VI. De Votis Monachorum [Article XXVII]

1] Quid de votis monachorum apud nos doceatur, melius intelliget,

si quis meminerit, qualis status fuerit monasteriorum, quam multa

contra canones in ipsis monasteriis quotidie fiebant.

2] Augustini tempore erant libera collegia; postea, corrupta

disciplina, ubique addita sunt vota, ut tamquam excogitato carcere

disciplina restitueretur.

3] Additae sunt paulatim supra vota aliae multae observationes.

4] Et haec vincula multis ante iustam aetatem contra canones

iniecta sunt.

5] Multi inciderunt errore in hoc vitae genus, quibus, etiamsi non

dessent anni, tamen iudicium de suis viribus defuit.

6] Qui sic irretiti erant, cogebantur manere, etiamsi quidam

beneficio canonum liberari possent.

7] Et hoc accidit magis etiam in monasteriis virginum quam

monachorum, quum sexui imbecilliori magis parcendum esset.

8] Hic rigor displicuit multis bonis viris ante haec tempora, qui

videbant puellas et adolescentes in monasteria detrudi propter

victum.  Videbant, quam infeliciter succederet hoc consiliu, quae

scandala pareret, quos laqueos conscientiis iniiceret.

9] Dolebant auctoritatem canonum in re periculosissima omnino

negligi et contemni.

10] Ad haec mala accedebat talis persuasio de votis, quam constat

etiam olim displicuisse ipsis monachis, si qui paulo cordatiores

fuerunt.

11] Docebant vota paria esse baptismo; docebant se hoc vitae genere

mereri remissionem peccatorum et iustificationem coram Deo.

12] Imo addebant vitam monasticam non tantum iustitiam mereri coram

Deo, sed amplius etiam, quia servaret non modo praecepta, sed etiam

consilia evangelica.

13] Ita persuadebant monasticam professionem longe meliorem esse

baptismo, vitam monasticam plus mereri quam vitam magistratuum,

vitam pastorum et similium, qui in mandatis Dei sine factitiis

religionibus suae vocationi serviunt.

14] Nihil horum negari potest; extant enim in libris eorum.

15] Quid fiebat postea in monasteriis? Olim erant scholae sacrarum

disciplinarum, quae sunt utiles ecclesiae, et sumebantur inde

pastores et episcopi: nunc alia res est; nihil opus est recitare

nota.

16] Olim ad discendum conveniebant: nunc fingunt institutum esse

vitae genus ad promerendam gratiam et iustitiam, imo praedicant,

esse statum perfectionis, et longe praeferunt omnibus aliis vitae

generibus, a Deo ordinatis.

17] Haec ideo recitavimus nihil odiose exaggerantes, ut melius

intelligi posset de hac re doctrina nostrorum.

18] Primum de his, qui matrimonia contrahunt, sic docent apud nos,

quod liceat omnibus, qui non sunt idonei ad coelibatum, contrahere

matrimonium, quia vota non possunt ordinationem ac mandatum Dei

tollere.

19] Est autem hoc mandatum Dei 1 Cor. 7, 2: Propter fornicationem

habeat unusquisque uxorem suam.

20] Neque mandatum solum, sed etiam creatio et ordinatio Dei cogit

hos ad coniugium, qui sine singulari Dei opere non sunt excepti,

iuxta illud: Non est bonum homini esse solum, Gen. 2, 18.

21] Igitur non peccant isti, qui obtemperant huic mandato et

ordinationi Dei.

22] Quid potest contra haec opponi? Exaggeret aliquis obligationem

voti, quantum volet, tamen non poterit efficere, ut votum tollat

mandatum Dei.

23] Canones docent in omni voto ius superioris excipi; quare multo

minus haec vota conta mandata Dei valent.

24] Quodsi obligatio votorum nullas haberet causas, cur mutari

possit: nec Romani pontifices dispensassent. Neque enim licet

homini obligationem, quae simpliciter est iuris divini, rescindere.

25] Sed prudenter iudicaverunt Romani pontifices aequitatem in hac

obligatione adhibendam esse; ideo saepe de votis dispensasse

leguntur.

26] Nota est historia de rege Arragonum revocato ex monasterio; et

exstant exempla nostri temporis.

27] Deinde, cur obligationem exaggerant adversarii seu effectum

voti, quum interim de ipsa voti natura sileant, quod debet esse in

re possibili, quod debet esse voluntarium, sponte et consulto

conceptum?

28] At quomodo sit in potestate hominis perpetua castitas, non est

ignotum.

29] Et quotusquisque sponte et consulto vovit? Puellae et

adolescentes, priusquam iudicare possunt, persuadentur ad vovendum,

interdum etiam coguntur.

30] Quare non est aequum tam rigide de obligatione disputare, quum

omnes fateantur contra voti naturam esse, quod non sponte, quod

inconsulto, admittitur.

31] Plerique canones rescindunt vota, ante annum quintum decimum

contracta, quia ante illam aetatem non videtur tantum esse iudicii,

ut de perpetua vita constitui possit.

