IntraText Indice | Parole: Alfabetica - Frequenza - Rovesciate - Lunghezza - Statistiche | Aiuto | Biblioteca IntraText | Cerca |
Alfabetica [« »] omnium 1 omniumque 1 omo 110 on 503 on. 1 ona 294 once 1 | Frequenza [« »] 513 tu 505 te 504 aveva 503 on 500 o 479 ti 466 fa | Vittorio Imbriani La novellaja fiorentina Concordanze on |
grassetto = Testo principale Novella grigio = Testo di commento
1 3 | Gh'era ona voeulta on spezièe, che el gh'aveva 2 3 | fior; e per contra gh'era on poggioeu10 e gh'era semper 3 3 | poggioeu10 e gh'era semper là on scior. Lu el saveva, che 4 3 | vestìi e l'ha fint de vess on pessee12, de andà là a vend 5 3 | E lu, el gh'ha domandàa on prezzi carissim. E lee, 6 3 | lu, el gh'ha ditt de fagh on basin, ch'el ghe dava el 7 3 | E lu, el ghe dis: - «Per on pessin, la m'ha faa el basin.» - 8 3 | minga; che chi ghe faseva on basin in del cùu alla soa 9 3 | allora lu el pensa de faghen on alter anmò a lee. L'è andaa 10 3 | l'è restaa intèe de fagh on scherz. Al dopdisnàa, lee, 11 3 | s'è ammalada e l'è stada on poo de temp senza podè andà 12 3 | padron. E lee, la s'è missa on lenzoeu in testa, bianch; 13 3 | ona gran torcia in man e on liber; e al moment che l' 14 3 | a vedè sta fantasma tutt'on tratt, con sto ciar a comparì, 15 3 | faa, lee? La pensa de fa on'altra robba innanz che l' 16 3 | le mett in camisa cont on gipponin de lett23 e la 17 3 | scondùu la soa pigotta in d'on vestee25. Intrettant ch' 18 3 | sconduda. E lu al va là, cont on stil: - «Ah!» - el dis - « 19 3 | del coeur, e gh'è andaa on poo de sto vin e lacc dolz 20 3 | desperaa. - «L'è vera che sont on Re; ma se fuss el Re de 21 6 | Gh'era ona volta on fiœu d'ona Reginna, e l' 22 6 | ona condotta minga bella. On po che l'è staa via lu, 23 6 | staa via lu, la gh'ha avuu on mas'c; e lee, la mader, 24 6 | mas'c; e lee, la mader, on dì la ciama on so servitor 25 6 | la mader, on dì la ciama on so servitor e la ghe dis: - « 26 6 | tiralla distant de chì, in d'on sit molto distant, in d' 27 6 | coragg. In quel menter passa on pegorèe. Lu, el servitor, 28 6 | la fa? la va in cerca d'on quaj sit distant, la va, 29 6 | va, la va, la viaggia per on quaj dì, fin chè la po trovà 30 6 | quell'acqua piovana. Ven che on dì l'era là e la ved che 31 6 | mett denter e le mett in d'on foss, on'acqua che gh'era 32 6 | e le mett in d'on foss, on'acqua che gh'era là e le 33 6 | cassetta, l'è passàa in d'on sit che gh'era on molin. 34 6 | passàa in d'on sit che gh'era on molin. Gh'era là el mornèe32, 35 6(31) | commandarent amprès luy, qu'on porteroit sur son tahu, 36 6 | El corr, el va a tœu on pal, el tira la cassetta 37 6 | el ved che gh'era denter on fiolin. El va, el ghe le 38 6 | latta anca quest che l'è on fiolin de tetta, che mi 39 6 | la dis: - «Quest chì l'è on fiœu d'on quaj scior.» - 40 6 | Quest chì l'è on fiœu d'on quaj scior.» - Ma però gh' 41 6 | marca capiven che l'era on fiœu del Re. Lee, la mornera, 42 6 | fiolin; el gh'aveva già on trij ann, gh'è mai vegnùu 43 6 | mazzatt?» - La ghe dis: - «On servitor de la toa mader. 44 6 | andà; che la menass in d'on quaj sit; che fin a che 45 6 | dis: - «Te menaroo in d'on sit che hin34 povera gent 46 6(33) | Pur tropp gh'ho avùu on gran dispiasè.» - Lee, la 47 6(33) | cascià via la malinconia; e on dì el va inscì distant, 48 6(33) | la dis - «quest chì l'è on fiolin che l'ha pescàa on 49 6(33) | on fiolin che l'ha pescàa on dì me marii che el vegniva 50 6(33) | la soa caccia. Quand l'è on certo sit, el ved che el 51 6(33) | legora, ona quaj legora, on quaj cossa de podè ciappà. 52 6(33) | me cognosset pu? Guarda on poo el can che el m'ha cognossùu.» - 53 6(33) | va al poggiœu,~ ~Si gh'è on bel giovin che le vaur tœu.~ ~ 54 6 | lì sta donna, che l'era on poo malada, e de assistela. 55 6 | finchè lee, la s'è recuperada on poo de salut. La vedeva 56 6 | casa e ti te tegneroo come on amis de casa e pu come on 57 6 | on amis de casa e pu come on servitor.» - S'ciao, quand 58 11 | Ona volta gh'era on Re. El gh'aveva ona tosa. 59 11 | seccalla de sposall; e lee, on dì per contentall, la gh' 60 11 | dùu vestìi a me piasè e on'ochetta che parla, che te 61 11 | vestìi, vun pien de stell e on alter cont i ragg del sol. 62 11 | vestìi e i ha faa su in d'on fagott e l'ha miss l'ochetta 63 11 | l'ha miss l'ochetta in d'on cadin con denter l'acqua. 