IntraText Indice | Parole: Alfabetica - Frequenza - Rovesciate - Lunghezza - Statistiche | Aiuto | Biblioteca IntraText | Cerca |
Alfabetica [« »] gewöhnlichen 1 geworden 1 gh 658 ghe 562 ghè 1 ghel 3 ghen 5 | Frequenza [« »] 651 più 619 della 590 nel 562 ghe 560 quando 556 s' 553 va | Vittorio Imbriani La novellaja fiorentina Concordanze ghe |
grassetto = Testo principale Novella grigio = Testo di commento
1 3 | gh'aveva minga mièe8. El ghe voreva tanto ben a sta soa 2 3 | amisa. E sta soa amisa, ghe piaseva tanto i fior; la 3 3 | aveva nomm: Stella Diana. El ghe diseva: - «Stella Diana, 4 3 | maggiorana?» - E lee, la ghe dis: - «E lu, sur nobil 5 3 | pol contare.» - E lee, la ghe dis: - «La mia maggiorana 6 3 | era in casa da laorà13, la ghe dis: - «Famm el piasè a 7 3 | de quel pessin.» - E la ghe dis: cosse l'è ch'el voreva. 8 3 | de fagh on basin, ch'el ghe dava el pessin. S'ciao! 9 3 | su la terrazza; e lu, el ghe torna a dì: - «Stella Diana, 10 3 | maggiorana?» - E lee, la ghe dis: - «E lu, sur nobil 11 3 | pol contare.» - E lee, la ghe dis: - «La mia maggiorana 12 3 | può rimirare.» - E lu, el ghe dis: - «Per on pessin, la 13 3 | le vendeva minga; che chi ghe faseva on basin in del cùu 14 3 | del cùu alla soa mula, el ghe dava la zentura. S'ciao! 15 3 | nissun attorno e la zenta la ghe piaseva tant, el gh'ha fàa 16 3 | in sul poggioeu. E lu, el ghe dis: - «Stella Diana, quanti 17 3 | maggiorana?» - E lee, la ghe dis: - «E lu, sur nobil 18 3 | pol contare!» - E lee, la ghe dis: - «Anca la mia maggiorana 19 3 | può rimirare!» - E lu, el ghe dis: - «E per el pessin, 20 3 | faa el basin.» - E lee, la ghe dis: - «E per la zentura, 21 3 | che l'è la scala che sott ghe resta la cantinna. El se 22 3 | el cascia su la man e el ghe tira la vesta. Lee, la diseva: - « 23 3 | storia sulla terrazza. Lu, el ghe dis: - «Stella Diana, quanti 24 3 | maggiorana?» - E lee, la ghe dis: - «E lu, sur nobil 25 3 | in del ciel?» - E lu, el ghe dis: - «I stell che gh'è 26 3 | pol contare.» - E lee, la ghe dis: - «Anca la mia maggiorana 27 3 | può rimirare.» - E lu, el ghe dis: - «Per el pessin, la 28 3 | faa el basin.» - E lee, la ghe dis: - «Per la zentura, 29 3 | la mia mula.» - E lu, el ghe dis: - «Sura Maestra, la 30 3 | va a cà del so papà e la ghe dis de faghel sto piasè, 31 3 | danèe: - «ma tanti, perchè ghe n'hoo de bisogn.» - Lu, 32 3 | hoo de bisogn.» - Lu, el ghe dis: - «Cosa te n'hê de 33 3 | vecchio di me!» - E lee, la ghe diseva: - «No, questo è 34 3 | la Stella Diana. Lu, el ghe dis: - «Stella Diana, quanti 35 3 | maggiorana?» - E lee, la ghe dis: - E lu, sur nobil cavalier, 36 3 | in del ciel?» - E lu, el ghe dis: - «I stell che gh'è 37 3 | pol contare.» - E lee, la ghe dis: - «Anca la mia maggiorana 38 3 | può rimirare.» - E lu, el ghe dis: - «Per el pessin, la 39 3 | faa el basin.» - E lee, la ghe dis: - «Per la zentura, 40 3 | la mia mulla.» - E lu, el ghe dis: - «Sura maestra, la 41 3 | ti lascerà.» - E lee, la ghe dis: - «Morte mortina, lasciami 42 3 | sposalla. E lu, el so pader, el ghe dis che l'è impossibel perchè 43 3 | del Re. E lee, la tosa, la ghe dis a so papà: - «Lassa 44 3 | e l'è minga el mè.» - El ghe dà ona stillettada in de 45 6 | antipatica. Ven che al so fiœu ghe ven l'ordin che l'aveva 46 6 | ciama on so servitor e la ghe dis: - «Sent, te see bon 47 6 | el fa quel che lee, la ghe dis. El va; e quand l'è 48 6 | pegorèe. Lu, el servitor, el ghe dis de vendegh vunna di 49 6 | vendegh vunna di so pegor: lu ghe le vend. E pœu le mazza 50 6 | le vend. E pœu le mazza e ghe trà foeura la lingua. E 51 6 | servitor, el va a casa; el ghe porta sta lengua a la Reginna; 52 6 | mettela in del còfen31 lor. La ghe fa fà i esequi, tutt quell 53 6 | lu, quel pover servitor, ghe tocca de fà tutt quell che 54 6 | quell che la Reginna la ghe diseva, perchè la ghe intimava, 55 6 | la ghe diseva, perchè la ghe intimava, che la gh'avaria 56 6 | reussì a trovall. Lee, la ghe scriv al so fiœu, che la 57 6 | denter on fiolin. El va, el ghe le porta là a la soa mièe, 58 6 | porta là a la soa mièe, el ghe dis: - «Sent, post che ten 59 6 | pattej33 inscì fin, che ghe pareven de battista. Lee, 60 6 | orden de mazzatt?» - La ghe dis: - «On servitor de la 61 6 | salvagh la soa.» - E la ghe dis, che a casa, lee, la 62 6 | Lu, allora, el pensa, el ghe dis: - «Te menaroo in d' 63 6(33) | casa; e la soa mamma, la ghe dis: - «T'hê sentii che 64 6(33) | gran dispiasè.» - Lee, la ghe dis: - «Te dovaresset tœu[ 65 6(33) | ch'el tœuresset. Lu, el ghe dis, ch'el vœur minga saveghen, 66 6(33) | minga saveghen, perchè el ghe voreva tant ben a quella 67 6(33) | gh'aveva ona gran set. El ghe dis a la mornera de fagh 68 6(33) | el ved sti fiolitt. El ghe dimanda se eren tutt so 69 6(33) | in d'ona cassetta.» - La ghe dis: - «L'era piccol che 70 6(33) | el tegni com'el fuss mè, ghe vœuj ben compagn di me, 71 6(33) | l'era adrèe per tirà, che ghe sia ona quaj legora, ona 72 6(33) | la ona donna; e lee, la ghe guarda e la resta lì incantada. 