Par.

  1 1  |     conlegi deminutam dolebam; qua in cogitatione et cooptatum
  2 1  |  cogitatione et cooptatum me ab eo in conlegium recordabar, in
  3 1  |           in conlegium recordabar, in quo iuratus iudicium dignitatis
  4 1  |          ex quo augurum institutis in parentis eum loco colere
  5 3  |                    3 -~ ~Etenim si in leviorum artium studio memoriae
  6 4  |       vixitque tam diu quam licuit in civitate bene beateque vivere,
  7 7  |            propria cum praestantis in re publica viri tum bene
  8 7  |            civitatis. Quod si fuit in re publica tempus ullum,
  9 8  |          rebus amplissimis tamquam in portum confugere deberet
 10 9  |     fortunate beateque vixisse cum in ceteris civitatibus tum
 11 9  |     ceteris civitatibus tum maxume in nostra, quibus cum auctoritate
 12 9  |       Quorum memoria et recordatio in maxumis nostris gravissimisque
 13 9  |       curis iucunda sane fuit, cum in eam nuper ex sermone quodam
 14 10 |                Nam cum inambularem in xysto et essem otiosus domi,
 15 13 |            quidem quod volui tanta in re consecutus sum. Sed scire
 16 15 |  explicatis ordinibus temporum uno in conspectu omnia viderem.
 17 16 |            ex conditis, qui iacent in tenebris et ad quos omnis
 18 16 |     Seremus igitur aliquid tamquam in inculto et derelicto solo;
 19 20 |            inquam. Quod mihi nuper in Tusculano inchoavisti de
 20 22 |            facio. Nam mihi, Brute, in te intuenti crebro in mentem
 21 22 |       Brute, in te intuenti crebro in mentem venit vereri, ecquodnam
 22 22 |     singularis industria. Cum enim in maxumis causis versatus
 23 22 |      fascisque submitteret, subito in civitate cum alia ceciderunt
 24 23 |  prudentiae, qua ne maxumis quidem in bellis aequo animo carere
 25 24 |           quae sunt quondam habita in civitate pulcherrima, nemo
 26 24 |         idem placuisset illis, tum in pratulo propter Platonis
 27 26 |         incensa iamdiuque excellat in ea praestetque ceteris,
 28 26 |           dicendi vis atque copia. In quam cum intueor, maxime
 29 26 |           lucent Athenae tuae, qua in urbe primum se orator extulit
 30 30 |     Prodicus Ceius, Hippias Eleius in honore magno fuit; aliique
 31 31 |        fuerat antiquior, sed haec, in quad e bonis rebus et malis
 32 31 |        abhorret, philosophos aliud in tempus reiciamus; ad oratores,
 33 32 |            primus intellexit etiam in soluta oratione, dum versum
 34 34 |    verborum comprensio terminatur; in quo non modo defici, sed
 35 35 |            fuit Lysias ipse quidem in causis forensibus non versatus,
 36 35 |        nihil acute inveniri potuit in eis causis quas scripsit,
 37 36 |        hanc aetatem oratorum fuit, in qua naturalis inesset, non
 38 37 |      inflammabat. processerat enim in solem et pulverem non ut
 39 38 |          aculeos etiam relinqueret in animis eorum, a quibus esset
 40 39 |          39 -~ ~Videsne igitur vel in ea ipsa urbe, in qua et
 41 39 |        igitur vel in ea ipsa urbe, in qua et nata et alta sit
 42 39 |             quam ea sero prodierit in lucem? si quidem ante Solonis
 43 40 |           temporibus tantum laudis in dicendo Ulixi tribuisset
 44 40 |       poeta hic tam [idem] ornatus in dicendo ac plane orator
 45 41 |            maiorque vis agnoscitur in Pisistrato. denique hunc
 46 42 |            est rhetoribus ementiri in historiis, ut aliquid dicere
 47 43 |         morbo> mortuum scripsit et in Attica clam humatum, addidit
 48 45 |          perfectum tulit. nec enim in constituentibus rem publicam
 49 45 |   constituentibus rem publicam nec in bella gerentibus nec in
 50 45 |            in bella gerentibus nec in impeditis ac regum dominatione
 51 46 |          Aristoteles, cum sublatis in Sicilia tyrannis res privatae
 52 48 |       deinde, quod Theodorus esset in arte subtilior, in orationibus
 53 48 |           esset in arte subtilior, in orationibus autem ieiunior,
 54 48 |          solitum orationes, quibus in iudiciis uterentur; sed
 55 48 |       circumveniretur», saepe ipse in iudicium vocaretur, orationes
 56 49 |           multa iam memorabilia et in domesticis et in bellicis
 57 49 |    memorabilia et in domesticis et in bellicis rebus effecerat.