64 11 | soa tosa. Lee, l'ha miss on bell'-e-brutt40, ona finta 65 11 | ona cittàa, dove gh'era on Re. L'è andada alla porta 66 11 | ditt de lassalla pur vegnì. On dì, el fiœu del Re, el ghe 67 11 | ballà insemma. L'ha faa on gir; e pœu, lee, la ghe 68 11 | Ch'el me lassa andà on moment, che torni subet.» - 69 11 | la festa! la gh'haveva su on vestìi pien de stell ch' 70 11 | tutta la sala. L'ha fàa on gir, e pœu l'hoo veduda 71 11 | dis: - «Diman, vœuri fà on'altra festa.» - Quand l' 72 11 | Reginna, la ghe dis: - «Te set on pòo tropp seccante! s'el 73 11 | a dì: - «Voo là appenna on momentin e pœu torni subet.» - 74 11 | per ballà. Lee, l'ha fàa on gir e pœu la ghe dis: - « 75 11 | Ch'el me lassa andà on momentin, che torni subet.» - 76 11 | giovina d'ier. La gh'aveva su on vestíi cont su i ragg del 77 11 | quella.» - El dì adrèe, el dà on'altra festa; e lee, la gh' 78 11 | SCINDIRIN-SCINDIROEU.~ ~ ~ ~Gh'era on negoziant; el gh'aveva tre 79 11 | verghetta, e ghe ven fœura on magnifich vestìi, e tutt 80 11 | ballàa insemma; e che in d'on moment la gh'è scomparsa 81 11 | Ven che el Re, el dà on'altra festa per el piasè 82 11 | verghetta ancamò. Ghe ven fœura on vestíi pusee bell ancamò, 83 11 | la ven giò e la va a fa on gir in la sala e la ghe 84 11 | gir in la sala e la ghe da on mazzettin de fior per una 85 11 | andada là, e la gh'ha daa on mazzett de fior per un a 86 11 | adess el fiœu del Re, el dà on'altra festa, vuj propi che 87 11 | de menatt ti? L'è minga on sit adattàa per ti!» - Difatti, 88 11 | fiœu del Re, el torna a dà on'oltra festa ancamò. Lee, 89 11 | verghetta e ghe ven fœura on vestíi, ma ona bellezza! 90 11 | era nissun che podeva avè on vestíi compagn. Ven che 91 11 | sposa. Lu allora, el tœu giò on anell e el ghe le dà: - « 92 11 | innamoràa; e ch'el gh'ha dàa on anell per soa memoria. - « 93 11 | quella!» - Ven, che de lì a on pòo de temp, i so sorell 94 11 | portaven de sora el pantrìd; e on dì, combinazion, lee, l' 95 11 | camerer, el ghe dis: - «Dimm on poo, chi l'è che m'ha fàa 96 12 | Ona volta gh'era on scior e ona sciora, ch'eren 97 12 | el Signor, ch'el ghe dass on fiœu. Infin, on dì, gh'è 98 12 | ghe dass on fiœu. Infin, on dì, gh'è compars in casa 99 12 | dì, gh'è compars in casa on corbattin. On dì, sto corbattin, 100 12 | compars in casa on corbattin. On dì, sto corbattin, el comincia 101 12 | mièe. In la cort ghe stava on prestinèe48, ch'el gh'aveva 102 12 | el l'ha sposada e han faa on gran disnà. Lu, quand l' 103 12 | disnà, el va denter in d'on tond e el seguita a sbatt 104 12 | andàa via; e l'è restàa via on sett o vott dì. Dopo el 105 12 | sposada, han faa ancamò on gran pranz, e lu, el corbattin, 106 12 | el leva su, el va via per on sett o vott dì, e dopo el 107 12 | ha avuda sposada, han fàa on gran disnàa ancamò; e lu, 108 12 | in maschera; e te faròo on basin. Varda ben a dighel 109 12 | l'è passàa: el gh'ha fàa on basin. La soa mamma l'ha 110 12 | è ch'è stàa che t'ha fàa on basin? Se ti te mel diset 111 12 | el corbattin. L'è passàa on mes, l'è passàa dùu, el 112 12 | a la sposa, sta stria, e on pestonin54; e la gh'ha ditt 113 12 | piangeva, sta sposa) la trovarà on'altra porta. Come di fatti, 114 12 | corbattin.» - E la gh'ha dàa on alter pestonin; e la gh' 115 12 | acqua de occ, la trovaria on'altra porta. Come di fatti, 116 12 | el pestonin, l'ha trovàa on'altra tra porta: gh'era 117 12 | sta stria, la gh'ha dàa on nôs; e la gh'ha ditt de 118 12 | stria, se gh'era ancamò on pezz a rivà al paes del 119 12 | e lor l'han ciappada. On dì l'era in giardin e gh' 120 12 | a la donzella: - «Guarda on poo quella cialla cosa l' 121 12 | dis a la donzella: - «Va on pòo de bass; cosse l'ha 122 12 | Reginna, che bellezza d'on aspa che la gh'ha la pollirœula! 