73 6(33) | propri morta; e lee, la ghe dis: - «Ah te me cognosset 74 6(33) | chi te set?» - E lee, la ghe dis: - «Sont toa mièe!» - « 75 6(33) | vœur.~ ~La bella bionda ghe creppa el cœur.~ ~ ~ ~ 76 6 | Le mena là al molin. El ghe dis a sta gent, de fagh 77 6 | nun el farem.» - Lu, el ghe mandava là tutt quel ch' 78 6 | mandava là tutt quel ch'el ghe fava de bisogn; finchè lee, 79 6 | ciappàa denter l'acqua. E la ghe dimanda l'epoca che l'han 80 6 | in l'acqua. E allor, lee, ghe ven in ment che non pò vess 81 6 | marìi el va là; e lee, la ghe dis: - «T'hê minga trovàa 82 11 | lu, l'è andàa in lett. El ghe dis: - «Adess ven anca ti, 83 11 | dormì?» - E l'ochetta, la ghe rispondeva: - «Vegni» - 84 11 | andada alla porta del Re e la ghe dis a la guardia de digh 85 11 | On dì, el fiœu del Re, el ghe dis a la soa mamma, a la 86 11 | festa de ball» - E lee, la ghe dis: - «Fâlla pur.» - Quand 87 11 | ballà, la Scindirœura, la ghe dia a la Reginna: - «O sura 88 11 | E lee, la Reginna, la ghe dis: - «Ben, va: ma torna 89 11 | faa on gir; e pœu, lee, la ghe dis: - «Ch'el me lassa andà 90 11 | casa, el fiœu del Re, el ghe dis a la soa mamma: - «Se 91 11 | ballà, la Scindirœura, la ghe dis a la Reginna: - «Che 92 11 | giovina.» - E la Reginna, la ghe dis: - «Te set on pòo tropp 93 11 | cossa el dis.» - E lee, la ghe torna a dì: - «Voo là appenna 94 11 | Allora la Reginna, la ghe dis: - «Ben, va.» - La Scindirœura, 95 11 | l'ha fàa on gir e pœu la ghe dis: - «Ch'el me lassa andà 96 11 | casa el fiœu del Re, el ghe dis a la soa mamma: - «Se 97 11 | pantrìd.»42 - E la Reginna, la ghe dis: - «Cialla che te set! 98 11 | de andà ti!» - E lee, la ghe dis ancamò, la Scindirœura: - « 99 11 | minor quella bella. E lor ghe voreven minga ben a sta 100 11 | a piang; e la piangeva. Ghe va là ona donnetta: - «Cossa 101 11 | batt la soa verghetta, e ghe ven fœura on magnifich vestìi, 102 11 | vestìi, e tutt quel che ghe fava de bisogn e scarp e 103 11 | batt la soa verghetta, e ghe ven la carrozza. Quand l' 104 11 | ballà. Lee, la balla; lu, el ghe dis tanti tenerezz; e lee, 105 11 | pover a mì! Se el saveva, ghe andava adrèe almen a mettela 106 11 | la soa verghetta ancamò. Ghe ven fœura on vestíi pusee 107 11 | vestíi pusee bell ancamò, ghe ven fœura cambiament divers 108 11 | volta. El Re le ved, el ghe corr a la contra; e le invida 109 11 | fa on gir in la sala e la ghe da on mazzettin de fior 110 11 | via. El fiœu del Re, el ghe corr adrèe; lee, la batt 111 11 | ancamò andà in cusinna e ghe disen de la festa che l' 112 11 | istess con la soa verghetta e ghe ven fœura on vestíi, ma 113 11 | balla insemma; e pœu', el ghe dis ch'el desiderava de 114 11 | falla per soa sposa. Lee, la ghe dis, che la podeva minga 115 11 | el tœu giò on anell e el ghe le dà: - «E mi tœujaròo 116 11 | el me anell.» - E lee, la ghe dis che l'anell l'accetta, 117 11 | mattinna va là i so sorell e ghe cunten: che gh'è stàa là 118 11 | pòo de temp, i so sorell ghe disen a la Scindirin-Scindirœu, 119 11 | malinconica malinconica comè. Ghe compar quella donnetta, 120 11 | compar quella donnetta, e la ghe dis: - «Cossa te gh'hêt? 121 11 | lee, quella donnetta, la ghe dis: - «Te insegnaroo mi, 122 11 | lee, inscì l'ha faa. La ghe dis a i so sorell: che lee, 123 11 | servì. Difatti, lee, la ghe parla a gent là de la cort 124 11 | bella, missa inscì ben, la ghe dis de fermass pur là che 125 11 | Re, l'era in lett malàa; ghe portaven de sora el pantrìd; 126 11 | la va in anticamera e la ghe dà la tazzinna al camerer. 127 11 | el ciama el camerer, el ghe dis: - «Dimm on poo, chi 128 11 | del Re, l'ha vorùu che la ghe andass. Quand l'è andada 129 11 | ciamà la soa mammin, el ghe dis che lu el voreva sposalla, 130 11 | l'aveva de vess Reginna, ghe ven ona rabbia, che insomma!... 131 12 | pregaven el Signor, ch'el ghe dass on fiœu. Infin, on 132 12 | fa tanto de muson47. Lor ghe dimanden cossa el gh'aveva. 