgualivo, come che ’l fusse stà na gran tola pialà. Torno via
66 6 | messe de tajo e le gera alte na ventina de sentìmetri. Ste
67 6 | Varda de no pèrdarlo”. Mi, na volta rivà rente al sabionaro,
68 6 | bel putel e to mama la xe na dona brava. Dìghelo che
69 6 | te diga che el me ga dà na misura in pi, par regalo”.
70 6 | nissun, el sabionaro el dava na sbachetà su na culata del
71 6 | sabionaro el dava na sbachetà su na culata del musso sbecando: “
72 7 | el gavarìa possudo darme na gran sbeconà. Pena rivà
73 7 | sbatendo le ale, el perdéa na mota de pene che le volava
74 7 | tironarghe el colo, el tirava na sboconà de ossìgeno e, refizià,
75 7 | catavo el corajo de darghe na man, parò, co la vosse: “
76 7 | serto momento ghè stà come na svanpada de sangue, xe stà
77 7 | de bojo, quasi broàndose na man. Sugàndose el suor de
78 7 | strasson ben neto e, co na sveltessa da no crédar,
79 7 | nudo, levigà, lùssido come na statua de piera! La nona,
80 8 | GATO*~Desso ve vojo contar na storia vèra petà a la vecia
81 8 | vèra petà a la vecia Bepa na sera de tanti ani indrìo,
82 8 | cristiane, la ga deciso de far na bona assion regalando on
83 8 | come mi”? E, felisse come na pasqua1, la ga ciapà el
84 8(*) | Na fantasia~ ~
85 8(1) | pasqua (felisse come na), m. d. d., f. agg. = it.
86 8(1) | dial. v. felisse come na pasqua. Altre forme dialettali:
87 8 | festa, spero che la pensi na s-cianta anca a mi!” La
88 8 | cassetin on rosegoto de na ciopa e la posa sóra la
89 8 | la se ga intrabucà dosso na stèla3 fora posto. La ga
90 8(2) | de forma tonda; el gera na sorta de misura. (Candiago-Romanato,
91 8 | mezo metro ma, dato che na giosseta de chela nevegada
92 8 | gera messa a piànzar come na putela a la qual ghe fusse
93 8 | ela la gavéa possudo far na òpara bona;~- la Bepa parché,
94 9(*) | Na fantasia in parte vèra~ ~
95 9 | che la xe de propietà de na Opera Pia. Dopo dovéo nar
96 9 | un no ’l xe mio”. “Ghe xe na ciaveta co na plasticheta
97 9 | Ghe xe na ciaveta co na plasticheta verde ?” “Si”. “
98 9 | a la seconda storiela. ~Na volta a só nà a portar le
99 9 | a portar le robe lavà a na siora, serta Nina, che la
100 9 | parché me spetasse da ela na risposta) che me catavo
101 10 | i òmeni. Xe vèro, parché na dòna, almanco a mi, la me
102 10 | mi, la me ga dà de pi de na inspirassion par métar ‘
103 10 | portà on majon a giro colo e na tuta sportiva azura, in
104 10 | Maria no la xe par gnente na tirchia, anzi, co tanti
105 10 | la vien fora: “ Me òfrito na tassa de the1?” “ Si ”.
106 10 | Si ”. Ciapo dal seciaro na cógoma, ghe dago na rasentada,
107 10 | seciaro na cógoma, ghe dago na rasentada, tiro zó da la
108 10 | tanto bon). Ela, che la xe na dòna moderna e verta a le
109 10(1)| te. Sta forma ‘the’ la xe na forma de le forme (the,
110 10 | sconto, sóto i me bafi, na ridaróla4 ca no podéo frenar
111 10 | cusina: on bel incontro, na bela ciacolada, on sbeco
112 10 | ciacolada, on sbeco de dolor, na nuvoleta de vapor d’aqua,
113 10 | Maria, che la se lagnava. Na volta che la ‘fortuna’ la
114 11 | che no i ga bison manco de na palanca, parché tuto pol
115 11 | de la contrà, saremo stà na ventina. La conbrìcola,
116 11 | zó e via cussì, fasendo na mota de sconpilade2. La
117 11 | de le bale de goma piena. Na volta fata la giravolta
118 11 | bravada. El tuto el gera come na buriana, pèso che al sirco.