123 12 | la ghe dis: - «Vœuri dorm on'altra nott insemma al so 124 12 | ancamò a la donzella: - «Va on pòo de bass, guarda cossa 125 12 | dis; - «Nient. Vœuri dormì on'altra volta insemma al so 126 12 | ghe dis: - «Vœuri minga on centesim: vœuri dormì on' 127 12 | on centesim: vœuri dormì on'altra volta insemma al so 128 12 | la testa. Lee, la torna on'altra volta a dì l'istess: - « 129 12 | disseda. Lee, la torna a dì on'altra volta; e lu, el dis: - « 130 12 | ghe dis; - «Sì; stòo chi on pòo tard, perchè me senti 131 13 | che a la bonna. Ven, che on dì la ghe dis a quella cattiva: - « 132 13 | quella cattiva: - «Và a cavà on sidellin62 de acqua.» - 133 13 | era di uss; e la picca a on uss: - «Minga trovàa pess 134 13 | e sidellin?» - Là gh'era on sant; el dis: - «No, la 135 13 | La va innanz e la trœuva on alter uss: - «Minga trovàa 136 13 | tosa.» - Lee, la picca in d'on alter uss: - «L'ha minga 137 13 | vœut el vestìi de percall o on vestìi de seda?» - E lee 138 13 | E lee le dis: - «No, no, on vestìi de percall.» - E 139 13 | quell de seda. - «Te vœut on didàa de lotton70 o on didàa 140 13 | vœut on didàa de lotton70 o on didàa d'argent?» - «Me le 141 13 | criagh, perchè l'è stada via on pezz; e la fa per dagh di 142 16 | giardin~ ~Quatter mognagh o on pizzegh d'erba-bonna,~ ~ 143 16 | assassin;~ ~E che a grattav on sold in su la spesa~ ~L' 144 21 | mi, ch'emm de andà in d'on bel sit.» - E i ha menaa 145 21 | sit.» - E i ha menaa in d'on sit distant. La tosa minor 146 21 | stàa nott s'hin ridott in d'on bosch, sicchè so pader el 147 21 | restàa là. Dopo de lì a on pòo s'hin dessedàa e s'hin 148 21 | hin andàa a cà. De lì a on pòo de dì, la comincia ancamò 149 21 | Allora i ha menàa in d'on alter sit. E la tosa minor 150 21 | stàa nott, i ha menaa in d'on alter bosch, i ha lassaa 151 21 | a casa.» - La va innanz on gran tocch e poeu han pers 152 21 | saveven pu dove andà. Han vist on ciar distant in d'ona cassinna 153 21 | ma gh'hoo el marì che l'è on mago: se el ven a cà, el 154 21 | tosânn, e staven benissem. On dì ghe va là on poverett 155 21 | benissem. On dì ghe va là on poverett a cercà la caritàa: 156 23 | PRESTINEE84~ ~ ~ ~ ~Gh'era on prestinee, ch'el gh'aveva 157 23 | gh'aveva tre tosânn; eren on poo cattiv; faven immattì 158 23 | la dis: - «Se veniss anca on lader a tœuv, mi ve lassi 159 23 | toeu86.» - Domà che de lì a on poo de temp, va on scior 160 23 | lì a on poo de temp, va on scior a cercà vunna di so 161 23 | lor han vedùu, che l'era on bon partii. Ma sti cart 162 23 | quand hin staa in d'on sit, che gh'era propi nissun, 163 23 | gh'era propi nissun, in d'on bosch, el picca in d'ona 164 23(86) | solamente. Domà che de lì a on poo de temp, di lì a poco, 165 23 | che l'era andada in man a on capp de la compagnia di 166 23 | di lader88. Ven, che per on poo de sir l'è semper dessedada. 167 23(88) | capobandito. Si noti quell'on poo de sir, letteralmente: 168 23 | dervinn.» - Lee, l'ha seguitàa on poo de temp e l'è semper 169 23 | là anca lee in compagnia on poo, e pœu che sarien vegnùu 170 23 | là, la ghe dis de tœugh on quader de sant'Antoni, che 171 23 | vun in spalletta. Derven on stanzin91 e van là e el 172 23 | e la ved che gh'era là on giovin in terra buttàa giò, 173 23 | indove i lader tegneven on cert onguent, che se ontaven 174 23 | in cusinna93, la ghe dà on brœud per podè sostanziall94. 175 23 | poch distant, che l'era on fattor sott a la cort del 176 23 | fittavol pensa de caregà on carr de fen, de paja, fàa 177 23 | metten in viagg. Quand hin a on certo sit, incontren i lader; 178 23 | cossa gh'hoo de avè? L'è on poo de paja, che meni giò 179 23 | fiœu! Ma el me fiœu l'è on pezz che no sòo in dove 180 23 | Sant'Antoni. L'ha fàa fa on quader magnifich, grand 181 23 | mandàa a digh che gh'aveven on quader de Sant'Antoni, che 182 23 | che l'ha sposada. De lì a on tre dì, la sentiva sto quader, 183 23 | la va in lett; e tutt a on tratt la sent ona molla 184 23 | campanin in pressa. In d'on moment va denter gent; e 185 24 | Gh'era ona volta on fioeu del Re, che l'era 186 24 | rallegrall, ma nient reussiva. On