133 12 | seguità a dimandagh, el ghe dis, ch'el voreva tœu mièe. 134 12 | voreva tœu mièe. In la cort ghe stava on prestinèe48, ch' 135 12 | bêj tosann. Sto scior, el ghe dis al prestinèe, se el 136 12 | per el so corbattin. E lor ghe disen de sì. Come difatti, 137 12 | seguita a sbatt i al; el ghe fava andà adoss tutt i gott 138 12 | conza49 a la sposa. E la ghe dis: - Guarda, ciall50, 139 12 | tant de muson. I so genitor ghe dimanden cossa el voreva; 140 12 | cossa el voreva; e lu, el ghe dis ancora, ch'el voreva 141 12 | vestìi. E lee, la sposa, la ghe dis: - «Sta quiett, ciall, 142 12 | lor, so pader e soa mader, ghe disen al prestinèe: - «Ve 143 12 | corbattin.» - Lee, infin, la ghe l'ha ditt, che l'è stàa 144 12 | per part. E sta stria, la ghe dimanda: - «Dove l'è che 145 12 | andà, o sposa?» - E lee, la ghe dis: - «vòo al paes del 146 12 | de tosânn per part. E la ghe dis: - «Dove vorii andà, 147 12 | sposa? Dove vì, sposa?» - La ghe dis: - «Vòo al paes del 148 12 | Turlulù.» - E sta stria, la ghe da ona castegna e la gh' 149 12 | de tosânn per part. E la ghe dis: - «Dove vorìi andà, 150 12 | vorìi andà, sposa?» - La ghe dis: - «Vòo al paes del 151 12 | corbattin. E la sposa, la ghe dimanda a la stria, se gh' 152 12 | a scappà. La Reginna, la ghe dis a la donzella: - «Guarda 153 12 | donzella, la guarda; e la ghe dis: - «Se l'avess de vedè, 154 12 | pûj!» - E la Reginna, la ghe dis: - «Dimandela de sora.» - 155 12 | sora.» - E la Reginna, la ghe dis a la pollirœula: - « 156 12 | dammela a mì?» - E lee, la ghe dis: - «Nient: solament 157 12 | marì.» - E la Reginna, la ghe dis: - «Ben, te dormiret.» - 158 12 | A la mattina, a bon'ora, ghe va là la Reginna e la ghe 159 12 | ghe va là la Reginna e la ghe dis: - «Fuora, fuora, pellegrina, 160 12 | scappà. Allora la Reginna la ghe dis a la donzella: - «Va 161 12 | de bass, la guarda e la ghe dis: - «Se l'avess de vedè, 162 12 | Allora la Reginna, la ghe dis: - «Dimandela de sora.» - 163 12 | sora.» - E la Reginna, la ghe dis a la pollirœula: - « 164 12 | dammela a mì?» - E lee, la ghe dis: - «Vœuri dorm on'altra 165 12 | al so marì.» - Allora la ghe dis: - «Ben, te dormiret.» - 166 12 | la romp el nos. Allora ghe salta fœura ona bellissima 167 12 | a scappà. La Reginna, la ghe dis ancamò a la donzella: - « 168 12 | de bass, la guarda e la ghe dis: - «Se l'avess de vedè, 169 12 | Allora la Reginna, la ghe dis: - Dimandela de sora.» - 170 12 | Dimandela de sora.» - E la ghe dis a la pollirœula: - « 171 12 | corbattin.» - La Reginna, la ghe dis: - «Che cialla che te 172 12 | E lee, la pollirœula, la ghe dis: - «Vœuri minga on centesim: 173 12 | chi te set?» - E lee, la ghe dis: - «Sont quella tal, 174 12 | abandonada.» - -Allora lu, el ghe dis: - «Come l'è, che t' 175 12 | come l'è stàa. E lu, el ghe dis: - «Ben, mi faròo finta 176 12 | la Reginna in stanza e la ghe dis: - «Fuora, fuora pellegrina, 177 12 | chì a dormì.» - E lee, la ghe dis; - «Sì; stòo chi on 178 13 | bonna comè. Ma la mader, la ghe voreva pussèe ben a la cattiva, 179 13 | bonna. Ven, che on dì la ghe dis a quella cattiva: - « 180 13 | acqua.» - Quella cattiva, la ghe vœur minga andà, la desobediss63 181 13 | La va a cavà l'acqua, ghe borla giò64 el sidellin 182 13 | l'era ona bonna tosa; el ghe dis minga: - «La mia tosa.» - 183 13 | Gh'era la Madonna e la ghe dis: - «Sì, la mia tosa. 184 13 | chi el me fiolin, che te ghe darèe la suppa68; te scovaret, 185 13 | fà tutt i robb de cà, la ghe dà la suppa al fiolin, la 186 13 | daghel. La ven a cà e la ghe dis: - «T'hê fàa tutt quell 187 13 | E la Madonna invece la ghe da quell de seda. - «Te 188 13 | Lee, la guarda per aria e ghe ven giò ona bella stella 189 13 | a cà; e la soa mamma, la ghe cor a la contra per criagh, 190 13 | l'era ona bellezza; e la ghe dis: - «In dove te see stada 191 13 | la ven pusèe bella. La ghe cunta cosse l'è che gh'era 192 13 | trovaa el so sidellin e la ghe dis: - «No, no, vòo innanz.» - 193 13 | sidellin?» - La Madonna, la ghe dis de sì: - «Guarda che 194 13 | Guarda che mi voo via; te ghe darèe la suppa al mè fiœu 195 13 | el vuj d'argent!» - Lee, ghe dà quell de lotton. - «Te 196 13 | fœura, la guarda per aria, ghe ven propi sul front ona 197 13 | sul front ona boascia, che ghe sporca tutta la faccia e 198 21 | sera, (l'era in lett) la ghe dis al marì: - «Pensa ben 199 21 | minga vedej.» - E lu, el ghe dis: - «Diman i menaroo 200 21 | finii de disnà, so pader, el ghe dis: - «Andemm, tosânn, 201 21 | bosch, sicchè so pader el ghe dis: - «Buttemmès giò chì, 202 21 | pader. E la tosa minor la ghe dis: - «Lassèe fa de mi 203 21 | comincia ancamò la soa mièe; la ghe dis al marì: - «Pensèe ben 204 21 | Dopo gh'è passàa i bè e ghe l'han mangiàa tutt. Quand 205 21 | gh'era là ona donna; la ghe dis: - «Ve loggeria volentera; 206 21 | han faa inscì. E lee la ghe dis: - «Sentìi, tosânn; 207 21 | Come di fatti lu el ghe dis: - «Tosânn, vegnìi chì, 208 21 | in del foeugh.» - E lor ghe disen: - «Semm