119 11 | al muso e al corpo come na seconda pelesina. El pi
120 11 | senpre de star adrioghe3 a na me ‘fiameta’, cussiché,
121 11 | mati e la finìa senpre co na bona romansina. Lora se
122 11(8)| argàgno, angàgno, s. m. (na roba, on trapelo, on arnese
123 12 | stabilìa el tenpo esato par far na ‘festa’, tajando la gola
124 12 | grosso par ogni fameja, na tònbola vinta! Dopo l’evento,
125 12 | el figà col osmarìn e na foja de oraro, i crustini
126 12 | spago bon, le aparìa co fà na canbusa remirà a oci verti.
127 12 | argomento pi che inportante! Na decision fondamental, da
128 12 | noialtri tusiti e de le done. Na volta fàtaghela a méterlo,
129 12 | vìtima del so destin segnà da na cortelà fatal, ghe tremolava
130 12 | inrabià, ghe sbrissiasse na calche parolassa. A porsel
131 12 | massaro. L’organizassion par na bona riussia, la dipendéa
132 12 | contropelo. Dopo ancora, co na raspeta apòsita, el netava
133 12 | gnanca pi on porsel, ma na statua de marmo levigà.
134 13(*)| Na vecia costumansa~ ~
135 13 | se capitava de incapar in na peca3 de ste ‘robe brute
136 13 | becolà8 el primo granel de na spigheta, i altri i faséa
137 14 | far. In chei ani là, gavéo na ‘FIAT 500’, na machina cronpà
138 14 | là, gavéo na ‘FIAT 500’, na machina cronpà de seconda
139 14 | indove ca gera ben alineà na mota de tassi e tomòbili
140 14 | Navo de qua e de là senza na destinassion precisa, disarìa
141 14 | chel posto lì, ghe gera na stassion pa’ i tassi. Coalunque
142 14 | fermà, el me gavarìa dà na destinassion e mi, ne l’
143 14 | fianco al ‘caffè de Paris’). Na volta incolonà, risultavo
144 14 | tomòbile, pena montà sù na persona, la parte e mi devento
145 14 | gero, de bota, deventà na felisse creatura del siel:
146 15 | un nel so sarvel el pensa na roba e co la boca el ghe
147 15 | el xe spartìo in do fete, na feta fata da chei che i
148 15 | dorme no ciapa pessi’ e se na volta ca te rivi al to posto,
149 15 | picinini che la befana la gera na veceta che la vegnéa no
150 15 | montà sóra on mànego de na scoa, che la gavéa on gran
151 15 | chi che gera la befana e na volta messo el cor in pace
152 15 | no la fusse me mama, ma na veceta che, de note e na
153 15 | na veceta che, de note e na volta a l’ano, la vegnèa
154 15 | fissa la xe restà par mi na fede pi che secura ma, dai
155 15 | fintramente vérzar i oci na sera, quando ca stavo par
156 16 | parte pi in suso1, ghe gera na picinina costrussion fata
157 16 | costrussion fata a mo’ de na caseta. Sta casa picinina,
158 16 | parapeto el finìa in alto co na gran e grossa piera bianca
159 16 | tegnéa in equilibrio co na man dosso na parete, co
160 16 | equilibrio co na man dosso na parete, co l’altra man el
161 16 | tute do le man al pieron e, na volta posà la me sbèssola
162 16 | podéa far, gera chelo che na dóna la rasentasse le robe
163 17 | popà o so mama ghe contasse na storia, tuta par elo. No
164 17 | Togneto, ca te la conto mi na storia vèra”. E, pena finìo
165 18 | LA SICOGNA*~ ~On giorno na volpe e na sicogna, che
166 18 | On giorno na volpe e na sicogna, che le nava girando
167 18 | cognossensa e suito xe nata na gran amicissia. Infati,
168 18 | pi bela no se pol e, co na anda da nòbil dòna, la xe
169 18 | faséa finta de gaver passà na pi che riussìa serata e
170 18 | ga inciavà ocio rumegando na tremenda vendeta contro
171 18 | drento casa, la se ga molà in na sfilza de conplimenti e
172 18 | ma, poracagna, gnanca na volta la ga dito: ‘quanto
173 18 | siga sul muso che la gera na gran maleducà, altro che