dì, che l'era su on poggioeu, 187 24 | reussiva. On dì, che l'era su on poggioeu, el ved a passà 188 24 | a mi? Behn! mi te faroo on striozz103 e te ridaret 189 24 | la va, s'ciao! El ne derv on alter; e 'n salta foeura 190 24 | sed, e lu, el va a toeugh on poo d'acqua, e le lassa 191 24 | e le lassa lì sola per on moment. Lee intant la sent 192 24 | sponton106 in testa e tutt in on tratt la diventa ona colomba 193 24 | fioeu del Re e rabbiàa come on scin107, el mena via sta 194 24 | inscì lontan per toeu inscì on moster108? Ma, in somma, 195 24(107)| colore a cagion d'ira) come on scin, modo proverbiale, 196 24 | el capiss che gh'è denter on striozz. El ghe dis de tornà 197 24 | che el ghe pias, e fan on pranz con l'oli d'oliva 198 26 | Ona volta gh'era on papà112. El gh'aveva tre 199 26 | mangià a sti sò tosànn. E on dì, gh'han ditt de portagh 200 26 | han ditt de portagh a cà on pòo d'aj115. L'è andaa fœura 201 26 | fœura de cà, l'è passàa d'on sit, l'ha vist on bell giardin, 202 26 | passàa d'on sit, l'ha vist on bell giardin, e l'è andàa 203 26 | L'ha vist, che gh'era on bell scepp117 d'aj; e l' 204 26 | è andàa là e n'ha cattàa on poo. In del strappàll, l' 205 26 | E gh'è compars come on'ombria. E st'ombrion l'ha 206 26(119)| rimescolamento. Tœu sù on stremizzi, rimescolarsi.~ ~ 207 26 | l'è stada giò, l'ha veduu on magnifich sit, inscì bell, 208 26 | inscì bell, ch'el pareva on palazz. E no ghe mancava 209 26(124)| appicciare, accendere. Smorzà on mocchett per pizzà ona torcia. 210 26 | E l'ha vedùu, che l'era on bellissem gioven. El gh' 211 26 | gioven. El gh'aveva al coll on cordon cont attach132 ona 212 26 | lu, l'ombrion, in forma d'on bel gioven136. El gh'ha 213 26(137)| fiaccaree~ ~Menen intorna on Milanes a spass,~ ~Ghe diraven, 214 26(137)| Che menem in caroccia on Forestee.~ ~ ~ ~Quand i 215 26(137)| Quand i nost sciori inviden on vivee~ ~Di sò amis Milanes 216 26(137)| vœur dì nemis?~ ~ ~ ~Ah! on'altra vœulta innanz trà 217 26 | giorno starò qui.~ ~ ~ ~On servitor, l'ha sentìi sta 218 26 | denter; e veden, che gh'è là on alter scior insemma. E lu, 219 26 | ciao143.~ ~ ~ ~L'è passàa on carr d'oli144 d'oliva,~ ~ 220 26 | Ona volta gh'era on sciôr e ona sciora; e eren 221 26 | apenna chì de fœura.» - E on dì, cerchen la tosa de chì, 222 26 | pò trovà nissun. Gh'era on bel palazz, di magnifich 223 26 | corridor. In fin la incontra on scimbiott gross e la ghe 224 26 | verga. El va là, el tocca on scepp de sti rôs, e ven 225 26(151)| On, masch., ona, femm. sono 226 26 | Ona151 volta152 gh'era on pover-òmm. El gh'aveva trèdes 227 26 | come fa per dagh de mangià. On dì, el ghe dis a sti fiœu: - « 228 26 | Andèm in campagna, in d'on quaj sit, a vedè, se podem 229 26 | quajghedun153 de podè damm on poo de pan, on quajcoss154 230 26 | podè damm on poo de pan, on quajcoss154 de podè mangià.» - 231 26 | d'ona campagna: là, gh'è on sit cont155 ona córt, e 232 26 | hoo scondùu in cantinna on pover-òmm con trèdes fiœu. 233 26 | tutti sti fiœu. Ven, che on servitor del Re l'ha sentùu 234 26 | Povera donna, deslighem on moment e tel s'ceppi mì; 235 26 | al Re. El Re, el ghe dà on gran bell regal, che l'era 236 26 | Adess, te devet famen on alter. Mi desideri, che 237 26 | el fa mostra de vess on gatt. El le lassa indormentà 238 26 | ben. Adess te devet famen on'altra: allora te set on 239 26 | on'altra: allora te set on sciòr171. T'hê de famen 240 26 | sciòr171. T'hê de famen on'altra, e allore te deventet 241 26 | altra, e allore te deventet on scior. Te devet fà in manera, 242 26 | lu, perchè gh'hoo bisogn on piasè175. L'ha de savé, 243 26(179)| imbarazzare; (gh'è pœu on'altra robba, che m'infescia: 244 26 | el Tredesìn. Ch'el prœuva on poo a andà denter lu, che 245 26 | coverc181, e tich tach in d'on moment l'è stàa piccada 246 28 | el condissendeva l'alter. On dì, hin andàa d'accord d' 247 28 | tutt e trii. E han ciappaa on cavall per un e ona spada, 248 28 | e ona spada, cont adree on can per un. Hin andàa via 249 28 | daa, prima de spartiss, on fazzolett bianch; che el 250 28 | stàa el