minga bonn.» - 209 21 | minga bonn.» - E el mago el ghe dis: - «Vegnìi chì, che 210 21 | e staven benissem. On dì ghe va là on poverett a cercà 211 23 | cognossùu, ch'eren fals. El ghe dis, ch'apenna sposada, 212 23 | lu, in la soa citàa. El ghe fa di bej regaj de robba 213 23 | di omen a dervigh. Lu, el ghe dis a sti omen: - «Ecco, 214 23 | la mia sposa!» - E pœu el ghe dis, a lee: - «Sappia, che 215 23 | saria l'ultima volta, che ghe fuss capitàa quella cossa 216 23 | so gent (de soa mièe); el ghe dis che la soa tosa (de 217 23 | cerca la soa sorella. Lu, el ghe dis: - «L'è inutil che te 218 23 | mazzaroo anca ti.» - El ghe dis: - «Ti te dèe stà de 219 23 | la terza. El va là e el ghe dis a i so gent (de lee), 220 23 | Lee, la terza sorella, la ghe va. E quand l'e là, la trœuva 221 23 | minga i so sorell. E lu, el ghe dis che eren tutt e dò mort; 222 23 | lee. Lee, quella là, la ghe dis de tœugh on quader de 223 23 | che el pareva mort. La ghe guarda; e la ved, che l' 224 23 | allora la va in cusinna93, la ghe dà on brœud per podè sostanziall94. 225 23 | per podè sostanziall94. La ghe dis: - «Come l'è, che fa 226 23 | lu, el fiœu del Re, el ghe dis, s'el podeva menall 227 23 | La, el ficciavol98, el ghe dis, che l'è el fiœu del 228 23 | dàa orden de andà denter. Ghe disen, ch'el fiœu del Re, 229 23 | ritrœuva!99» - El Re, el ghe dis: - «Vegnaròo giò mi 230 23 | el va. El ficciavol, el ghe dis che l'è propi el so 231 23 | tutt content. E pœu, el ghe ved insemma sta donna. Allora 232 23 | donna. Allora el fiœu, el ghe cunta quel che gh'era success; 233 23 | ringrazia tant. El fiœu, el ghe dis, che lu, el voreva sposalla. 234 23 | el voreva sposalla. El Re ghe le conced. S'ciao! Ven, 235 23 | matrimonî. Lu, el saveva che lee ghe piaseva tant Sant'Antoni. 236 23 | magnifich, grand e pesant, che ghe voreva quatter omen a portall, 237 23 | bel. E lee, la sposa, la ghe dis a so marì de tœughel. 238 23 | so marì de tœughel. Lu, ghe le tœu; e lee, le fa mett 239 23 | per i so orazion, che le ghe fava, lu l'ha salvada de 240 24 | malinconia; e alora, el Re, el ghe fava fà tanti divertiment 241 24 | stria, la se volta e la ghe dis: Com'è? te gh'hêt coragg 242 24 | dagh ai can, che, se de no, ghe saressen saltàa adoss. Donca, 243 24 | ona bella giovina, che la ghe dis: Damm subit de bev, 244 24 | bellissima giovina ancamò che la ghe dis: Mi no gh' hoo nè sed 245 24 | vuj che voregh ben. Alora ghe passa tutta la malinconia. 246 24 | vôs su d'ona pianta, che ghe dis: O come te sèe bella! 247 24 | ramm, ch'el fioeu del Re el ghe aveva ridùu adree. E la 248 24 | mett a pettinalla, e la ghe mett dùu sponton106 in testa 249 24 | cambiament; el se frega i oeucc; ghe par de sbagliass; el ghe 250 24 | ghe par de sbagliass; el ghe dis: Ma come mai te see 251 24 | del me papà. Ma lee, le ghe dà d'intend, che la tornarà 252 24 | vedè sto brutt moster. El ghe dis: Ma t'hê de andà inscì 253 24 | cusinna109 ona colomba; e la ghe dis: Cuoco, bel cuoco, cosa 254 24 | fioeu del Re de quel che el ghe succed; e lu, el capiss 255 24 | è denter on striozz. El ghe dis de tornà a mettess in 256 24 | la torna a vegnì lì; e la ghe torna a dì: Cuoco, bel cuoco, 257 24 | denter; e lu le ciappa e ghe le porta là al fioeu del 258 24 | ha dùu sponton in testa. Ghe ne tira via vun: el ved 259 24 | l'aveva perdùu. Alora, el ghe tira foeura via l'alter: 260 24 | sposa quella lì, che el ghe pias, e fan on pranz con 261 26 | e la minor l'ha ditt: - «Ghe andaròo mi!» - e l'è andada 262 26 | el pareva on palazz. E no ghe mancava nient, qualunque 263 26 | come ona persona. E la ghe voreva molto ben: la s'era 264 26 | tant affezionada, che la ghe voreva molto ben. La gh' 265 26 | sorej126 e el sò pà. E lu ghe l'ha daa el permess domà127 266 26 | la stava inscì ben, che ghe mancava nagott129. La gh' 267 26 | attach132 ona ciavetta133. Ghe l'ha tiràda via e l'è andada 268 26 | dove hoo de andà; che mi ghe andaròo, dove te vœut.» - 269 26 | scalon; e, quand l'era là, el ghe diseva:~ ~ ~ ~Lampada d' 270 26 | E la lampeda, la ghe diseva:~ ~ ~ ~Vanne vanne, 271 26 | riposa ancora.~ ~ ~ ~Lu, el ghe dis a la lampeda:~ ~ ~ ~ 272 26(137)| intorna on Milanes a spass,~ ~Ghe diraven, a chi gh'el domandass,~ ~ 273 26 | lampeda l'istess, che el ghe diseva i alter volt:~ ~ ~ ~ 274 26 | a l'ora solita, che ghe portaven el cafè142 a sta 275 26 | de la porta; e soa mader ghe diseva: - «Vœui no, che 276 26 | quij, che la incontra, la ghe dimanda, se aveven veduu 277 26 | tosetta. E ona donna, la ghe dis: - «Sì, l'ho veduda 278 26 | on scimbiott gross e la ghe dis: - «Voj ti! Ier è vegnùu 279 26 | E lu, el resta là; e el ghe fa segn, che lu, el sa nient. 