X.
1 Quod proposui si in partes uelim et argumenta diducere,
multa mihi occurrent, per quae probem breuissimam esse occupatorum uitam.
solebat dicere Fabianus, non ex his cathedrariis philosophis, sed ex ueris et
antiquis: contra adfectus inpetu, non suptilitate pugnandum, nec minutis
uolneribus, sed incursu auertendam aciem, non probam cauillationem esse: animum
contundi debere, non uellicari. tamen ut illis error exprobretur suus, docendi,
non tantum deplorandi sunt. 2 in tria tempora
uita diuiditur: quod fuit, quod est, quod futurum est. ex his quod agimus,
breue est, quod acturi sumus, dubium, quod egimus, certum. hoc est enim, in
quod fortuna ius perdidit, quod in nullius arbitrium reduci potest. 3 hoc amittunt occupati. nec enim illis uacat
praeterita respicere, et si uacet, iniucunda est paenitendae rei recordatio.
inuiti itaque ad tempora male exacta animum reuocant nec audent ea retemptare,
quorum uitia, etiam quae aliquo praesentis uoluptatis lenocinio subrepebant,
retractando patescunt. nemo, nisi quoi omnia acta sunt sub censura sua, quae
numquam fallitur, libenter se in praeteritum retorquet. 4
ille qui multa ambitiose concupiit, superbe contempsit, inpotenter uicit,
insidiose decepit, auare rapuit, prodige effudit, necesse est memoriam suam
timeat: atqui haec est pars temporis nostri sacra ac dedicata, omnis humanos
casus supergressa, extra regnum fortunae subducta, quam non inopia, non metus,
non morborum incursus exagitet. haec nec turbari nec eripi potest: perpetua
eius et intrepida possessio est. singuli tantum dies, et hi per momenta,
praesentes sunt: at praeteriti temporis omnes, cum iusseris, aderunt, ad
arbitrium tuum inspici se ac detineri patientur, quod facere occupatis non
uacat. 5 securae et quietae mentis est in
omnes uitae suae partes discurrere: occupatorum animi, uelut sub iugo sint,
flectere se ac respicere non possunt. abit igitur uita eorum in profundum et ut
nihil prodest, licet quantum libet ingeras, si non subest, quod excipiat ac
seruet, sic nihil refert quantum temporis detur, si non est, ubi subsidat: per
quassos foratosque animos transmittitur. 6
praesens tempus breuissimum est, adeo quidem, ut quibusdam nullum uideatur. in
cursu enim semper est, fluit et praecipitatur. ante desinit esse quam uenit,
nec magis moram patitur quam mundus aut sidera, quorum inrequieta semper
agitatio numquam in eodem uestigio manet. solum igitur ad occupatos praesens
pertinet tempus, quod tam breue est, ut adripi non possit, et id ipsum illis
districtis in multa subducitur.
|