minor, l'ha veduu on bel palazzi e l'ha vedùu 251 28 | la gh'ha ditt: - «Dopera on cavell di mè! Dopera on 252 28 | on cavell di mè! Dopera on cavell di mè!» - E lu, el 253 28 | E lu, el fa: - «Dopera on cavell! Che forza el gh' 254 28 | cavall e lu, l'ha mettùu in d'on sit sotterranî, che le faseva 255 28 | la s'è settada giò in d'on canton, l'ha vist a entrà 256 28 | la gh'ha ditt, de doperà on cavell di so. E l'ha ligaa 257 29 | Ona volta, gh'era on gioven; e l'è andàa in d' 258 29 | gioven; e l'è andàa in d'on caffè. Gh'era là on scior; 259 29 | in d'on caffè. Gh'era là on scior; el gh'ha ditt, s' 260 29 | domenega, el s'è fermaa in d'on paes; el spettava, che vegniss 261 29 | messa. El ghe dimanda d'on omm vecc, s'el saveva, che 262 29 | E lu, l'ha viaggiàa on'altra settimanna. Quand 263 29 | el s'è fermàa ancamò in d'on paes: el spettava, che vegniss 264 29 | El ghe dimanda ancamò a on vecc, s'el saveva, che ghe 265 29 | Sto gioven, l'ha viaggiàa on'altra settimanna ancamò. 266 29 | festa, el se ferma in d'on alter paes: spettava, che 267 29 | El ghe dimanda ancamò a on omm vecc, s'el saveva, che 268 29 | per andà là; perchè l'era on palazzi, ma gh'era minga 269 29 | del Sol; e gh'è ona vasca, on laghett; e van denter a 270 29 | E lu, de scondes in d'on quaj sit; quand ch'el ved, 271 29 | Quella, che el trœuva cont on did môcc205, quella l'è 272 29 | lu, el s'è scondùu in d'on quaj sit. Quand ch'el ved, 273 29 | El Re, el ghe ne manda on'altra. El giovin, el ghe 274 29 | de bon ora; e han ciappàa on cavall per un, e hin montàa 275 29 | terra e hin restàa in d'on bosch. E gh'era là on omm 276 29 | d'on bosch. E gh'era là on omm e ona donna, che streppaven 277 29 | Serem quasi visin e, tutt a on tratt, semm rèstàa in d' 278 29 | tratt, semm rèstàa in d'on bosch; e gh'era là on omm 279 29 | d'on bosch; e gh'era là on omm e ona donna; e ghe dimandem, 280 29 | petten; e hin restàa in d'on giardin; e gh'era là on 281 29 | d'on giardin; e gh'era là on omm e ona donna, che faseven 282 29 | risponden: - «I ravanej on sold el mazz, e la zuccoria 283 29 | sold el mazz, e la zuccoria on sesin209.» - Ghe tornen 284 29 | tornen a dì: - «I ravanej on sold el mazz, e la zuccoria 285 29 | sold el mazz, e la zuccoria on sesin.» - E lor s'hin stuffìi, 286 29 | visin e s'emm trovàa in d'on giardin e gh'era là on omm 287 29 | d'on giardin e gh'era là on omm e ona donna. Ghe dimandem, 288 29 | Ona volta, gh'era on albergator. El gh'aveva 289 29 | stria. La gh'ha strengiuu on dit e l'ha strusada giò213 290 29 | portada via distant in d'on sit, che gh'era domà214 291 29 | ciel e acqua; gh'era on piccol sentee, che gh'era 292 29 | era; là, el s'è informaa d'on vesin; e el gh'ha ditt, 293 29 | in de sto vesin. De li a on poo, va a casa la stria; 294 29 | ha capii, che gh'era staa on quajghedun; e la gh'ha ditt: - « 295 29 | trii naranz chì. Se ven chì on quajghedun, traghen adree 296 29 | vun, ch'el restaraa in d'on gran fastidi.» - Dopo, va 297 29 | chè la restarà lee in d'on gran fastìdi.» - Come difatti, 298 29 | Come difatti, han viaggiàa on gran tocch; e lee, la se 299 29 | stria. La ghe trà indrèe on naranz: lee, l'è restada 300 29 | naranz: lee, l'è restada in d'on sit pien de fumm, che la 301 29 | per un216.» - Dopo de lì on poo, la tosa la se guarda 302 29 | la stria. La trà indrèe on alter naranz, e la stria 303 29 | la stria l'è restada in d'on sit pien de sass, che la 304 29 | per un.» - Dopo de lì a on poo, la tosa la se torna 305 29 | stria; e la ghe trà indrèe on alter naranz. La stria l' 306 29 | La stria l'è restada in d'on sit pien de spin, che la 307 29 | Ona volta, gh'era on Re. El gh'aveva tre tosann. 