280 26 | el sa nient. E lee, la ghe torna a dì: - «Damm la mia 281 26 | mi te mazzi.» - Lu, el ghe fa segn de spettà; e lee, 282 26 | segn de spettà; e lee, la ghe dis: - «Se te vegnet no, 283 26 | vegnet no, guarda, che mi ghe dòo el fœugh a la toa casa.» - 284 26 | Finalmente el ven, el ghe fa segn de andagh adrèe 285 26 | andagh adrèe a lu. Lee, la ghe va adree; la ved, che el 286 26 | scepp de rôs. E lee, la ghe diseva: - «De chi l'è, che 287 26 | vialter?» - E allora tutti ghe diseven: - «Sêmm del tal, 288 26 | dagh de mangià. On dì, el ghe dis a sti fiœu: - «Andèm 289 26 | donna; e el Tredesìn el ghe dis, se la gh'aveva de dagh 290 26 | aveva tredes fiœu. E lee la ghe dis: - «Pover-òmm, adess, 291 26 | ve faròo vegnì de sora e ghe daroo de mangià anca ai 292 26 | avùu ben mangiàa, lée la ghe dis allora160: - «Sì caro 293 26 | fiœu. Te vedet, di fiœu ghe n'emm anca nun. Sicchè, 294 26 | je fa vegnì de sora, e ghe dan de mangià a sti fiœu. 295 26 | pœu adasi adasi el va, el ghe tira via la scuffia di so 296 26(160)| comune sarebbe: Lee allora la ghe dis.~ ~ 297 26 | scuffia di so fiœu161 e ghe l'ha missa in testa a i 298 26 | gh'aveva i fiœu del mago, ghe l'ha missa in testa a i 299 26 | el se l'è immaginàa, che ghe stava denter quajcoss, che 300 26 | mazzàa. Ven a cà el mago; la ghe dis: - «Cosse t'hé fàa, 301 26(161)| di so fiœu; o meglio: el ghe tira via le scuffi ai so 302 26(161)| fiœu. Così pure in vece di ghe l'ha missa, sarebbe più 303 26(161)| sarebbe più grammaticale ghe le mett; e, più giù, in 304 26 | success de sto Tredesìn; e lu ghe le conta al Re, per vedè 305 26 | ch'el gh'ha lu, che mi ghe darò ona gran sòmma.» - 306 26 | càpita el mago. El mago, el ghe dis: - «Ah, te set chì adess? 307 26 | Lee, sta povera donna, la ghe dava per s'ceppà sto legn; 308 26 | El Tredesìn, allora, el ghe dis: - «Povera donna, deslighem 309 26 | pappagall al Re. El Re, el ghe dà on gran bell regal, che 310 26 | el va del Re. El Re, el ghe dis: - «Bravo, ma te see 311 26 | ma te see propi bravo, te ghe see reussì. Adess te do 312 26 | finta e pœu el va là. El ghe dis a soa mièe - «Voj!174 313 26 | subet.» - E el Tredesìn, el ghe dis: - «Mi sont vegnùu chì 314 26 | che mi hoo mazzàa vun, che ghe disen el Tredesìn, e hoo 315 26 | birbòn. Va là!...» - El ghe da di ass; e lu, el s'è 316 26 | l'è grand come lu. Se la ghe va ben a lu, l'andarà ben 317 26 | portada là a la cort del Re. Ghe l'han consegnada al Re: 318 28 | gh'era là ona veggia. La ghe dis: - «Liga quel can, che 319 28 | fradej, se no con la spada el ghe tajava via el coo. E lee, 320 28 | denter. - «Se de no!...» - El ghe fa vedè la spada. E la stria, 321 29 | ditt de sì. Sto scior, el ghe dis, s'el veng202 lu la 322 29 | partida, sto gioven, ch'el ghe dava la soa tosa per sposa. 323 29 | sont el Re del Sol e prest ghe scrivaroo.» - Lu, l'è andàa 324 29 | fœura la gent de messa. El ghe dimanda d'on omm vecc, s' 325 29 | omm vecc, s'el saveva, che ghe fuss el Re del Sol. E lu, 326 29 | fœura la gent de messa. El ghe dimanda ancamò a on vecc, 327 29 | on vecc, s'el saveva, che ghe fuss el Re del Sol. E lu, 328 29 | gent ancamò de messa. El ghe dimanda ancamò a on omm 329 29 | omm vecc, s'el saveva, che ghe fuss el Re del Sol. E lu, 330 29 | vestìi!» - E lu, che el ghe disa: - «Che me menen de 331 29 | menen de so pader, che mi ghe daròo i vestìi.» - Quel 332 29 | scelta de sti tosânn; ma el ghe mettarà ona benda a i oeucc204. « 333 29 | oeucc204. «E lu, che el ghe tocca i man. Quella, che 334 29 | disvestissen, l'è andàa là; e el ghe porta via i vestìi de sti 335 29 | i mè vestìi!» - E lu, el ghe dis: - «Che me menen de 336 29 | me menen de so pader e mi ghe daròo i vestìi.» - E lor 337 29 | Diman se farà la sposa: ghe faròo fà la scelta.» - Difatti, 338 29 | miss ona binda a i occ. Ghe ne manda vunna; el ghe tocca 339 29 | Ghe ne manda vunna; el ghe tocca i man; el ghe dis: - « 340 29 | el ghe tocca i man; el ghe dis: - «Questa la me pias 341 29 | pias minga.» - El Re, el ghe ne manda on'altra. El giovin, 342 29 | on'altra. El giovin, el ghe tocca i man; el dis: - « 343 29 | mezzanott, la sposa, la ghe dis al spos: - «Sent, el 344 29 | combinà de fatt mazzà.» - E la ghe dis: - «Lassa fà de mi.» - 345 29 | scuderia206; el ved, che ghe manca duu cavaj i pusèe 346 29 | ved, ch'hin soldàa, che ghe van adrèe per arrestaj lor. 347 29 | sciocch207. E quij soldàa ghe disen: - «Avii vedùu la 348 29 | passà cont so marì?» - E lor ghe tornen a rispond: - «Ma 349 29 | soldaa. E van a ca. El Re ghe dimanda: - «I avìi minga 350 29 | avìi minga trovàa?» - Lor ghe disen: - «Serem quasi visin 351 29 | là on omm e ona donna; e ghe dimandem, s'han vist a passà 352 29 | all'incontrari.» - E el Re ghe dis: - «Dovevev arrestaj, 353 29 | e ravanej208. Sti soldàa ghe dimanden: - «Han vedùu la 354 29 | passà cont so marì?» - E lor ghe risponden: - «I ravanej 355 29 | zuccoria on sesin209.» - Ghe tornen a dimandà ancamò, 356 29 | cont el so marì. Allora ghe tornen a dì: - «I ravanej 357 29 | indrèe. Van a cà; e el Re, el ghe dis s'i han minga restàa. 