 58 50 |            autem laus est interdum in aliqua parte dicendi, in
 59 50 |           in aliqua parte dicendi, in universa eloquentia laudem
 60 54 |       decemviralem invidiam plebem in patres incitatam legibus
 61 56 |            laena amictus ita venit in contionem seditionemque
 62 58 |          Est igitur sic apud illum in nono, ut opinor, annali: ~
 63 58 |            nunc quidem non tam est in plerisque: latrant enim
 64 59 |         fuisse vult, ut, quam deam in Pericli labris scripsit
 65 60 |            his enim consulibus, ut in veteribus commentariis scriptum
 66 60 |    investigator antiquitatis putat in hoc erratum vitamque Naevi
 67 62 |            multa enim scripta sunt in eis quae facta non sunt:
 68 62 |             cum homines humiliores in alienum eiusdem nominis
 69 63 |           quodam modo est nonnulla in iis etiam inter ipsos similitudo:
 70 64 |          ipsa delectat -- quamquam in Lysia sunt saepe etiam lacerti,
 71 65 |       quaerimus: quis illo gravior in laudando, acerbior in vituperando,
 72 65 |      gravior in laudando, acerbior in vituperando, in sententiis
 73 65 |           acerbior in vituperando, in sententiis argutior, in
 74 65 |            in sententiis argutior, in docendo edisserendoque subtilior?
 75 65 |           omnes oratoriae virtutes in eis reperientur.~ ~
 76 67 |                      67 -~ ~Sed ea in nostris inscitia est, quod
 77 67 |    inscitia est, quod hi ipsi, qui in Graecis antiquitate delectantur
 78 67 |            Atticam appellant, hanc in Catone ne noverunt quidem.
 79 69 |           veri simile est quam sit in utroque genere et creber
 80 69 |       antiquius. sed maiore honore in omnibus artibus quam in
 81 69 |            in omnibus artibus quam in hac una arte dicendi versatur
 82 70 |      quidem videri solent. similis in pictura ratio est: in qua
 83 70 |      similis in pictura ratio est: in qua Zeuxim et Polygnotum
 84 70 |            liniamenta laudamus; at in Aetione Nicomacho Protogene
 85 71 |              Et nescio an reliquis in rebus omnibus idem eveniat:
 86 71 |         potest, quae apud illum et in Phaeacum et in procorum
 87 71 |            illum et in Phaeacum et in procorum epulis canuntur.
 88 71 |            ipse de se nec mentitur in gloriando: sic enim sese
 89 71 |            Odyssia Latina est sic [in] tamquam opus aliquod Daedali
 90 72 |          et Atticus scribit et nos in antiquis commentariis invenimus;~ ~
 91 73 |           Senensi proelio voverat. in quo tantus error Acci fuit,
 92 75 |          saeclis ante suam aetatem in epulis esse cantitata a
 93 75 |          clarorum virorum laudibus in Originibus scriptum reliquit
 94 75 |           Cato. tamen illius, quem in vatibus et Faunis adnumerat
 95 77 |   adoptavit, si corpore valuisset, in primis habitus esset disertus;
 96 78 |         studuit; isque et oratorum in numero est habitus et fuit
 97 79 |         Ennium, qui cum patre eius in Aetolia militaverat, civitate
 98 81 |          filii consulares fuerunt, in primis est habitus eloquens,
 99 81 |       contra Ti. Gracchum eita est in C. Fanni annalibus.~ ~
100 82 |            Laelius et P. Africanus in primis eloquentes, quorum
101 83 |             dicendi tamen laus est in Laelio inlustrior. at oratio
102 83 |          quam Scipio; et, cum sint in dicendo variae voluntates,
103 84 |          ad Africanum nemo potest, in qua ipsa egregium Viriathi
104 85 |            Erat omnino tum mos, ut in reliquis rebus melior, sic
105 85 |         reliquis rebus melior, sic in hoc ipso humanior, ut faciles
106 85 |        humanior, ut faciles essent in suum cuique tribuendo. Memoria
107 85 |       magnaque quaererent. nam cum in silva Sila facta caedes
108 86 |        illam a Ser. Galba, quod is in dicendo ardentior acriorque
109 87 |          fuisse, quem totum Galbam in consideranda causa componendaque
110 87 |       omnibus exclusis commentatum in quadam testudine cum servis
111 87 |      nuntiatum tempus esse, exisse in aedes eo colore et iis oculis,
112 88 |         quo significabat illum non in agendo solum, sed etiam
113 88 |            agendo solum, sed etiam in meditando vehementem atque
114 89 |        licet, cum duae summae sint in oratore laudes, una subtiliter
115 89 |        ille qui doceat, elegantiam in Laelio, vim in Galba fuisse.
