Cap.

  1 2  |                              2. Nam uti genus hominum compositum
  2 3  |         quibus per fraudem iis fuit uti, tuti aut eo magis honesti
  3 6  |            corrumpendum dedit, sed, uti mos gentis illius est, equitare,
  4 8  |        Micipsa rex occidisset, fore uti solus imperi Numidiae potiretur:
  5 10 |         fidem moneo obtestorque te, uti hos, qui tibi genere propinqui,
  6 12 |       promissis onerat impellitque, uti tamquam suam visens domum
  7 12 |       mandata brevi conficit atque, uti doctus erat, noctu Iugurthae
  8 12 |     perfugerat. Numidae caput eius, uti iussi erant, ad Iugurtham
  9 13 |              quis praecipit, primum uti veteres amicos muneribus
 10 14 |             moriens mihi praecepit, uti regni Numidiae tantummodo
 11 14 |           ea, si desideranda erant, uti debitis uterer. Sed quoniam
 12 14 |     existimabam, patres conscripti, uti praedicantem audiveram patrem
 13 14 |            nostra fuit, praestitit, uti in omnibus bellis adesset
 14 14 |           bellis adesset vobis; nos uti per otium tuti simus, in
 15 14 |         omnia extincta sunt. Pater, uti necesse erat, naturae concessit.
 16 16 |          anteferebat. Decretum fit, uti decem legati regnum, quod
 17 16 |          pollicendo multa perfecit, uti fama, fide, postremo omnibus
 18 17 |       obtinet, diversum est, tamen, uti ex libris Punicis, qui regis
 19 18 |           ferina atque humi pabulum uti pecoribus. Ii neque moribus
 20 20 |           iam invaserat. Itaque non uti antea cum praedatoria manu,
 21 21 |            intellegit eo processum, uti regnum aut relinquendum
 22 23 |     miserando casum suum confirmat, uti per hostium munitiones noctu
 23 24 |         Numidiae, quod vestrum est, uti libet, consulite; me manibus
 24 25 |   subueniendum; de Iugurtha interim uti consuleretur, quoniam legatis
 25 25 |         fieret. Ita bonum publicum, uti in plerisque negotiis solet,
 26 26 |            fore, Adherbali suadent, uti seque et oppidum Iugurthae
 27 26 |         cogendi potestas erat, ita, uti censuerant Italici, deditionem
 28 26 |             negotiatores promiscue, uti quisque armatus obvius fuerat,
 29 28 |       senatum legatos mittit iisque uti illis, quos Hiempsale interfecto
 30 28 |         ipsumque deditum venissent, uti in diebus proximis decem
 31 29 |            agitabantur. Igitur rex, uti constituerat, in castra
 32 29 |             invidia facti sui atque uti in deditionem acciperetur,
 33 29 |          deditionem accipitur. Sed, uti pro consilio imperatum erat,
 34 31 |        saepe maiores vestri fecere, uti contra iniurias armati eatis.
 35 32 |           Memmius populo persuadet, uti L. Cassius, qui tum praetor
 36 36 |           ac statim ipse profectus, uti ante comitia, quod tempus
 37 38 |             spe pactionis perpulit, uti relicto Suthule in abditas
 38 38 |           ducesque turmarum, partim uti transfugerent, corrumpere,
 39 38 |   corrumpere, alii signo dato locum uti desererent. Quae postquam
 40 38 |       legionis per munitionem, quam uti defenderet acceperat, locum
 41 38 |           iugum missurum; praeterea uti diebus decem Numidia decederet.
 42 39 |             festinare. Senatus ita, uti par fuerat, decernit suo
 43 39 | proficiscitur; nam omnis exercitus, uti convenerat, Numidia deductus
 44 40 |    rogationem ad populum promulgat, uti quaereretur in eos, quorum
 45 40 |  quaesitores rogarentur, effecerat, uti ipse in eo numero crearetur.
 46 40 |          rumore et libidine plebis: uti saepe nobilitatem, sic ea
 47 41 |           aut parui liberi militum, uti quisque potentiori confinis
 48 44 |     militari vigiliae deducebantur; uti cuique libebat, ab signis
 49 46 |         multa pollicendo persuadet, uti Iugurtham maxime vivum,
 50 47 |           Metello dedere. Quos item uti priores consul illectos
 51 49 |             monet atque obtestatur, uti memores pristinae virtutis
 52 49 |       initium fore. Ad hoc viritim, uti quemque ob militare facinus
 53 50 |        equitum praemisit ad flumen, uti locum castris antecaperet,
 54 52 |          festinans pergit, quietus, uti res postulabat, aciem exornat
 55 56 |            voce Siccensis hortatur, uti cohortis ab tergo circumveniant:
 56 59 |             pergit ad oppidum atque uti superiore die murum aggreditur.