358 29 | han minga restàa. E lor ghe disen: - «Serem là quasi 359 29 | era là on omm e ona donna. Ghe dimandem, s'han vist la 360 29 | l'incontrarî.» - E lu, el ghe dis. - «Dovevev arrestaj, 361 29 | ch'eren lor.» - El Re, el ghe dis: - «Tornèe indrèe e 362 29 | messa. E lor, sti soldàa, ghe dimanden, s'han vedùu la 363 29 | marii. E lor, sti secrista, ghe disen: - «Adess, sonem el 364 29 | indrèe. Van a casa del Re; el ghe dis: - «Ma i avìi minga 365 29 | vegnùu via.» - El Re, el ghe dis: - «Dovevev arrestaj, 366 29 | chi trovava la soa tosa, ghe la dava per sposa. Infin, 367 29 | a casa, chi sa cossa la ghe fa. E lu, l'è andaa ancamó 368 29 | la trovass la stria. La ghe dis: - «Se la trœuvem, chi 369 29 | ved, che ven la stria. La ghe trà indrèe on naranz: lee, 370 29 | Quand l'ha poduu pu, la ghe dis: - «Ciappin215, ajutem; 371 29 | la podeva pu difendes. La ghe dis ancamò al ciappin: - « 372 29 | che ven la stria; e la ghe trà indrèe on alter naranz. 373 29 | podeva pu difendes. E la ghe dis ancamò al ciappin: - « 374 29 | van a presentass del Re. Ghe disen, che lor sarissen 375 29 | gh'è li ona donnetta; e ghe dìsen a sta donna: - «Dove 376 29 | procurà de tœu de mangià. La ghe dimanda dove l'è, che andaven. 377 29 | che i aveva robbàa. La ghe dis: - «Ecco! per podè andà 378 29 | andaven per deliberalla. La ghe fa segn de andà adasi adasi 379 29 | andem innanz, che là ghe sarà on'altra mia sorella.» - 380 29 | indree; e veden el mago che ghe corr adree. - «Pessèga; 381 29 | è scomparsa e el mago el ghe torna a corr adrèe. Allor 382 29 | aveven deliberàa! I tosânn ghe cunten, che, quand lor eren 383 35 | conversazion, gh'era on cont; e el ghe fava l'amor alla tosa de 384 35 | ma lee, de scondon, la ghe parlava semper. Ven, che 385 35 | lassalla sta. Ma lee, la ghe voreva tant ben e lu l'istess, 386 35 | bisognava, che al pader ghe le disess, che lee, l'era 387 35 | lee, l'era maridada. Quand ghe le dis al pader, lu, el 388 35 | va in tutt i furi; e el ghe dis, che l'è minga vera 389 35 | che l'è minga vera e ch'el ghe cred minga. E la ghe dis, 390 35 | ch'el ghe cred minga. E la ghe dis, che gh'è el pret e 391 35 | el va a on convent, el ghe dis: - «Quest l'è el sit, 392 35 | parla cont la badessa, e el ghe dis la manera, che doveven 393 35 | sto monastee. E i monegh ghe disen, che la doveva fà 394 35 | se fass monega. E lee, la ghe diseva, che la podeva minga: 395 35 | come la se comportava. Lor ghe diseven, che la voreva minga 396 35 | minga fass monega; e lu, el ghe diseva a i monegh, de dagh 397 35 | è semper stada ferma. La ghe diseva: - «Putost la mort, 398 35 | mangià, le confortava; e la ghe diseva semper de sperà in 399 35 | lament, che a sta tosa el ghe fava penna. La ghe le dis, 400 35 | tosa el ghe fava penna. La ghe le dis, a quella tal moneghella, 401 35 | in bordell230.» - Lee, la ghe dis: - «No, no; sta certa, 402 35 | de vedett.» - E lee, la ghe dis: - «O brava! vedi volentera, 403 35 | abbiet menada chì.» - La ghe dimanda a sta giovina, se 404 35 | fa la monega; e lee, la ghe dis: se le fava, le fava 405 35 | sta donna, la malada, la ghe dimanda quanto temp l'è, 406 35 | che l'è denter; e lee, la ghe rispond, che dopo che l' 407 35 | stada semper denter lì. La ghe dimanda, quanti ann la gh' 408 35 | la gh'ha; e la tosa, la ghe dis, che la gh'ha quindes 409 35 | quindes ann. E lee, allora, la ghe dis: - «Allora te see nassuda 410 35 | volta con la monega e la ghe dis: - «Dimm la veritàa, 411 35 | tosa.» - Allora la tosa, la ghe trà i bracc al coll a soa 412 35 | al coll a soa mader e la ghe dis: - «Subet che mi sont 413 35 | andà de mezz.» - E lee, la ghe dis: - «No, sta sira l'è 414 35 | arcivescov in conversazion; el ghe diseva tutt i so dispiasè, 415 35 | e lu, l'arcivescov, el ghe diseva de sperà, che chi 416 35 | va denter on servitor. El ghe dis: - «Soa Eminenza, gh' 417 35 | arcivescov, el và là, el ghe dis: - «Come! dò monegh 418 35 | lee, allora, la tosa, la ghe dis: - «Si, el bisogn, el 419 35 | anca de sti or chì!» - e la ghe cunta i maltrattament, che 420 35 | cunta i maltrattament, che ghe faven a la soa mamma, che 421 35 | vedè tutt i local.» - El