116 89 |          elegantiam in Laelio, vim in Galba fuisse. quae quidem
117 89 |            incitante et rogationem in Galbam privilegi similem
118 89 |        dixi, M. Cato legem suadens in Galbam multa dixit; quam
119 89 |        multa dixit; quam orationem in Origines suas rettulit,
120 91 |            Brutus, si tanta virtus in oratore Galba fuit, cur
121 91 |           Galba fuit, cur ea nulla in orationibus eius appareat?
122 91 |             quod mirari non possum in eis, qui nihil omnino scripti
123 92 |           scriptio: memoriam autem in posterum ingeni sui non
124 92 |        etiam maiorem visum iri, si in existimantium arbitrium
125 94 |           Laeli mens spirare etiam in scriptis, Galbae autem vis
126 94 |           occidisse. Fuerunt etiam in oratorum numero mediocrium
127 94 |       Orestarum, quos aliquo video in numero oratorum fuisse.~ ~
128 95 |          orationis genus. eodemque in genere est habitus is, qui
129 95 |          Gracchum patientia, civis in rebus optimis constantissimus
130 96 |                      96 -~ ~Ut hoc in oratore Latino primum mihi
131 98 |        domi ius civile cognoverat. in eo industriam constat summam
132 99 |            quod quisque potuisset, in illam orationem contulisse.~ ~
133 100|         credo fuisse, quod Fannius in mediocribus oratoribus habitus
134 101|    instituto, quem, quia cooptatus in augurum conlegium non erat,
135 101|    Panaetium audiverat. eius omnis in dicendo facultas historia
136 102|           T. Albucium. is oratorum in numero non fuit, iuris civilis
137 103|                     103 -~ ~Utinam in Ti. Graccho Gaioque Carbone
138 103|            alter propter perpetuam in populari ratione levitatem
139 104|    exquisitos e Graecia magistros, in eis iam adulescens Diophanem
140 105|        quoi vita suppeditavit, est in multis iudiciis causisque
141 105|       audierant prudentes homines, in quibus familiaris noster
142 105|          qui se illi contubernalem in consulatu fuisse narrabat,
143 105|  industrium etiam et diligentem et in exercitationibus commentationibusque
144 107|         occisus esset, cum omnibus in rebus vementem tum acrem
145 107|          vementem tum acrem aiebat in dicendo fuisse.~ ~
146 108|       paulo fervidior oratio. erat in aliquo numero etiam M. Fulvius
147 109|               M. Drusus C. f., qui in tribunatu C. Gracchum conlegam
148 109|             Pennus facete agitavit in tribunatu C. Gracchum paulum
149 110|       habuit laudem et est uterque in multis causis versatus.
150 110|       multis causis versatus. erat in quibusdam laudandis viris,
151 111|           paratum esse non potest. in Scauri oratione, sapientis
152 113|                Ipse etiam Fufidius in aliquo patronorum numero
153 113|        numero fuit. Rutilius autem in quodam tristi et severo
154 113|           etiam absolutus Rutilium in iudicium vocavit. multaque
155 114|           auditor, prope perfectus in Stoicis; quorum peracutum
156 114|            se ipsorum opinio firma in hoc viro et stabilis inventa
157 115|           Qui quom innocentissumus in iudicium vocatus esset,
158 116|             116 -~ ~Habemus igitur in Stoicis oratoribus Rutilium,
159 116|       oratoribus Rutilium, Scaurum in antiquis; utrumque tamen
160 116|           per illos ne haec quidem in civitate genera hac oratoria
161 116|            caruerunt. volo enim ut in scaena sic etiam in foro
162 116|        enim ut in scaena sic etiam in foro non eos modo laudari,
163 116|            quorum sit illa simplex in agendo veritas, non molesta.~
164 117|     tempore, L. Pauli nepos; nullo in oratorum numero sed vita
165 117|           etiam durior; qui quidem in triumviratu iudicaverit
166 117|        constans civis et fortis et in primis Graccho molestus,
167 117|     molestus, quod indicat Gracchi in eum oratio; sunt etiam in
168 117|          in eum oratio; sunt etiam in Gracchum Tuberonis. is fuit
169 117|       Tuberonis. is fuit mediocris in dicendo, doctissumus in
170 117|            in dicendo, doctissumus in disputando.~ ~
171 118|          Tum Brutus: quam hoc idem in nostris contingere intellego
172 118|          contingere intellego quod in Graecis, ut omnes fere Stoici
173 118|          fere Stoici prudentissumi in disserendo sint et id arte
174 118| reperiantur. unum excipio Catonem, in quo perfectissumo Stoico
175 118|            desiderem, quam exiguam in Fannio, ne in Rutilio quidem
176 118|         quam exiguam in Fannio, ne in Rutilio quidem magnam, in
177 118|          in Rutilio quidem magnam, in Tuberone nullam video fuisse.~ ~
178 119|             propterea quod istorum in dialecticis omnis cura consumitur,
179 120|          sectam secutus es, quorum in doctrina atque praeceptis
180 120|         Academicorumque consuetudo in ratione dicendi talis est,
181 121|          121 -~ ~Quis enim uberior in dicendo Platone? Iovem sic [
182 121|   granditate verborum; dicit etiam in quadam epistula hoc ipse
