V. In duas
partes ego civitatem divisam arbitror, sicut a maioribus accepi, in Patres, et
plebem. Antea in Patribus summa auctoritas erat, vis multo maxuma in plebe.
Itaque saepius in civitate secessio fuit; semperque nobilitatis opes deminutae
sunt, et ius populi amplificatum. Sed plebes eo libere agitabat, quia nullius
potentia super leges erat; neque divitiis, aut superbia, sed bona fama
factisque fortibus nobilis ignobilem anteibat: humillumus quisque in armis, aut
militia, nullius honestae rei egens, satis sibi, satisque patriae erat. Sed,
ubi eos paullatim expulsos agris, inertia, atque inopia incertas domos habere
subegit; coepere alienas opes petere, libertatem suam cum republica venalem
habere. Ita paullatim populus, qui dominus erat, et cunctis gentibus
imperitabat, dilapsus est: et, pro communi imperio, privatim sibi quisque
servitutem peperit. Haec igitur multitudo primum malis moribus imbuta,
deinde in artes, vitasque varias dispalata, nullo modo inter se congruens,
parum mihi quidem idonea videtur ad capessendum rempublicam. Ceterum, additis novis civibus, magna me spes
tenet, fore, ut omnes expergiscantur ad libertatem: quippe quum illis
libertatis retinendae, tum his servitutis amittendae cura orietur. Hos ego censeo,
permixtos cum veteribus novos in coloniis constituas: ita et res militaris
opulentior erit, et plebes bonis negotiis impedita malum publicum facere
desinet.
|