Indice | Parole: Alfabetica - Frequenza - Rovesciate - Lunghezza - Statistiche | Aiuto | Biblioteca IntraText |
Antonio Balsemin Ve conto… IntraText CT - Lettura del testo |
|
|
16 LA SORGENTE DE 'I PIERI'
El conplesso de le vasche de la sorgente de la qual ve vojo contar, el gera fato in sta manera. Ne la parte pi in suso1, ghe gera na picinina costrussion fata a mo’ de na caseta. Sta casa picinina, sul so frontal, la gavéa on parapeto belo, forte e alto, poco pi poco manco, su i sessanta sentìmetri. Sto parapeto el finìa in alto co na gran e grossa piera bianca sgualivà2 a la perfession. Le do pareti de lato, le gera tirà sù co sassi, piere e quarèi3 e la parete de fondo la gera lassà al natural, che sarìa come dir, come che gera la tera del monte. Sto tochetélo de tera del monte, sicome no ’l ciapava mai sole, el gera tuto levro de mus-cio e de altre erbe che le ama el fresco e l’aqua. Da sta propio picinina fetela de tera, vegnéa in fora on gran pieron4 che el gera longo, pi o manco, on mezo metro. Sto pieron el gavéa scavà, ne la so parte dessora, on canaleto e, drento de sto canaleto, scoréa l’aqua che la filtrava da la vena de aqua del monte. Chi che voléa bévar l’aqua diretamente dal canaleto del pieron, pa’ no ris-ciar de cascar drento la vasca, el posava i zenoci dosso el parapeto, el se tegnéa in equilibrio co na man dosso na parete, co l’altra man el faséa sostegno su la punta de la gran piera e el posava la so barbossa5 al lìmite del scavéto del canaleto. Mi gero bocia e, sicome a gero curto de cavaloto, montavo co i zenoci sóra la piera del parapeto e me posavo e tacavo forte co tute do le man al pieron e, na volta posà la me sbèssola a la fin del canaleto, me ciuciavo l’aqua fresca e pura. Da la prima vasca, che la gera resservà stretamente a i cristiani, traverso on buso ne la parete, chela costruìa verso el basso, stravasava l’aqua de sorapì a la seconda vasca, che la gera bela granda. Sta chì la servìa par rancurar l’aqua da far bévar al bestiame de ognun. Ancor pi dopo e senpre in dissésa, ghe gera la tersa vasca che la servìva par dar l’ùltima sguaratada6 a le robe, a la fin del lissiasso7. Come ùltima costrussion, finìa l’inpianto de le vasche chela pi granda de tute, che la servìa par far el primo lavajo de i ninsui e de altre robe bianche, doprando el saon. Tute le vasche le gera in comunicassion fra de lore, nel senso che, ne le parti pi in alto de le pareti de separassion da vasca a vasca, on scaveto el faséa passar l’aqua de sorapì da la vasca pi alta a chela pi sóto. Ne la parte bassa de drento, senpre de le pareti de separassion fra vasca e vasca, par capirse ne la parte rente al fondo de ogni ùgnola vasca, on buso stropà co strasse de lino, el podéa èssar scoconà8 cussì da poder far córar via tuta l’aqua e poderla ricanbiar par ben. De tanto in tanto, infati, se sfregava le pareti interne de tute le vasche parché, anca se l’aqua la gera coriva9, podéa créssar el mus-cio, piantine aquàtiche e, anca, podéa nàsser bai e, col tenpo, depositarse paltan. Lora, stando for de la vasca, co on baston se urtonava via el stròpolo de pessa de la vasca pi in zó e, come che la se gera svodà, se stropava10 el buso basso de la vasca pi in sù e cussì tute le vasche le vegnéa svodà e tuti i invasi i gera in bela vista par poder èssar sfregà co la scoa de mélega11. Finìo de netar tute le vasche, se faséa l’operassion al viceversa, nel senso che se stropava i busi bassi a scominsiar da la vasca pi in suso. Cussì la prima vasca la podéa colmarse par ben e l’aqua, che la sarìa sgorgà dal scaveto alto, pian pianelo la gavarìa inpienà le vasche messe de sóto. I busi bassi, che i sarìa restà senpre sóto aqua, i vegnéa stropà co nove pesse de lino bon. L’ato che par nissun motivo se podéa far, gera chelo che na dóna la rasentasse le robe insaonà ne la vasca resservà a le bestie: sarìa s-ciopà barufe orbe! Sta sorgente, cognossùa anca da gente de tanto distante come ‘la sorgente de i Pieri’, la gera el vanto de i me noni Molon, diti ‘i Pieri’ e da tuti la gera tegnùa come l’òro. Calche tenpo indrìo a só nà a védar sta fontana e a go visto in che stato che la stà. Che pecà, fin che la ga servìo se ghe ga dà ato12, desso che la fà parte sol de la storia de lì de stiani, la se ga lassà che la se fasesse sepelìr dal monte che, pian pianelo, el se xe slavinà dosso!
|
1 sùso prep. di luogo = it. sopra. Cito questa parola arcaica e ormai persa, ricorrendo alla mia memoria. 2 sgualivà, gualivà p. p. di sgualivàre, gualivàre = it., spianare, livellare. / sgualìvo, gualìvo agg. = it., piano. (Candiago-Romanato, pag-83, 184). 3 quarèlo s. m. = it., mattone. (Candiago-Romanato, pag. 145). 4 ierón s. m. = it., grossa pietra. (Candiago-Romanato, pag. 138). 5 barbòssa, sbèssola s. f.; barbìn, barbòsso, barbìssolo s. m. = it. mento. (Candiago-Romanato, pag. 18). 6 sguaratàda s. f., dal v. sguaratàre = it., risciacquo. (Candiago-Romanato, pag. 184). 7 lissiasso s. m., lìssia s. f. = it., bucato. (Candiago-Romanato, pag. 102). 8 scoconà p. p. di scoconàre = it., togliere il cocchiume o tappo. (Candiago-Romanato, pag. 174). 9 corìva, corénte, scorénte, scorànte (v. rust.) avv. (svarià forme par dir che l’aqua la score de continuo) = it. corrente. Acqua corrente, dal flusso costante. (coriva, LA SAPIENZA DEI NIOSTRI PADRI, ACCADEMIA OLIMPICA, 2002, pag 9) – L’opposto è: aqua ferma, morta, slossa, smarsa. 10 stropàre v. = it., turare, chiudere un’apertura, tappare. (Candiago-Romanato, pag. 207). 11 mélega s. f. = it., saggina. (Candiago-Romanato, pag. 111). 12 àto s. m. = it., atto, gesto. (Candiago-Romanato, pag. 15). Es.: el fà ati da mato = fa atti da matto. /// fare i ati = fare azione legale. /// dar ato = dare importanza. Quest’ultimo uso è quello usato dall’autore. |
Indice | Parole: Alfabetica - Frequenza - Rovesciate - Lunghezza - Statistiche | Aiuto | Biblioteca IntraText |
Best viewed with any browser at 800x600 or 768x1024 on Tablet PC IntraText® (V89) - Some rights reserved by EuloTech SRL - 1996-2007. Content in this page is licensed under a Creative Commons License |