183 121|                sed et huius oratio in philosophiam translata pugnacior,
184 121|          dicam, videtur et illorum in iudicia pacatior.~
185 122|   putabatur, quae vix iam comparet in hac turba novorum voluminum.~ ~
186 123|        desitae. Me numera, inquit, in plerisque; quamquam video
187 124|        multa dixit et inlustria et in numero patronorum fuit,
188 125|                   125 -~ ~Sed ecce in manibus vir et praestantissimo
189 127|       patris memoriam, sed cecidit in cursu. nam rogatione Mamilia
190 127|        epilogus dicitur; qui tanto in honore pueris nobis erat
191 127|        etiam edisceremus. hic, qui in conlegio sacerdotum esset,
192 128|         128 -~ ~P. Scipio, qui est in consulatu mortuus, non multum
193 129|           129 -~ ~Huius dissimilis in tribunatu reliquaque omni
194 129|            atque vita bonus auctor in senatu; idem tolerabilis
195 129|     tolerabilis patronus nec rudis in iure civili et cum virtute
196 130|          dolores pedum, non deerat in causis, tamen id non saepe
197 130|        isdem temporibus M. Brutus, in quo magnum fuit, Brute,
198 133|            culpa est, numquam enim in manus inciderunt. nunc autem
199 133|     posthac curiosius. Fuit igitur in Catulo sermo Latinus; quae
200 133|    quamquam filius quidem non fuit in oratorum numero; sed non
201 133|            sed non deerat ei tamen in sententia dicenda cum prudentia
202 134|        pater ipse Catulus princeps in numero patronorum; sed erat
203 135|            sed polite; Latine vero in primis est eleganter locutus.
204 135|           locutus. quae laus eadem in A. Albino bene loquendi
205 135|           nam flamen Albinus etiam in numero est habitus disertorum;
206 136|         acres atque acerbi; itaque in iudicium capitis multos
207 136|           Sp. Thorius satis valuit in populari genere dicendi,
208 136|    Aesernini pater non ille quidem in patronis, sed et in promptis
209 136|         quidem in patronis, sed et in promptis tamen et non inexercitatis
210 137|             etiam Cotta praetorius in mediocrium oratorum numero,
211 137|         antiquitatem. Atque ego et in hoc ipso Cotta et in aliis
212 137|            et in hoc ipso Cotta et in aliis pluribus intellego
213 137|     disertos homines et rettulisse in oratorum numerum et relaturum.
214 137|      conligere eos, qui hoc munere in civitate functi sint, ut
215 137|            fuerit ascensio et quam in omnibus rebus difficilis
216 138|       commemorati sunt et quam diu in eorum enumeratione versamur,
217 138|         oratores fuisse maximos et in his primum cum Graecorum
218 139|            Omnia veniebant Antonio in mentem; eaque suo quaeque
219 139|        levis armatura, sic ab illo in maxume opportunis orationis
220 140|          proprie laus oratoris est in verbis. nam ipsum Latine
221 140|          est], ut paulo ante dixi, in magna laude ponendum, sed
222 140|        videtur. sed tamen Antonius in verbis et eligendis, neque
223 140|         verum multo magis hoc idem in sententiarum ornamentis
224 141|                        141 -~ ~Quo in genere quia praestat omnibus
225 141|      ornant oratorem eaque non tam in verbis pingendis habent
226 141|       pingendis habent pondus quam in inluminandis sententiis.
227 141|     sententiis. Sed cum haec magna in Antonio tum actio singularis;
228 141|  singularis; quae si partienda est in gestum atque vocem, gestus
229 141|            sed hoc vitium huic uni in bonum convertebat.~ ~
230 142|       Habebat enim flebile quiddam in questionibus aptumque cum
231 142|    commovendam: ut verum videretur in hoc illud, quod Demosthenem
232 142|     quaesivisset quid primum esset in dicendo, actionem, quid
233 142|           nulla res magis penetrat in animos eosque fingit format
234 143|       molestia diligens elegantia, in disserendo mira explicatio;
235 144|      incredibilem vim habebat: sic in interpretando in definiendo
236 144|      habebat: sic in interpretando in definiendo in explicanda
237 144|        interpretando in definiendo in explicanda aequitate nihil
238 144|         alias tum apud centumviros in M. Curi causa cognitum est.~ ~
239 145|        acutissimum Q. Scaevolam et in iure, in quo illa causa
240 145|           Q. Scaevolam et in iure, in quo illa causa vertebatur,
241 145|         esset ad excogitandum quid in iure aut in aequo verum
242 145|      excogitandum quid in iure aut in aequo verum aut esset aut
243 146|             Quare sit nobis orator in hoc interpretandi explanandi
244 146|           ut simile nihil viderim; in augendo in ornando in refellendo
245 146|          nihil viderim; in augendo in ornando in refellendo magis
246 146|     viderim; in augendo in ornando in refellendo magis existumator
247 147|          excellens ingenium fuisse in nostra re publica.~ ~
248 148|         his duobus quicquam fuisse in nostra civitate praestantius.