ghe dis a quella monega: - « 422 35 | van a dormì. El dì adree, ghe va l'arcivescov. E la mader 423 35 | la corr a la contra! la ghe fa cera e la ghe dis: - « 424 35 | contra! la ghe fa cera e la ghe dis: - «Che novitàa de vegnì, 425 35 | aspettavem minga?» - E lu, el ghe dis, che l'era andàa per 426 35 | quel portegh, la monega la ghe fa on segn. E lu, el dis: - « 427 35 | E lee, la Badessa, la ghe dis: - «Oh l'è on uss d' 428 35 | giò in su on pajassin. El ghe dis: - «Che delitt l'ha 429 35 | sta manera?» - E lee, la ghe dis, lee, la malada, che 430 35 | Allora lu, l'arcivescov, el ghe da ordin immediatamente 431 35 | arcivescov, el fa taccà sott, el ghe dis: - «Andem, che vœuj 432 41 | missa à saltà. L'uss, el ghe dis a la banca: - «Perchè 433 41 | serva a cavà l'acqua e la ghe dis: - «Perchè te see sugàa, 434 41 | E' vegnùu el padron; el ghe dis: - «Perchè t'hê tràa 435 41 | la strada?» - E lee, la ghe dis: - «Perchè rattin l' 436 41 | on sass, che no gh'era; e ghe l'ha dàa tant su i calcagn, 437 44 | stronz, chi t'ha fàa?» - ghe diseven i gent de servizî 438 44 | per dà soddisfazion; el ghe dis: - «Stronz, bel stronz, 439 44 | la sposa, e anca quella ghe dimanda: - «Chi t'ha fàa?» - « 440 44 | pòo agitada, e allora la ghe dis: - «Stronzellino, bel 441 44 | che sont mi!» - E lu, el ghe rispond: - «Ti, veggia porca.» - 442 44 | soo mi el castigh, che ghe daròo!...» - e la mader 443 44 | vorreva tœu miee. Sicchè, ghe disen che gh'è tre tosann, 444 44 | la scelta de quella, che ghe piaseva pusee. El va là 445 44 | Cossa la gh'ha?» - el ghe dis, lu. - «Ah, caro lu, 446 44 | la gh'ha a quel pè, che ghe fa inscì mal?» - «Ma, caro 447 44 | gessumin249 sul pè.» - Lu, el ghe dis al so amis: - «Caro 448 44 | gessumin.» - E lu, allora, el ghe rispond: - «Tanta merda 449 44 | mamma de sti tre tosann, la ghe dis a quella Fatta: - «Famm 450 44 | Famm la minestra.» - E ghe le fa fatta fatta fatta. 451 44 | fatta fatta. Alora lee, la ghe dis a quella Salada: - « 452 44 | Famela ti, Salada.» - E ghe le fa salada salada salada. 453 44 | salada salada. Alora la ghe dis a quell'altra.... Comme 454 45 | E lor gh'han ditt, che ghe cambieran la stanza. Sicchè, 455 45 | mattinna, el va de bass, el ghe dis anmò che l'ha mai poduu 456 45 | lor gh'han dit ancamò, che ghe cambieran la stanza. Quand 457 45 | in quel temp, el Re, el ghe aveva ona gran guerra cont 458 45 | stremii per paura, ch'el ghe fass quajcossa, e anca vergognôs 459 45 | Mi tenti!» - E, alora, el ghe rispond al Re: - «Sì, Maestà. 460 45 | nemis; e in men de quella ghe n'era pu gnanca vun. El 461 45 | gnanca vun. El Re, ch'el ghe vegniva adrèe a la lontana, 462 45 | sciavattin. E quand di nemis ghe n'è stàa propi pu nessun, 463 45 | ancamò al banchett, sicchè el ghe menava pugn de lira a la 464 45 | formaggin. E, sto formaggin263, ghe andava su tanti mosch, e 465 45 | miss in d'ona stanza, e el ghe dava minga de mangià. El 466 45 | minga de mangià. El mago, el ghe dis: - «Voj! ven chì. Mi 467 45 | tralla giò. El sciavattin, el ghe dis: - «Spetta, che andaròo 468 45 | andaròo su de la toa mièe e ghe diròo de damm la folc.» - 469 45 | sora de la soa mièe e el ghe dis, el sciavattin: - «El 470 45 | la va a la finestra e la ghe dis al so marì: - «Voj! 471 45 | el ciama la soa mièe, el ghe dis: - «Ma voj! te ghe l' 472 45 | el ghe dis: - «Ma voj! te ghe l'è dada?» - «Sì, l'è on 473 45 | va a vedè in dove l'è. El ghe dis a soa mièe: - «Ma com' 474 45 | a dì: A casco. E i alter ghe dimandaven, se el borlava 475 47 | cont i pegor; e, ona sira, ghe ne mancava vunna. El va 476 47 | l'era rabbiada, perchè ghe mancava sta pegora; e la 477 47 | mancava sta pegora; e la ghe dis: - «Guardet ben, che 478 47 | el ven on'altra sira, che ghe ne mancava on'altra anmò. 479 47 | va in su ona pianta. Là ghe se ferma tre donn. Sti donn 480 47 | guarì, qualunque275 dottor ghe vaga, gh'è nissunna medesinna 481 47 | qualunque condizion, lu el ghe le dava in sposa, se la 482 47 | ricch. Lu, el pajsanell, ghe ven in ment de quella storia, 483 47 | cort, el se fà annunzià, el ghe dis, che lu l'era lì per 484 47 | el vegna pur chì, che mi ghe parlaròo mi.» - El va là 485 47 | va là del Re. El Re, el ghe dis: - «Sent, se te credet 486 47 | passaret mal.» - E lu, el ghe dis, che l'era persuas de 487 47 | tosa. Allora, el Re, el ghe da orden de lassall entrà 488 47 | fœura el so boggettin e el ghe dà on cuggiarin de st'acqua. 