Indice | Parole: Alfabetica - Frequenza - Rovesciate - Lunghezza - Statistiche | Aiuto | Biblioteca IntraText
Antonio Balsemin
Ve conto…

IntraText CT - Lettura del testo

  • 1                                                                                                                                                               PRIMO RICORDO
Precedente - Successivo

Clicca qui per nascondere i link alle concordanze

1                                                                                                                                                               PRIMO RICORDO*

 

 

Se stava verso la fin de la seconda guera mondial (s-ciopà nel 1940, finìa nel 1944) e tirar vanti la vita gera on problema par tuti. El magnar el scarsejava e, se se voléa o se podéa cronpar calcossa de prima necessità, el se catava sol al marcà-nero1, de scondon, a barato. Ghe gera si la ‘tèssara utàrticapar nar tor le so rassion pa’ i tessarà, ma chel che vegnéa passà: pan, ojo, sale, sùcaro, carne, farina, formajo, medessine, saon ec., no ’l bastava par far nar vanti la fameja come ca se gavarìa vossudo. Eh si, tenpi duri par tuti! Par mi... . Gero propio picinin e gero come che xe tuti i infanti del mondo, che i se sente el sentro del mondo, fin a sé suli!

El primo ricordo el me porta indrìo de na vita e mi me vedo comodà sóra on caregoto2 alto poco manco de la tola3. In punta de le do speràngole4 de sto trapel5, me mama la gavéa fissà na secura (on tòco de legno messo de traverso) ligà co del fil de spago cussiché mi, disvìncolàndome, no podesse cascar par tera. Penso ca gero sui me tri ani, parché el caregoto el me nava tanto largo. Mi me sentìo incricà su chel trabìcolo, sistemà parsora on cussin de stofa mora, inpienà co le sgausse6 de le foje de le panocie del sorgo sgabotà, che, a ogni me movimento, le sgrenzava senpre. A le me spale, verso on canton, ghe stava la porta e, verso chel’altro canton, ghe stava la fenestra che la gavéa la so mesa parte bassa coerta co na lesiera tendina, tipovetras’, co la so bona-grassia de morbii canuni col volan ricamà. Infati, sicome sta fenestra la gavéa el parapeto massa basso, sensa de sto velo de riparo la gente che la passava pa’ la strada, la gavarìa possudo curiosar drento la cusina. Mi ste robe le vedéa girando la me testina na volta de qua, na volta de . Davanti de mi ghe stava la tola co torno le careghe e, messa dosso la parete curta de fondo, ghe stava na credensa de color maron ciaro. Sto mòbile el gavéa du sportei de véro laorà co de i bei disegni. In on disegno figurava on damerin che el faséa la reverenza scapelàndo la feluca e, nel secondo disegno, se vedéa na damigela che la rispondéa a l’inchin slungando na man, come saludando. Sti du sportei de véro, i stava ne la parte alta de la credensa. Nel spassio vodo, chelo ne la parte de meso de la cardensa7, ghe gera posà l’orolojo e altri gingili. Pi de sóto ancor, ghe stava du cassiti paraleli e, nando ancor pi verso basso, la credensa la finìa co du sportei de legno intiero8. Tacà a la parete e postà dessóra de la credensa, passava la scala co i so scalini e tuto gera fato co legno de pesso9. Sto scalon, ben sarà co de la faesite, el finìa in càmara. La scala cussì fata, la podéa servir come on passajo separà e isolà e el sporco de le scarpe no ’l sarìa cascà in cusina. Mi, incolà al caregoto, podéo sol scorlar le ganbete de picolón10, móvar i brassi, le man e la sucheta. Pal resto gera come sa fusse on tòco de calcossa de vivo incastrà fra le do speràngole. In alto, al sentro de la stansa, stava de sbrincolon on saco de tela bianca e sto saco el gavéa el colo paratorno e fermà co na stringa de corame. Sta ‘balainpienà de pan seco, la gera picà via tacà a na corda grossa e longa. On gran ranpin, invidà al trave maestro, el tegnéa la corda e, quando che sarìa servìo, la se sarìa fata slitar a seconda che la se tirasse o la se molasse. Sto gran sogato el nava a morir ingropà a morte, co on gropo a àsola, a on grosso ciodo inpiantà nel muro e par rivar a desligarlo bisognava montar sóra na carega. Cussì, quando che i grandi no i stava in casa, i boce no i ghe la gavarìa zamè11 fata a rivar tanto in alto par poder desligar el gropo, sbassar e vèrzer el saco par torse on rosegòto de pan. Na volta fruà la minùa scorta del pan sarà a ciave drento on cassetin de la credensa, me opà el desligava el sogato dal ciodo e, dopo, pian pianelo el lassava còrar la corda sul ranpìn e el sbassava la saca finché no la se fusse ben posà parsora la tola. Sta scorta de pan, rancurà drento el saco, la gera el sostentamento par tuta la fameja. A quasi meso metro pi sóra del saco e ben fermà torno l’istessa corda, sporzéa na banda de lamierin, come se ’l fusse na ala, funzendo da periólo12 roversà. Co sta astussia de me popà, le morece, che le se ranpegava nando drio la corda, le sarìa sbrissià , sensa gaver la manera de rivar a robar el pan.