249 148|         consultissimum fuisse, sic in reliquis rebus ita dissimiles
250 148|            elegantissimus; Crassus in summa comitate habebat etiam
251 148| severitatis satis, Scaevolae multa in severitate non deerat tamen
252 151|     disciplinas adhibuisse. nam et in isdem exercitationibus ineunte
253 151|            ut rediit, videtur mihi in secunda arte primus esse
254 151|          primus esse maluisse quam in prima secundus. atque haud
255 151|           eorum etiam qui fuissent in iure civili esse princeps.~ ~
256 152|          apud multos fuisse, artem in hoc uno; quod numquam effecisset
257 152|     doceret rem universam tribuere in partes, latentem explicare
258 154|     exercitati promptam et paratam in agendo et in respondendo
259 154|            et paratam in agendo et in respondendo celeritatem
260 154|           docti et eruditi hominis in utraque re consideratam
261 155|        causas studiose recipiebat, in quibus a Crasso superabatur;
262 155|            consuli nolebat, ne qua in re inferior esset quam Scaevola --,
263 156|        illum perspicio, tali illum in te voluntate iudicioque
264 158|       perornatus et perbrevis; iam in altercando invenit parem
265 159|               159 -~ ~Versatus est in omni fere genere causarum;
266 159|            genere causarum; mature in locum principum oratorum
267 160|           annos xxvii natus esset. in ea ipsa causa fuit eloquentissimus
268 160|        reliquit. voluit adulescens in colonia Narbonensi causae
269 160|       fecit, ipse deducere; exstat in eam legem senior, ut ita
270 160|        tacitus tribunatus ut, nisi in eo magistratu cenavisset
271 161|      Omnibus quidem aliis, inquam, in magistratibus, sed tribunus
272 161|      tribunus anno post fuit eoque in rostris sedente suasit Serviliam
273 161|     dicendi Latine prima maturitas in qua aetate exstitisset posset
274 162|            sed est etiam L. Crassi in consulatu pro Q. Caepione
275 162|       duodequinquagesimo usus est. in his omnibus inest quidam
276 162|            contractus et brevis et in membra quaedam, quae kola
277 164|        magistra fuit, inquam, illa in legem Caepionis oratio;
278 164|            legem Caepionis oratio; in qua et auctoritas ornatur
279 164|    dicuntur, et invidia concitatur in iudicum et in accusatorum
280 164|           concitatur in iudicum et in accusatorum factionem, contra
281 164|           tum dicendum fuit. multa in illa oratione graviter,
282 165|               165 -~ ~Et vero fuit in hoc etiam popularis dictio
283 165|        relinquo. nam etsi non fuit in oratorum numero, tamen pone
284 165|           numero, tamen pone satis in eo fuisse orationis atque
285 165|         Coelio dixerim, industriam in eo summam fuisse summasque
286 165|     eloquentiae tantum, quod esset in rebus privatis amicis eius,
287 165|        rebus privatis amicis eius, in re publica ipsius dignitati
288 166|         Eodem tempore M. Herennius in mediocribus oratoribus Latine
289 166|           eloquentia, L. Philippum in consulatus petitione superavit.
290 167|         videantur. easdem argutias in tragoedias satis ille quidem
291 167|            poeta, homo perargutus, in fabulis quidem etiam, ut
292 168|        acer et vehemens accusator, in eo genere sane probabilis.
293 168|         cuius praefectus cum esset in Cilicia est interfectus,
294 169|            cognovi, prudens vir et in dicendo brevis; Q. D. Valerii
295 169|            familiares mei, non tam in dicendo admirabiles quam
296 170|          colonisque Latinis habita in senatu. Tum Brutus: quid
297 171|         Brute, iam intelleges, cum in Galliam veneris; audies
298 171|     possunt; illud est maius, quod in vocibus nostrorum oratorum
299 171|          resonat urbanius. nec hoc in oratoribus modo apparet,
300 171|            modo apparet, sed etiam in ceteris.~ ~
301 172|            omnium. sic, ut opinor, in nostris est quidam urbanorum
302 173|          tertium dixerim. nec enim in quadrigis eum secundum numeraverim
303 173|          iam primus acceperit, nec in oratoribus qui tantum absit
304 173|       tantum absit a primo, vix ut in eodem curriculo esse videatur.