 57 59 |              Quibus illi freti non, uti equestri proelio solet,
 58 60 |        equestre prospectabant. Eos, uti quaeque Iugurthae res erant,
 59 61 |            eorum perfidia pro armis uti parat. Igitur Bomilcarem,
 60 61 |       aggreditur. Ac primo efficit, uti ad se colloquendi gratia
 61 62 |         atque lacrimans obtestatur, uti aliquando sibi liberisque
 62 62 |           adduci. Eorum magna pars, uti iussum erat, adducti; pauci,
 63 65 |      plerosque pacis spes impellit, uti Romam ad suos necessarios
 64 66 |           se coniurant. Nam vulgus, uti plerumque solet et maxime
 65 69 |           exercitum pergere, primo, uti erat res, Metellum esse
 66 70 |         insidiis statuitur; cetera, uti res posceret, ex tempore
 67 71 |          verbis primo cura, deinde, uti aegrum animum solet, somnus
 68 71 |    epistulam repperit et rem omnem, uti acta erat, [ex perfugis]
 69 73 |         Denique plebes sic accensa, uti opifices agrestesque omnes,
 70 77 |          Metellum venerant orantes, uti praesidium praefectumque
 71 78 |        terrae praealta sunt, cetera uti fors tulit alta alia, alia
 72 79 |        indutias sponsionem faciunt, uti certo die legati domo proficiscerentur:
 73 80 |           regem aggressus impellit, uti adversus Romanos bellum
 74 81 |             item regem Persen, post uti quisque opulentissimus videatur,
 75 82 |         cognovit, non temere neque, uti saepe iam victo Iugurtha
 76 84 |         causa simul et nobilitatem, uti consueverat, exagitandi
 77 85 |         mihi acrius annitendum est, uti neque vos capiamini et illi
 78 85 |             aetatis a pueritia fui, uti omnis labores et pericula
 79 85 |     beneficia gratuito faciebam, ea uti accepta mercede deseram,
 80 85 |             maioribus suis, quibus, uti mihi, ex virtute nobilitas
 81 85 |            quisquam parens liberis, uti aeterni forent, optavit,
 82 85 |      aeterni forent, optavit, magis uti boni honestique vitam exigerent.
 83 86 |             neque ex classibus, sed uti libido cuiusque erat, capite
 84 89 |                     89. Sed consul, uti statuerat, oppida castellaque
 85 91 |    distribuerat et, ex coriis utres uti fierent, curabat; simul
 86 91 |         milites cibum capere atque, uti simul cum occasu solis egrederentur,
 87 91 |          hostium potestate coegere, uti deditionem facerent. Ceterum
 88 93 |             regreditur, non temere, uti ascenderat, sed temptans
 89 93 |          praesentibus misit. Quorum uti cuiusque ingenium erat,
 90 94 |         capite atque pedibus nudis, uti prospectus nisusque per
 91 94 |        processerant, fugere, deinde uti quisque muro proximus erat,
 92 95 |      equitatu in castra venit, quos uti ex Latio et a sociis cogeret,
 93 96 |                   96. Igitur Sulla, uti supra dictum est, postquam
 94 97 |            rationes trahere, rursus uti antea proximos eius donis
 95 97 |         more proeli sed cateruatim, uti quosque fors conglobaverat,
 96 98 |      barbari nihil remittere atque, uti reges praeceperant, noctem
 97 98 |             consilium trahit atque, uti suis receptui locus esset,
 98 99 |             iubet, ne signa quidem, uti per vigilias solebant, canere.
 99 100|                   100. Dein Marius, uti coeperat, in hiberna pergit:
100 100|             quae imperavisset, quam uti militibus exaequatus cum
101 102|             talem virum di monuere, uti aliquando pacem quam bellum
102 102|      humanarum rerum fortuna atque, uti coepisti, perge. licet placuit
103 102|         illam licet, festina atque, uti coepisti, perge. multa atque
104 103|             non pro vanis hostibus, uti meriti erant, sed accurate
105 103|    patefaciunt; simul ab eo petunt, uti fautor consultorque sibi
106 105|           litteras a Mario petivit, uti Sullam ad se mitteret, cuius
107 105|           exploratum praemissi rem, uti erat, quietam nuntiant. ~
108 106|          haud procul abesse. Simul, uti noctu clam secum profugeret,
109 106|           Ceterum ab eodem monitus, uti noctu proficisceretur, consilium
110 107|            prohibet. Suos hortatur, uti fortem animum gererent:
111 107|           cum Sulla iturum. Ea res, uti in tali negotio, probata;
112 109|          agitaturus foret. Tum rex, uti praeceptum fuerat, post
113 110|          Numquam ego ratus sum fore uti rex maximus in hac terra
114 112|      potestatem habuisset, tum fore uti iussu senatus aut populi
115 113|           constituto, in colloquium uti de pace veniretur, Bocchus
116 113|           necessariis suis inermis, uti dictum erat, accedit, ac