32] Alius canon, plus concedens hominum imbecilltati, addit annos

aliquot; vetat enim ante annum duodevicesimum votum fieri.

33] Sed utrum sequemur? Maxima pars habet excusationem, cur

monasteria deserant, quia plurimi ante hanc aetatem voverunt.

34] Postremo, etiam si voti violatio reprehendi posset, tamen non

videtur statim sequi, quod coniugia talium personarum dissolvenda

sint.

35] Nam Augustinus negat debere dissolvi, 27. quaest., 1. cap.,

Nuptiarum; cuius non est levis auctoritas, etiamsi alii postea

aliter senserunt. [Augustinus, De Bono Viduitatis: "Coniugia

voventium non sunt dissolvenda"]

36] Quamquam autem mandatum Dei de coniugio videatur plerosque

liberare a votis, tamen afferunt nostri et aliam rationem de votis,

quod sint irrita, quia omnis cultus Dei, ab hominibus sine madato

Dei institutus et electus ad promerendam iustificationem et

gratiam, impius est, sicut Christus ait Matth. 15, 9: Frustra

colunt me mandatis hominum.

37] Et Paulus ubique docet iustitiam non esse quaerendam ex nostris

observationibus et cultibus, qui sint excogitati ab hominibus, sed

contingere eam per fidem credentibus, se recipi in gratiam a Deo

propter Christum.

38] Constat autem monachos docuisse, quod factitiae religiones

satisfaciant pro peccatis, mereantur gratiam et iustificationem. Quid

hoc est aliud, quam de gloria Christi detrahere eet obscurrare ac

negare iustitiam fidei?

39] Sequitur igitur ista vota usitata impios cultus fuisse, quare

sunt irrita.

40] Nam votum impium et factum contra mandata Dei non valet; neque

enim debet votum vinculum esse iniquitatis, ut canon dicit.

41] Paulus dicit Gal. 5,4: Evacuati estis a Christo, qui in lege

iustificamini; a graita excidistis.

42] Ergo etiam qui votis iustificari volunt, evacuantur a Christo

et a gratia excidunt.

43] Nam et hi, qui votis tribuunt iustificationem, tribuunt

propriis operibus hoc, quod proprie ad gloriam Christi pertinet.

44] Neque vero negari potest, quin monachi docuerint se per vota

et observationes suas iustificari et mereri remissionem peccatorum;

imo affinxerunt absurdiora, dixerunt se aliis mutari sua opera.

45] Haec si quis velit odiose exaggerare, quam multa possit

colligere, quorum iam ipsos monachos pudet!

46] Adhaec persuaserunt hominbus factitias religiones esse statum

Christianae perfectionis.

47] An non est hoc iustificationem tribuere operibus?

48] Non est leve scandalum in ecclesia, populo proponere certum

cultum ab hominibus excogitatum sine mando Dei, et docere, quod

talis cultus iustificet homines. Quia iustitia fidei, quam maxime

oportet tradi in ecclesia, obscurature, quum illae mirificae

religiones angelorum, simulatio paupertatis et humilitatis et

coelibatus offunduntur oculis hominum.

49] Praeterea obsurantur praecepta Dei et versus cultus Dei, quum

audiunt homines solos monachos esse in statu perfectionis, quia

perfectio Christiana est serio timere Deum et rursus concipere

magnam fidem et confidere propter Christum, quod habeamus Deum

placatum, petere a Deo et certo exspectare auxilium in omnibus

rebus gerendis iuxta vocationem; interim foris diligenter facere

bona opera et servire vocationi.

50] In his rebus est vera perfectio et verus cultus Dei; non est in

coelibatu aut mendicitate, aut veste cordida.

51] Verum populus concipit multas perniciosas opiniones ex illis falsis

praeconiis vitae monasticae.

52] Audit sine modo laudari coelibatum: ideo cum offensione

conscientiae versatur in coniugio.

53] Audit solos mendicos esse perfectos: ideo cum offensione

conscientiae retinet possessiones, negotiatur.

54] Audit consilium evangelicum esse de non vindicando: ideo alii

in privata vita non verentur ulcisci; audiunt enim consilium esse,

non praeceptum.

55] Alii omnes magistratus et civilia officia iudicant indigna esse

Christianis.

56] Leguntur exempla hominum, qui deserto coniugio, deserta

republicae adminstraione abdiderunt se in monasteria.

57] Id vocabant fugere ex mundo et quaerere vitae genus, quod Deo

magis placeret; nec videbant Deo serviendum esse in illis mandatis,

quae ipse tradidit, non in mandatis, quae sunt excogitata ab

hominibus.

58] Bonum et perfectu vitae genus est, quod habet mandatum Dei.

59] De his rebus necesse est admonere homines.

60] Et ante haec tempora reprehendit Gerson errorem monachorum de

perfectione et testatur, suis temporibus novam vocem fuisse, quod

vita monastica sit status perfectionis.

61] Tam multae impiae opiniones haerent in votis: quod iustificent,

quod sint perfectio Christiana, quod servent consilia et praecepta,

quod habeant opera supererogationis.

62] Haec omnia quum sint falsa et inanaia, faciunt vota irrita.