308 29 | insemma a la soa bonn217. On dì, van a fa sta passeggiada; 309 29 | passeggiada; e hin andà in d'on sit, che gh'era de l'erb, 310 29 | slontanass da la soa bonn. Dopo on pezz, che ie vedeva minga, 311 29 | podeven: de ona part, de on'altra, e han mai poduu trovà 312 29 | trovà sti tôsann. L'era già on ann, che, insomma, lu l' 313 29 | mai poduu trovaj. Ven, che on dì, va là tre disertor; 314 29 | stalla e de andà a tœu su on cavall per un, per andà 315 29 | attorna deppertutt. Infin, on dì eren stracch mort, eren 316 29 | andà, che avarien trovaa on uss e denter ona gran stanza 317 29 | poch han cominciàa a vedè on pòo de lus. E pœu hin andàa 318 29 | innanz, han cominciàa a vedè on palazz; e là gh'era a la 319 29 | innanz, che là ghe sarà on'altra mia sorella.» - Là, 320 29 | altra sorella. Van innanz on tocch anmò; là gh'è on alter 321 29 | innanz on tocch anmò; là gh'è on alter palazz e denter gh' 322 29 | istessa strada. Quand han faa on poo de strada, se volten 323 29 | trà via la nôs.» - In d'on moment, gh'è staa on lagh 324 29 | In d'on moment, gh'è staa on lagh d'acqua. E allora lu 325 29 | a poch. Vann innanz anmò on pòo; quand han faa on poo 326 29 | anmò on pòo; quand han faa on poo de strada ancamò, guarden 327 29 | via la nisciœula; e se ved on gran incendi, on gran fœugh. 328 29 | se ved on gran incendi, on gran fœugh. E lor ciappaven 329 29 | perdonaa; e pœu el gh'ha fàa on gran regal, che lor hin 330 29 | contentissem e s'ciau. È passàa on car de merda de pipì, in 331 35 | Ona volta gh'era on Prenzip. L'era vedov; el 332 35 | alla conversazion, gh'era on cont; e el ghe fava l'amor 333 35 | secretament. E lì han cercàa on pret e di testimoni; e ona 334 35 | Ven, che lee, è vegnuu on moment, che bisognava, che 335 35 | nott: el pader, el va a on convent, el ghe dis: - « 336 35 | minga229. Difatti, de lì on trì mes, la gh'ha avuu ona 337 35 | se fava monega, la fava on sacrilegg, perchè l'era 338 35 | ciappada, l'han menada giò in d'on sotterani. E là, no la gh' 339 35 | là, no la gh'aveva nient, on lettin propi come in terra, 340 35 | Putost la mort, che fà on sacrilegg.» - Quella, che 341 35 | fa bailì, era già passàa on ses o sett ann, e l'han 342 35 | poca vocazion. È passàa on poo de temp e la gh'aveva 343 35 | de temp e la gh'aveva già on quindes ann. Lee, l'andava 344 35 | i ser; e passaven via d'on corridor e la sentiva di 345 35 | sentiva di volt ona vôs, on lament, che a sta tosa el 346 35(229)| fradello caro~ ~Gh'ha donato d'on bel libretto.~ ~- «Mi non 347 35 | de sperà, che chi sà che on quaj dì o l'alter l'avess 348 35 | conversazion, quand va denter on servitor. El ghe dis: - « 349 35 | portegh, la monega la ghe fa on segn. E lu, el dis: - «Ma 350 35 | Badessa, la ghe dis: - «Oh l'è on uss d'ona cantinna; l'è 351 35 | d'ona cantinna; l'è minga on uss.... non se va mai giò.» - 352 35 | infelice lì buttada giò in su on pajassin. El ghe dis: - « 353 35 | de fœura e mettella in su on lett e de dagh quaicoss 354 35 | monega. L'è stada lì per on poo de dì; e pœu l'arcivescov 355 35 | che l'ha podùu recuperà on poo de salut. On dì va là 356 35 | recuperà on poo de salut. On dì va là el cont, el torna 357 35 | Andem, che vœuj menav in d'on sit a fa ona visita.» - 358 35 | tosa. L'arcivescov l'ha dàa on gran castigh a la badessa 359 41 | giò de canchen.» - Gh'era on carr de foeura de la porta; 360 41 | La vipera, la passa d'on fontanin. El fontanin, el 361 41 | faròo in di calzon.»~ ~ ~ ~ON RE E DÒ ZÒCCOR234.~ ~ ~ ~ 362 41 | ZÒCCOR234.~ ~ ~ ~Ona volta on Re e dò zòccor235 hin andaa 363 41 | zòccor235 hin andaa in d'on giardin su ona pianta de 364 41(236)| Pianta de pér, si dice anche on pér.~ ~ 365 41 | brugn239.» - E l'ha ciappàa on sass, che no gh'era; e ghe 366 41 | ch'el gh'ha fàa dorì240 on'oreggia241 per on ann.~ ~ ~ ~[ 367 41 | dorì240 on'oreggia241 per on ann.~ ~ ~ ~[2] Nel quarto 368 43 | Correspondance de Suzette d'Arly: - «On racconte, qu'un Italien, 369 44 | come voreva lèe. Gh'aveven on bellissem giardin; e lee, 370 44 | è tirada su tutta, l'era on pòo agitada, e allora la 371 44 | DOMM~ ~ ~ ~Ona volta gh'era on omm~ ~Apôs245 al domm,~ ~ 372 44 | ROMMA~ ~ ~ ~Ona volta gh'era on omm e ona donna,~ ~Che andaven 373 44 | andaven a Romma;~ ~Gh'è andaa on moschin in del cuu,~ ~Hin 374 44 | Ona volta, gh'era on giovin; el vorreva tœu miee. 375 44 | pettinamm, la m'ha strappaa on cavell; e mi gh'ho tutta 376 44 | minga per mi.» - Ven giò on'oltra, tutta zoppa. El dis: - « 377 44 | in giardin; e m'è andaa on gessumin249 sul pè.» - Lu, 378 44 | per mi fan no. Sent, dimm on poo ti, qual'è quella cossa, 379 44 | pontsora, el po anca fa on poo mal; el cavell, l'istess: 380 44 | cavell, l'istess: strappà on cavell! Ma el gessumin! 