489 47 | de st'acqua. De lì do or, ghe ne dà on alter; el ved, 490 47 | poch a poch, ogni do or, el ghe dà semper el so cugiarin 491 47 | a cercà fortunna.» - El ghe dis a la mièe: - «Guarda, 492 47 | innanz on gran tocch, la ghe dis al marì: - «Spettem, 493 47 | molto grev.» - E lu, el ghe dis: - «Cialla, che te set! 494 47 | sott a ona pianta; e pœu lu ghe ven in ment: - «Andà ben281, 495 47 | ment: - «Andà ben281, chì ghe ven i lader a dormì.» - 496 47 | pianta tutt e dùu.» - E pœu ghe ven in ment: - «E pœu, se 497 47 | Come di fatti, a mezzanott, ghe va ona troppa de lader sott 498 47 | istess.» - De lì a on poo, la ghe dis al marì: - «Voj vu! 499 47 | Quand l'è stàda mezzanott, ghe passa doo strij. E vunna, 500 47 | a la porta del Re; e la ghe dis a la guardia, de lassalla 501 47 | comincia a dervì ì œucc. Ghe n'ha dàa on'altra gotta 502 47 | Re la comincia a parlà. Ghe ne dà on'altra gotta e la 503 47 | pianta. A la mezzanott, ghe passa anmò quej dòo strij. 504 47 | Ona volta, Bertold, el ghe fava tanti raddrizz289 al 505 47 | alter, che l'ha sentìi, el ghe dis: - «Ben, l'è per quell 506 47 | allora, ven fœura ti, che ghe vòo denter mi in del sacch.» - 507 47 | chiancamò?» - E Bertold el ghe dis che el Re, l'era minga 508 50 | d'on'altra osteria; e là ghe disen, che gh'era on fraa, 509 50 | contenta. Van del fraa; ghe dimanden, se lu, l'era content 510 50 | content: - «Almen, adess, se ghe vegnerà di vent cald, anderan 511 50 | in d'on monton; e, quand ghe n'aveva ses, el dì adrèe 512 50 | Allora, sto paisan, el ghe dis: - «Ma mi, l'ho minga 513 50 | robbada, mi!» - E el pret, el ghe dis: - «El peccàa l'hi faa 514 50 | del cappell e el paisan ghe l'ha dada come el vent. 515 50 | ca soa. E la padronna la ghe dimandava: - «Cossa te gh' 516 50 | fa segn con duu dit, che ghe calava296 apenna duu dì 517 50 | andava là tutt i so parent; e ghe diseven, cosse la voreva 518 50 | veduu fœura sto cartell; el ghe dis: s'el gh'aveva minga 519 50 | aveva minga de pensà, el ghe dava lu de pensà. El gh' 520 50 | quanti brazza de corda ghe voreva per andà in ciel 521 50 | cœugh, el gh'ha ditt, s'el ghe dava la metà de la soa sostanza, 522 50 | metà de la soa sostanza, el ghe despediva lu sta robba. 523 50 | quanti brazza de corda ghe voreva per andà in ciel. 524 50 | finn a al ciel. So marì, el ghe dis: - «Te dovariet rampegà 525 50 | grazia.» - Allora, el signor ghe rispondeva: - «Che grazia 526 50 | Va, che el pan assèe te ghe l'avaret.» - Dopo, el marì, 527 50 | avaret.» - Dopo, el marì, el ghe diseva de tornà anmò in 528 50 | el marì, mai content, el ghe diseva de tornà sù, per 529 50 | aveva domà che sta tosa, el ghe rincresséva. E lu, puttost 530 50 | e che podeven minga; el ghe aveva lassàa de viv con 531 50 | hin andàa via no, perchè ghe mancava la soa compagna. 532 50 | benedì la segonda volta e lor ghe faven festa, vosaven, ma 533 50 | emm mangiada.» - E lee, la ghe dis: - «Cossa gh'entrèe 534 50 | casa de la soa mamma; el ghe dis: - «Damm duu pan e des 535 50 | on convent de fràa) e el ghe dis: - «Ah el me poer fiœu, 536 50 | papà. E sti poer tosann, ghe toccava andà a messa vunna 537 50 | lu, el val denter; e el ghe dis a i tre tosann: - «Chì 538 50 | Sii domà vialter?» - E lor ghe disen: - «Sì, semm domà 539 50 | porta via la borsa e pœu el ghe dis a i tosann: - «Hin quest 540 50 | e l'è quest el ben, che ghe vorii al signor? Vialter 541 50 | la soa mamma, on dì, la ghe dis: - «Mena i bœu a mangià 542 50 | temp, i tosann de la stria ghe disen a la soa mamma: - « 543 50 | Borlin de la caponera, e la ghe dis: - «Ven chì, a fà sott 544 50 | come se fà.» - E lee, la ghe fà imparà; e lu, el va de 545 50 | han trovaa sulla pianta; e ghe disen: - «O Ciccin Borlin, 546 50 | el papà e la mamma, che ghe daven i bott e el voreven 547 50 | mett a piang. El so papà el ghe dis: - «Tàs; e va a tœu 548 50 | quand l'è a mezza strada, ghe borla giò i pestonitt e 549 50 | là in de l'oliatt315;, el ghe dis: - «Ch'el me daga l' 550 50 | casa del so papà, ch'el ghe dis: - «Dove l'è che t'he 551 50 | d'on birbon?» - E lu, el ghe fa vedè el cappell, e el 552 50 | fa vedè el cappell, e el ghe dis: - «De chi, gh'è l'aseè!» - 553 50 | andà mi adess?» - Quand ghe ven in ment, ch'el gh'aveva 554 50 | incontra on baston, ch'el ghe dis: - «Lassem vegnì adrèe.» - 555 50(316)| Balestrieri, che:~ ~ ~ ~Ghe fu on garzon d'on ost,~ ~ 556 50 | a quicoss.» - E ciao, el ghe va adrèe. De lì on poo de 557 50 | incontra ona rœuda, che la ghe dis al fiœu: - «Lassem vegnì 558 50 | guggin318; el fa l'istess, el ghe va adrèe. Dopo l'incontra 559 50 | Dopo l'incontra on leon; el ghe va adrèe anca lu. Dopo l' 560 50 | on sciott de merda319; el ghe va adrèe anca lu. E vann, 561 50 | de l'uss, el baston, el ghe dà tanti bastonad323. La 562 50 | pass innanz; e la rœuda, la ghe corr su i pee. La va là,