305 173|       videatur. sed tamen erant ea in Philippo quae, qui sine
306 173|            diceret: summa libertas in oratione, multae facetiae;
307 173|      multae facetiae; satis creber in reperiendis, solutus in
308 173|            in reperiendis, solutus in explicandis sententiis;
309 173| explicandis sententiis; erat etiam in primis, ut temporibus illis,
310 173|      Graecis doctrinis institutus, in altercando cum aliquo aculeo
311 174|          verbis solutus satis; sed in magnos oratores inciderat
312 175|               175 -~ ~Multum etiam in causis versabatur isdem
313 175|          Stoicarum scientiam. itam in iure et ante hos M. Brutus
314 175|         consu l factus esset, nisi in Marianos consulatus et in
315 175|          in Marianos consulatus et in eas petitionis angustias
316 176|          ante consulatum ignorata, in consulatu multis contionibus
317 176|             sed ab eis, qui tantum in dicentium numero, non in
318 176|           in dicentium numero, non in oratorum fuerunt, iam ad
319 178|      penitusque cognoverat; itaque in senatu consularium auctoritatem
320 178| auctoritatem adsequebatur -- ; sed in causis publicis nihil, privatis
321 178|          veterator videbatur. erat in privatis causis Q. Lucretius
322 178|          etiam T. Annius Velina et in eius generis causis orator
323 178|           orator sane tolerabilis. in eodem genere causarum multum
324 178|           nimis ille quidem lentus in dicendo et paene frigidus,
325 178|       frigidus, sed et callidus et in capiendo adversario versutus
326 179|          Orbius meus fere aequalis in dicendo non nimis exercitatus,
327 179|     dicendo non nimis exercitatus, in iure autem civili non inferior
328 179|             eius collega P. Magius in dicendo paulo tamen copiosior.~ ~
329 180|           cognoverim, solutissimum in dicendo et acutissimum iudico
330 181|         ego praeclare intellego me in eorum commemoratione versari
331 182|            182 -~ ~Volo enim sciri in tanta et tam vetere re publica
332 183|       iudicio tum omnium? semperne in oratore probando aut improbando
333 184|           doctis probari. nam quid in dicendo rectum sit aut pravum
334 185|          adsequatur haec aut etiam in his labatur et cadat, artifex
335 186|           ita rogavisses: quis est in hac civitate eloquentissimus?
336 186|          civitate eloquentissimus? in Antonio et Crasso aut dubitaret
337 188|     specimen est popularis iudici, in quo numquam fuit populo
338 189|          Cum multi essent oratores in vario genere dicendi, quis
339 192|          ille, ut me tibi indicem, in eis etiam causis, in quibus
340 192|      indicem, in eis etiam causis, in quibus omnis res nobis cum
341 193|           orator, sit modo aliquid in eo; nec res ulla plus apud
342 194|           Coponio dicentem audiret in ea causa de qua ante dixi,
343 195|            ante mortuus esset quam in suam tutelam venisset»,
344 197|   pereleganter diceret, quis esset in populo, qui aut exspectaret
345 197|          adulescente delicato, qui in litore ambulans scalmum
346 197|         hereditatis effecisse: hoc in illo initio consecutus,
347 197|       animosque omnium qui aderant in hilaritatem a severitate
348 197|          modo filius non esset qui in suam tutelam veniret, sive
349 198|          tutatus est: quanta esset in verbis captio cum in ceteris
350 198|         esset in verbis captio cum in ceteris rebus tum in testamentis,
351 198|           cum in ceteris rebus tum in testamentis, si neglegerentur
352 199|           ut enim ex nervorum sono in fidibus quam scienter ei
353 200|      rogantem: intellegit oratorem in ea causa non adesse qui
354 200|             tamen oratorem versari in illo iudicio et opus oratorium
355 201|           et magnificentius, tamen in bonis omnia quae summa sunt
356 202|     accommodabat genus. nihil erat in eius oratione nisi sincerum,
357 204|        altera alteri defuit. Atque in his oratoribus illud animadvertendum
358 204|           instituere, ut Isocratem in acerrimo ingenio Theopompi
359 205|         antiquitatisque nostrae et in inventis rebus et in actis
360 205|            et in inventis rebus et in actis scriptorumque veterum
361 207|     displicebat. locus erat omnino in maxumis causis praeter eos
362 207|        maxume expetebatur, facilis in causis recipiendis erat;
363 208|            iis quos non audivimus: in quo primum saepe aliter
364 209|            cum autem difficile sit in longa oratione non aliquando
365 211|             apparet filios non tam in gremio educatos quam in
366 211|            in gremio educatos quam in sermone matris. auditus
367 212|      dominatu Ti. Gracchi privatus in libertatem rem publicam
368 213|         inquit, stirpem et tamquam in unam arborem plura genera
369 213|           arborem plura genera sic in istam domum multorum insitam
370 213|          ex his quidem, qui aliquo in numero fuerunt, cognovi
371 213|            numero fuerunt, cognovi in omni genere honestarum artium
372 214|      quamquam id quidem fuit etiam in aliis et magnis quidem oratoribus,
373 214|          notissimis partibus, nemo in aliqua parte earum omnino
374 214|        earum omnino nihil poterat: in quacumque enim una plane
375 214|            posset; sed tamen alius in alia excellebat magis.~ ~
376 216|                     216 -~ ~Itaque in Curione hoc verissime iudicari
377 216|           et copia. nam cum tardus in cogitando tum in struendo
378 216|            tardus in cogitando tum in struendo dissipatus fuit.
