TITULUS IV DE PIIS VOLUNTATIBUS IN GENERE ET DE PIIS FUNDATIONIBUS (Cann. 1299 – 1310)

Can. 1299 - § 1.  Qui ex iure naturae et canonico libere valet de suis bonis statuere, potest 

ad causas pias, sive per actum inter vivos sive per actum mortis causa, bona relinquere. 

§ 2.  In dispositionibus mortis causa in bonum Ecclesiae serventur, si fieri possit, 

sollemnitates iuris civilis; quae si omissae fuerint, heredes moneri debent de obligatione, qua 

tenentur, adimplendi testatoris voluntatem.

Can. 1300 - Voluntates fidelium facultates suas in pias causas donantium vel relinquentium, 

sive per actum inter vivos sive per actum mortis causa, legitime acceptatae, diligentissime 

impleantur etiam circa modum administrationis et erogationis bonorum, firmo praescripto 

Can. 1301, § 3.

Can. 1301 - § 1.  Ordinarius omnium piarum voluntatum tam mortis causa quam inter vivos 

exsecutor est.  

§ 2.  Hoc ex iure Ordinarius vigilare potest ac debet, etiam per visitationem, ut piae 

voluntates impleantur, eique ceteri exsecutores, perfuncti munere, reddere rationem tenentur.  

§ 3.  Clausulae huic Ordinarii iuri contrariae, ultimis voluntatibus adiectae, tamquam non 

appositae habeantur.

Can. 1302 - § 1.  Qui bona ad pias causas sive per actum inter vivos sive ex testamento 

fiduciarie accepit, debet de sua fiducia Ordinarium certiorem reddere, eique omnia 

istiusmodi bona mobilia vel immobilia cum oneribus adiunctis indicare; quod si donator id 

expresse et omnino prohibuerit, fiduciam ne acceptet. 

§ 2.  Ordinarius debet exigere ut bona fiduciaria in tuto collocentur, itemque vigilare pro 

exsecutione piae voluntatis ad normam can. 1301.  

§ 3.  Bonis fiduciariis alicui sodali instituti religiosi aut societatis vitae apostolicae commissis, 

si quidem bona sint attributa loco seu dioecesi eorumve incolis aut piis causis iuvandis, 

Ordinarius, de quo in §§  1 et 2, est loci Ordinarius; secus est Superior maior in instituto 

clericali iuris pontificii et in clericalibus societatibus vitae apostolicae iuris pontificii, aut 

Ordinarius eiusdem sodalis proprius in aliis institutis religiosis.

Can. 1303 - § 1.  Nomine piarum fundationum in iure veniunt: 

1_ piae fundationes autonomae, scilicet universitates rerum ad fines de quibus in can. 114, § 

2 destinatae et a competenti auctoritate ecclesiastica in personam iuridicam erectae; 

2_ piae fundationes non autonomae, scilicet bona temporalia alicui personae iuridicae 

publicae quoquo modo data cum onere in diuturnum tempus, iure particulari determinandum, 

ex reditibus annuis Missas celebrandi aliasque praefinitas functiones ecclesiasticas 

peragendi, aut fines de quibus in can. 114, § 2 aliter persequendi.  

§ 2.  Bona piae fundationis non autonomae, si concredita fuerint personae iuridicae 

Episcopo dioecesano subiectae, expleto tempore, ad institutum de quo in can. 1274, § 1, 

destinari debent, nisi alia fuerit fundatoris voluntas expresse manifestata; secus ipsi personae 

iuridicae cedunt.

Can. 1304 - § 1.  Ut fundatio a persona iuridica valide acceptari possit, requiritur licentia 

Ordinarii in scriptis data; qui eam ne praebeat, antequam legitime compererit personam 

iuridicam tum novo oneri suscipiendo, tum iam susceptis satisfacere posse; maximeque 

caveat ut reditus omnino respondeant oneribus adiunctis, secundum cuiusque loci vel 

regionis morem. 

§ 2.  Ulteriores condiciones ad constitutionem et acceptationem fundationum quod attinet, 

iure particulari definiantur.

Can. 1305 - Pecunia et bona mobilia, dotationis nomine assignata, statim in loco tuto ab 

Ordinario approbando deponantur eum in finem, ut eadem pecunia vel bonorum mobilium 

pretium custodiantur et quam primum caute et utiliter secundum prudens eiusdem Ordinarii 

iudicium, auditis et iis quorum interest et proprio a rebus oeconomicis consilio, collocentur in 

commodum eiusdem fundationis cum expressa et individua mentione oneris.

Can. 1306 - § 1.  Fundationes, etiam viva voce factae, scripto consignentur.  

§ 2.  Alterum tabularum exemplar in curiae archivo, alterum in archivo personae iuridicae ad 

quam fundatio spectat, tuto asserventur.

Can. 1307 - § 1.  Servatis praescriptis cann. 1300-1302, et 1287, onerum ex piis 

fundationibus incumbentium tabella conficiatur, quae in loco patenti exponatur, ne 

obligationes adimplendae in oblivionem cadant.  

§ 2.  Praeter librum de quo in can. 958, § 1, alter liber retineatur et apud parochum vel 

rectorem servetur, in quo singula onera eorumque adimpletio et eleemosynae adnotentur.

Can. 1308 - § 1.  Reductio onerum Missarum, ex iusta tantum et necessaria causa facienda, 

reservatur Sedi Apostolicae, salvis praescriptis quae sequuntur.  

§ 2.  Sibi in tabulis fundationum id expresse caveatur, Ordinarius ob imminutos reditus onera 

Missarum reducere valet. 

§ 3.  Episcopo dioecesano competit potestas reducendi ob deminutionem redituum, 

quamdiu causa perduret, ad rationem eleemosynae in dioecesi legitime vigentis, Missas 

legatorum vel quoquo modo fundatas, quae sint per se stantia, dummodo nemo sit qui 

obligatione teneatur et utiliter cogi possit ad eleemosynae augmentum faciendum.  

§ 4.  Eidem competit potestas reducendi onera seu legata Missarum gravantia institutum 

ecclesiasticum, si reditus insufficientes evaserint ad finem proprium eiusdem instituti 

congruenter consequendum.  

§ 5.  Iisdem potestatibus, de quibus in §§  3 et 4, gaudet supremus Moderator instituti 

religiosi clericalis iuris pontificii.

Can. 1309 - Iisdem auctoritatibus, de quibus in can. 1308, potestas insuper competit 

transferendi, congrua de causa, onera Missarum in dies, ecclesias vel altaria diversa ab illis, 

quae in fundationibus sunt statuta.

Can. 1310 - § 1.  Fidelium voluntatum pro piis causis reductio, moderatio, commutatio, si 

fundator potestatem hanc Ordinario expresse concesserit, potest ab eodem fieri ex iusta 

tantum et necessaria causa.  

§ 2.  Si exsecutio onerum impositorum, ob imminutos reditus aliamve causam, nulla 

administratorum culpa, impossibilis evaserit, Ordinarius, auditis iis quorum interest et proprio 

consilio a rebus oeconomicis atque servata, meliore quo fieri potest modo, fundatoris 

voluntate, poterit eadem onera aeque imminuere, excepta Missarum reductione, quae 

praescriptis can. 1308 regitur.  

§ 3.  In ceteris casibus recurrendum est ad Sedem Apostolicam.