381 44 | Narratore. - Ona volta gh'era on pegorée, che l'è andaa cont 382 44 | campagna; e l'era de passà d'on'acqua; e l'ha ciappaa i 383 45 | Ona vœulta, gh'era on sciavattin255; sicchè, on 384 45 | on sciavattin255; sicchè, on dì, l'era tant stuff de 385 45 | ha ferii. Dopo l'ha miss on sciabel cont in testa ona 386 45 | ditt: - «Subet che te set on guerriero, te sarèe bon 387 45 | mettarèe la testa denter in d'on sacch, tutt dò i test, per 388 45 | casa: sta tal casa l'era on'ostaria: gh'era marì e mièe, 389 45 | in lett, el s'è miss in d'on canton. Quand l'è stàa ona 390 45 | E lu, el s'è tiraa in d'on canton. E quand l'è staa 391 45 | bosch marì e mièe a tajà on fass de legna. Dopo, hin 392 45 | Ona volta, gh'era on sciavattin, che, stuff de 393 45 | fan i ciappamosch e giò on gran colp. Tanti hin scappàa, 394 45 | ha fàa lu alora? L'ha fàa on gran cartellon con su scritt: 395 45 | aveva ona gran guerra cont on so visin. Ma l'era semper 396 45 | semper stàa battùu, tant che on dì, ch'el scappava, l'è 397 45 | Sì, Maestà. Ch'el me daga on cavall, che mi vòo subet 398 45 | SCIAVATTIN~ ~ ~ ~Gh'era on sciavattin, che l'era al 399 45 | a lavorà. E el gh'aveva on formaggin. E, sto formaggin263, 400 45 | lu, el gh'ha ditt de dagh on cavall, ch'el saria andàa 401 45 | città. E lor gh'han daa on rozzon264 d'on cavall, on 402 45 | gh'han daa on rozzon264 d'on cavall, on cavallasc come 403 45 | on rozzon264 d'on cavall, on cavallasc come se sia. El 404 45 | vegnì indrèe, l'è passàa d'on sit; e là gh'era on mago. 405 45 | passàa d'on sit; e là gh'era on mago. E là, sto mago, l' 406 45 | ghe l'è dada?» - «Sì, l'è on pezz. L'ha mò de vegnì?» - 407 45 | SCIAVATTIN266.~ ~ ~ ~Gh'era on sciavattin, che l'era tolt 408 45 | tucc. E poeu, l'ha ciappàa on fer e i ha fàa saltà foeura 409 45 | n'ha mazzàa cincent in d'on colp sol; cont pusèe ghen 410 45 | corregh adrèe; e gh'era foeura on legn de la pianta e sta 411 45 | Dopo, l'è andàa innanz on poo; e l'ha vedùu a vegnì 412 45 | cittàa de Casco. Dopo de lì a on poo, l'è borlàa giò; e in 413 45 | per ciappalla. Innanz a on poo de strada anmò, l'è 414 47 | PEGORÉE272.~ ~ ~ ~Gh'era on fradell e ona sorella. El 415 47 | vegnì in cà.» - Lu, el ven on'altra sira, che ghe ne mancava 416 47 | sira, che ghe ne mancava on'altra anmò. El compagna 417 47 | l'è reussíi a vess in d'on bosch. El sent di pedann273, 418 47 | instriament, bœugna che ciappen on boggettin e che vaghen in 419 47 | andàa, e l'è andàa a cercà on sit de trovà de servì, de 420 47 | de stalla, perchè l'era on pajsanell277, per podè trovà 421 47 | per podè trovà de guadagnà on poo de pan de mangià. L' 422 47 | de pan de mangià. L'era on trì o quattr ann che l'era 423 47 | gh'era la tosa del Re d'on sit distant dove l'era lu, 424 47 | ben; ma, se te fet per fa on scherz, varda, che ti te 425 47 | so boggettin e el ghe dà on cuggiarin de st'acqua. De 426 47 | De lì do or, ghe ne dà on alter; el ved, che la comincia 427 47 | chì a fa la pajsanna. Sont on scior!» - E s'ciao, hin 428 47 | marì e mièe. Eren pover; e, on dì, el marì, el dìs: - « 429 47 | portall adrèe. Andàa innanz on gran tocch, la ghe dis al 430 47 | E lu, el dis: - «Falla on poo, ch'è l'istess.» - De 431 47 | ch'è l'istess.» - De lì a on poo, la ghe dis al marì: - « 432 47 | cagà.» - E el dis: - «Falla on poo, ch'è l'istess.» - Allora, 433 47 | scior. Hin andàa innanz on poo de temp e i danèe i 434 47 | quella donna, la va a tœu on boggettin e le empiss de 435 47 | lassalla passà, che la gh'ha on remedi, per fa guarì la 436 47 | dervì ì œucc. Ghe n'ha dàa on'altra gotta e la tosa del 437 47 | comincia a parlà. Ghe ne dà on'altra gotta e la tosa del 438 47 | là. Andà ben, gh'era chì on quajchedun in del bosch 439 47 | Adess guardi: se trœuvi on quajchedun, el tâj tutt 440 47 | ciappàa, l'ha fàa mett in d'on sacch per buttall in de 441 47 | tosa del Re.» - E gh'era on alter, che l'ha sentìi; 442 50 | volta, gh'era ona festa in d'on paes; e gh'era un, che l' 443 50 | è minga sit. El va in d'on'altra osteria; e là ghe 444 50 | là ghe disen, che gh'era on fraa, che l'era in d'on 445 50 | on fraa, che l'era in d'on lett grand, e, se lu l'era 446 50 | content de dormì insemma a on alter forestee, che gh'era 447 50 | andà a dormì, el tœu su on boffett e se le porta in 448 50 | volta vun d'ona part e vun d'on'altra. Ven, che el fraa 449 50 | Ona volta, gh'era on curat e l'era ignorant comè, 450 50 | fassinna tutt'i dì in d'on monton; e, quand ghe n'aveva 451 50 | tanto rabbiaa, han dà su on ricors a l'arcivescov; e 452 50 | fa de mi!» - L'ha faa buj on gran caldaron d'acqua; e 453 50 | arcivescov, el gh'ha daa on gran rimprover ai paisan, 454 50 | istess paes.~ ~ ~ ~Passaa on carr d'oli d'oliva,~ ~La 455 50 | Ona volta, gh'era on paisan. El passava via de 456 50 | passava via de la casa d'on fattor, e l'ha vist là tanti 457 50 | ditt, che la poreva varè on vott lira. Allora, el pret, 458 50 | vegnuu in ment de ciappàa on poo de carta e bagnalla 459 50 | bagnalla e mettegh dent on poo de moneda. Alla mattina, 460 50 | Ona volta gh'era on scior, ch'el gh'aveva in 461 50 | ha ditt de dagh la pell d'on asen mort, on carrett de 462 50 | la pell d'on asen mort, on carrett de corda e el so 463 50 | Lu, el pensa che mi sia on abbàa e invece sont el cœugh 464 50 | su el rud300 per i strad. On dì l'ha trovàa ona gianda 465 50 | ona stronzessa e to marì on stronz.» - La pianta, la 466 50(301)| per i sœu Ebrej?~ ~L'era on certo compost d'ogni savor~ ~ 467 50 | Ona volta, gh'era on Re; e sto Re, el gh'aveva 468 50 | mandalla lontan, l'ha fabricàa on convent in de l'istessa 469 50 | superiora. El Re, l'aveva fàa on lascet de tanti ben, de 470 50(302)| Ona volta, gh'era fœura on omm in campagna a laorà; 471 50(302)| laorà; e el gh'ha ditt a on so amis, se l'andava adree 472 50(302)| l'ha fàa savè che l'era on strion.~ ~ 473 50 | press cont i man inscì in d'on pugnœu, e gh'è sortìi fœura 474 50 | GIOVANN~ ~ ~ ~Gh'era ona volta on fiœu, ch'el se ciamava Giovann: 475 50 | el se ciamava Giovann: e on dì, l'è andàa a predica. 476 50 | Madonna!» - Alora ven fœura on fràa (perchè quella casa 477 50 | perchè quella casa l'era on convent de fràa) e el ghe 478 50 | han miss in lett. Ma de lì on poo de temp, hin minga bastàa 479 50 | un vestii sol intra tre. On dì, passa via Sant'Ambrœus 480 50 | signor el ve castigarà.» - On mes dopo, el torna a passà 481 50 | anima, se no andarii in d'on desert a fa penitenza e 482 50 | pentii; e hin cors in d'on desert, in dove no faseven 483 50 | BORLIN~ ~ ~ ~Gh'era ona volta on fiœu, che se ciamava Ciccin 484 50 | Borlin309. E la soa mamma, on dì, la ghe dis: - «Mena 485 50 | in quel praa là. Te faroo on bel chisciœu310; tel mangiaret 486 50 | caponera, e l'ha lassaa dent on mes. Quell di duu mes312, 487 50 | dit, l'ha casciaa fœura on ciod. E la veggia, la fa: - « 488 50 | magher ancamò.» - De lì a on poo de temp, i tosann de 489 50 | della caponera; e mett su on caldar d'acqua bujenta313; 490 50 | Gh'era ona volta on fiœu, ch'el gh'aveva el 491 50 | oli e l'asee, o birbon d'on birbon?» - E lu, el ghe 492 50 | ona zia, sciora comè, in d'on paes visin. E lu, el va. 493 50 | su la strada, l'incontra on baston, ch'el ghe dis: - « 494 50(316)| Balestrieri, che:~ ~ ~ ~Ghe fu on garzon d'on ost,~ ~Che in 495 50(316)| Ghe fu on garzon d'on ost,~ ~Che in del portà 496 50(316)| Che in del portà del bev a on forestèe,~ ~Per pressa el 497 50 | el ghe va adrèe. De lì on poo de pass, l'incontra 498 50 | juttaroo.» - Dopo l'incontra on guggin318; el fa l'istess, 499 50 | va adrèe. Dopo l'incontra on leon; el ghe va adrèe anca 500 50 | anca lu. Dopo l'incontra on sciott de merda319; el ghe 501 50 | tanti bastonad323. La fa on pass innanz; e la rœuda, 502 50 | pee. La va là, per tirà su on poo de fœugh col bernàzz, 503 Ind | e el Rattin (Milano)~ ~§ On Re e do Zoccor (Milano)~ ~§ *