379 216|          sunt, agere et meminisse: in utroque cacinnos inridentium
380 216|         erat is, quem et C. Iulius in perpetuum notavit, cum ex
381 216|       perpetuum notavit, cum ex eo in utramque partem toto corpore
382 216|           ridiculus -- neque aliud in eo oratoris simile quicquam.~ ~
383 217|         aut tertium quaereret; qui in iudicio privato vel maxumo,
384 218|            turpius quam quod etiam in scriptis obliviscebatur
385 218|           paulo ante posuisset: ut in eo libro, ubi se exeuntem
386 218|            percontatione fili quid in senatu esset actum. in quo
387 218|        quid in senatu esset actum. in quo multis verbis cum inveheretur
388 218|      multis verbis cum inveheretur in Caesarem Curio disputatioque
389 218|    reliquis annis administravisset in Gallia.~
390 219|         fuisse oblivionem, inquit, in scripto praesertim, ut ne
391 219|            sed ita totus errat, ut in eodem sermone dicat in senatum
392 219|          ut in eodem sermone dicat in senatum se Caesare consule
393 219|           tam debilis esset, ut ne in scripto quidem meminisset
394 220|         quasi alere id bonum, quod in illo mediocriter fuisse
395 220|           vim, ut solum sine aliis in Curione speciem oratoris
396 221|                            221 -~ ~In eodem igitur numero eiusdem
397 221|         orator numeratus est. erat in verbis gravitas et facile
398 222|         acie id est ab iudiciis et in praesidiis rei publicae,
399 223|       turbulentis contionibus. quo in genere, ut in his perturbem
400 223|     contionibus. quo in genere, ut in his perturbem aetatum ordinem,
401 224|         fortunae et vitae sordibus in praetura consul factus esset,
402 225|          sed tam solutus et mollis in gestu, ut saltatio quaedam
403 225|            ita cavendumst, ne quid in agendo dicendove facias,
404 226|      inrideri etiam solitus esset, in tribunatu primum contra
405 227|         erat ab oratoribus quaedam in foro solitudo. Sulpicius
406 228|           multi nec satis versatus in causis; interiectusque inter
407 229|         Scaevola consulibus primum in foro dixit et apud hos ipsos
408 229|        mortuus: ex quo videmus eum in patronorum numero annos
409 229|            voluimus <eius> aetatem in disparem oratorum aetatem
410 230|           Cn. Pompei bonis di cens in illa causa, adulescens cum
411 230|            esset, princeps fuit et in eorum, quos in Sulpici aetate
412 230|    princeps fuit et in eorum, quos in Sulpici aetate posui, numerum
413 230|            erat ipse, multos annos in studio eiusdem laudis exercuit
414 231|     oratoribus; ex quibus, quoniam in hoc sermone nostro statui
415 232|           dicam. non me existimavi in hoc sermone usque ad hanc
416 233|            curam etiam et gratiam, in principibus patronis aliquot
417 233|       patronis aliquot annos fuit. in huius oratione sermo Latinus
418 234|       actione faciebat quam quanta in eo facultas erat; qui cum
419 234|     abundans verbis, etsi fallebat in eo ipso, sic intervallis,
420 234|       admirando inridebat, calebat in agendo, ut ea quae derant
421 235|  mediocritatem actione occultavit, in qua excellens fuit. nec
422 235|         suavitas et magnitudo. sic in hoc nihil praeter actionem
423 235|           cetera etiam minora quam in superiore.~
424 236|          arte limaverat, quod erat in reprehendendis verbis versutum
425 236|            tempore quasi revocatus in cursum tenuit locum tam
426 237|           non invenustus actor sed in ers et inimicus fori. L.