La sola persona, che la se movéa in cusina, la gera me mama. Ela la tegnéa indosso on conpletìn de color blù scuro, abelìo da disegni de fioriti bianchi stanpà. La vedo co i so cavei neri neri, intressà a cocón de drio de la so testa. El cocón el gera fermà co de le forsine longhe e de i pètini incurvà de tartaruga. Me mama la gera tuta intenta nel so dafar drio el fogo de la stuaconòmica par pareciar el magnar pal boto13 e mi la vardavo. Sóra la tola la gavéa slargà el mantile14, posà i piati, i pironi15, i cuciari16, le possade, i goti17, i tovajui e, quando che la stava par posarghe sóra na bossa de aqua, la ga inscominsià a criar18 a diroto e la ga dito: “Sémo propio puariti, noialtri: oncó xe el giorno de Pasqua e no gavem gnanca on giosso de vin da métar in tola!” Intanto la se gavéa messa na man dosso la boca, seràndola a pugno, quasi par fermar le parole (penso parché, vardàndome, la gavarà visto ca gero deventà bianco come el late e ca stavo co i oci sbalucà19. Lora, ela la sercava come de rìciapàrse, ma aromai20 ghe vegnéa da i oci tante làgrime, che la sercava de sugar co l’altra man verta.

 




*  El me primo ricordo

 



1 marcà-néro, m. d. d. = Era un modo di véndar e cronpar, de sòlito no legal. Attenzione: l’uso di scrivere cronpar al posto di conprar, richiama il fenomeno, molto in uso un tempo, nel vecchio dialetto veneto.



2 caregòto s. m. = it., seggiolone per bambini.



3 tòla s. f. = it., tavola, tavolo. Anche: asse di legno. Anche: tola da lavare = tavola per lavare. Scherzoso: no rónparme le tole = non seccarmi.



4 speràngola, sparàngola s. f. = it., schienale, braccioli (se riferito al letto = spalliere / se riferito alla sedia o poltrona = braccioli).

 



5 trapèlo s. m. = it., cianfrusaglia, oggetto (di poco valore, ingombrante). Trapelo era un termine generico che poteva indicare più cose.



6 sgaùssa, sgùssa, sgabòto s. f. - s. m. = it., cartoccio delle pannocchie del mais. Sgussa de l’ovo. = Guscio d’uovo. La sapienza dei nostri padri, pag. 416, 417.



7 cardénsa, credénsa s. f. = it., credenza (armadio); anche: fede, fido, fiducia. (Candiago-Romanato, pag. 34).



8 intièro (legno intiero) s. m., m. d. d. = it., legno massiccio.



9 pésso s. m. = it., abete. La sapienza dei nostri padri, pag. 315.



10 picolón (de), m. d. d. = it., a ciondoloni. La sapienza dei nostri padri, pag. 320.



11 zamè, avv., v. rust. = it., mai, giammai. Candiago-Romanato, pag. 231.



12 periólo, s. m. = it. imbuto. La sapienza dei nostri padri, pag. 312. (anche: inpirìa, lirón, piriólo, priólo).



13 bòto s. m., m. d. d. = it., è l’una. Candiago-Romanato, pag. 25. / Suono della campana che annuncia la messa o altra cerimonia religiosa. La sapienza dei nostri padri, pag. 49.



14 mantìle s. m. = it., tovaglia. Candiago-Romanato, pag. 107. La sapienza dei nostri padri, pag. 247.



15 pirón s. m. = it., forchetta. La sapiensa dei nostri padri, pag. 327.



16 cuciàro s. m. = it., cucchiaio. La sapienza dei nostri padri, pag. 137.



17 gòto s. m. = it., bicchiere. La sapienza dei nostri padri, pag. 203.



18 criàre v. = it., piangere. Può assumere anche il significato di gridare, sgridare. Candiago-Romanato, pag. 48.



19 sbalucà agg., m. d. d. = it.,  stralunato.



20 aromài avv., v. rust. = it., ormai.






Precedente - Successivo

Indice | Parole: Alfabetica - Frequenza - Rovesciate - Lunghezza - Statistiche | Aiuto | Biblioteca IntraText

Best viewed with any browser at 800x600 or 768x1024 on Tablet PC
IntraText® (V89) - Some rights reserved by EuloTech SRL - 1996-2007. Content in this page is licensed under a Creative Commons License