|
80. Iugurtha postquam amissa Thala nihil satis firmum
contra Metellum putat, per magnas solitudines cum paucis profectus pervenit ad
Gaetulos, genus hominum ferum incultumque et eo tempore ignarum nominis Romani.
Eorum multitudinem in unum cogit ac paulatim consuefacit ordines habere, signa
sequi, imperium obseruare, item alia militaria facere. Praeterea regis Bocchi
proximos magnis muneribus et maioribus promissis ad studium sui perducit, quis
adiutoribus regem aggressus impellit, uti adversus Romanos bellum incipiat. Id
ea gratia facilius proniusque fuit, quod Bocchus initio huiusce belli legatos
Romam miserat foedus et amicitiam petitum, quam rem opportunissimam incepto
bello pauci impediverant caeci avaritia, quis omnia honesta atque inhonesta vendere
mos erat. Et iam antea Iugurthae filia Boccho nupserat, verum ea necessitudo
apud Numidas Maurosque levis ducitur, quia singuli pro opibus quisque quam
plurimas uxores, denas alii, alii pluris habent, sed reges eo amplius. Ita
animus multitudine distrahitur: nulla pro socia obtinet, pariter omnes viles
sunt.
81. Igitur in locum
ambobus placitum exercitus conveniunt. Ibi
fide data et accepta Iugurtha Bocchi animum oratione accendit: Romanos
iniustos, profunda avaritia, communis omnium hostis esse; eandem illos causam
belli cum Boccho habere, quam secum et cum aliis gentibus, libidinem
imperitandi, quis omnia regna adversa sint; tum sese, paulo ante
Carthaginiensis, item regem Persen, post uti quisque opulentissimus videatur,
ita Romanis hostem fore. His atque aliis talibus dictis ad Cirtam oppidum iter
constituunt, quod . . . Ibique Metellus praedam captivosque et impedimenta
locaverat. Ita Iugurtha ratus aut capta urbe operae pretium fore aut, si
Romanus auxilio suis venisset, proelio sese certaturos. Nam callidus id modo
festinabat, Bocchi pacem imminuere, ne moras agitando aliud quam bellum mallet.
|