174 18 | gran maleducà, altro che na gran siora. La sicogna,
175 19 | corduni, a tracola sóra na spala. De sòlito l’omo el
176 19 | sòlito l’omo el portava na matassa de corda rodolà
177 19 | matassa de corda rodolà sóra na spala e sóra chel’altra
178 19 | chel’altra spala el portava na longa pèrtega in punta de
179 19 | toso el se portava a spala na borsa indove, furse, se
180 19 | spala, anca elo el portava na pèrtega co ligà in punta
181 19 | coalche grosta de formajo, na cassa7 de aqua o on goto
182 19 | el se portava drio, sóra na spala, el ròdolo de la corda
183 19 | el ròdolo de la corda e, na volta rivà sù, el nava parsóra
184 19 | russade de i bruschi, cascava na mota de calìsine, che la
185 19 | teto passando dal spionsin. Na volta rivà parsóra el teto,
186 20 | podesse refiserarse, magnar na menestra calda, métar sóto
187 20 | Martin, el qual no ’l gera na sima de siensa ma, quando
188 20 | a calche dì, sarìa rivà na tal mota de pelegrini da
189 20 | fra Martin, pi felisse de na Pasqua par gaver vudo assegnà
190 20 | delicà, val a dir, de scrìvar na roba tanto inportante, el
191 20 | dito, parché no ’l gera na gran siensa o se xe stà
192 20 | o se xe stà par colpa de na pura distrassion, comunque,
193 20 | èssar stà, stà el fato che, na volta finìa la scrita, la
194 20 | frate priore el jera tuto na preocupassion parché, aromai,
195 20 | patòca, ansi, la gera deventà na sbòba inpastelà. Elo el
196 20 | porsei’. Fàtose scuro xe rivà na conbrìcola de cefi ca no
197 20 | gavarìa capìo che i gera na banda de sensa Dio! Sarala
198 20 | come se ’l gavesse ciapà na sicolà in suca e, vedendo
199 21 | LA RISCOSSA*~ ~Ghe jera na volta on lion che deventà
200 21 | sengiàle, col muso ben alto, co na anda da bulo e co arie spavalde,
201 21 | lì on toro che, anca lu, na fraca de volte el gavéa
202 21 | punti cardinali e, dopo, na volta rivà tacà, giràndose
203 21 | giràndose de culo, el ghe tira na socolà da orbi, fracassàndoghe
204 21(*)| Tràtase de na me lìbara interpretassion
205 22 | finir a puntin, el dava na bela scoà co la spassaora,
206 22 | el portava co elo, anca, na fiascheta de graspìa e,
207 22 | anca se par che no i valga na cica de tabaco, mi me i
208 23 | sòlito co cafelate opur co na menestra fata col lardo,
209 23 | menestra fata col lardo, na seola, na patata, na sbrancà
210 23 | fata col lardo, na seola, na patata, na sbrancà de fasui
211 23 | lardo, na seola, na patata, na sbrancà de fasui opur col
212 24 | in ganba e, via via, co na scusa o co n’altra, par
213 24 | che no ’l gera paron de na casa sua e el dormìa, cussì
214 24 | credo che no ’l gavesse mai na palanca in scarsela, ma
215 24 | senpre sbotonà, le braghe de na misura in pi, la camisa
216 24 | el stimasse el so capèlo na persona, parché el se lo
217 24 | levava, el lo tegnéa sù co na man e el se metéa a baucar
218 24 | passava davanti, se se fermava na s-ciantina de tenpo a vardarlo.
219 24 | tantinel de pi i oci e alzando na man, el repetéa la frase
220 24 | faséndose la supa drento na scodela co tòchi de pan
221 25(*)| Na fantasia~ ~
222 25 | on foresto e parlando de na roba e de n’altra el vien
223 25 | York no i sà cossa che sia na galina parché no i la ga
224 25 | mama par far védar a i fioj na galina i li porta a ’l zoo”!
225 25 | quanto che ele le dise, na volta che el vien tradoto
226 25 | coco-coco-dè”. Ècove, fresca come na rosa, la tradussion ‘ad
227 25 | Mi spero de gaver verto na sfesa14 de luse nel sarveleto
|