427 238|      ingeni everteret, maius nomen in patronis fuisset. non erat
428 238|        omnis actio sine lepore; at in inveniendis componendisque
429 238|           accuratio, ut non facile in ullo diligentiorem maioremque
430 238|            diceres.~Hic etsi etiam in publicis causis probabatur,
431 238|           causis probabatur, tamen in privatis inlustriorem obtinebat
432 239|          minime ille quidem tardus in excogitando, verum tamen
433 239|         etiam L. Torquatus elegans in dicendo, in existimando
434 239|      Torquatus elegans in dicendo, in existimando admodum prudens,
435 239|         actio vero eius habebat et in voce magnum splendorem et
436 239|          voce magnum splendorem et in motu summam dignitatem.~ ~
437 240|       satis commendabat orationem; in hac enim satis erat copiae,
438 240|            enim satis erat copiae, in illa autem leporis parum.~ ~
439 241|       ascendisset ad honores, nisi in facinore manifesto deprehensus
440 242|         exemplo debet esse quantum in hac urbe polleat multorum
441 243|           gratiam consecutus etiam in patronorum -- sine doctrina,
442 244|       mortuis; sed ordinem sequens in memoriam notam et aequalem
443 244|           omnibus conquisitis, qui in multitudine dicere ausi
444 245|       satisfecit, officio vero nec in suorum necessariorum causis
445 245|           necessariorum causis nec in sententia senatoria defuit.~ ~
446 246|            verba volvens nec hebes in causis vel dicam plus etiam
447 246|            hebes, sed effervescens in dicendo stomacho saepe iracundiaque
448 246|          minime incautus patronus, in causis cognoscendis componendisque
449 247|      Metelli, Celer et Nepos nihil in causis versati nec sine
450 247|           nec umquam indisertus et in consulatu pereloquens visus
451 247|         non tardus sententiis, non in ops verbis, voce canora,
452 250|           tempore ipso, cum liceat in hoc communi nostro et quasi
453 250|          cum eum antea tui similem in dicendo viderim, tum vero
454 251|      lubenter audio, tamen incurro in memoriam communium miseriarum,
455 251|          ut praetermitteres, ne tu in multos Autronios et Staienos
456 253|                 253 -~ ~Quin etiam in maxumis occupationibus ad
457 253| occupationibus ad te ipsum, inquit in me intuens, de ratione Latine
458 253|  accuratissume scripserit primoque in libro dixerit verborum dilectum
459 255|  inlustravit modo sed etiam genuit in hac urbe dicendi copiam,
460 257|         plus interfuit firma tecta in domiciliis habere quam Minervae
461 258|         vetustas fecit et Romae et in Graecia. confluxerunt enim
462 258|    confluxerunt enim et Athenas et in hanc urbem multi inquinate
463 261|      tabulas bene pictas conlocare in bono lumine. hanc cum habeat
464 261|           habeat praecipuam laudem in communibus, non video cui
465 262|          deterruit; nihil est enim in historia pura et inlustri
466 263|          ordinem et quasdam errare in dicendo non patientes vias.
467 263|          disciplinaque dicendi iam in patronorum numerum pervenerat.~ ~
468 264|              Erat etiam vir doctus in primis C. Visellius Varro
469 264|    quaestionis esset, est mortuus; in quo fateor volgi iudicium
470 264|    crebriorem. praeterea perfectus in litteris iurisque civilis
471 265|           dicunt, politikon. erant in eo plurumae litterae nec
472 265|            delectabat etiam Triari in illa aetate plena litteratae
473 265|           oratio. quanta severitas in voltu, quantum pondus in
474 265|           in voltu, quantum pondus in verbis, quam nihil non consideratum
475 268|         terroris oratio; quaereres in iudiciis fortasse melius,
476 268|          iudiciis fortasse melius, in re publica quod erat esse
477 269|      quidem Postumius contemnendus in dicendo; de re publica vero
478 270|         fuisse, qui verbum numquam in publico fecissent, quom
479 271|    accusante defendi C. Cornelium, in quo et compositum dicendi
480 272|          videar plura quam fuerint in illo dicere; quod non ita
481 273|          arbitror, quaecumque eius in exitu vel fortuna vel mens
482 273|      splendida et grandis et eadem in primis faceta et perurbana
483 273|       defensiones, etsi illa erant in eo meliora quae dixi, non
484 274|          ut nullius oratoris aeque in potestate fuerit: quae primum
485 274|            loco positum et tamquam in vermiculato emblemate, ut
486 274|           insolens aut humile aut [in] longius ductum; ac non
487 274|          tamen, ut ea non inruisse in alienum locum, sed immigrasse
488 274|      alienum locum, sed immigrasse in suum diceres; nec vero haec
489 275|          quibus tamquam insignibus in ornatu distinguebatur omnis
490 275|           illud, quod multis locis in iuris consultorum includitur
491 277|             Quin etiam memini, cum in accusatione sua Q. Gallio
492 277|        exquisite disputavisset, me in respondendo, cum essem argumentatus
493 283|             nimium tamen inquirens in se atque ipse sese observans
494 285|           dum urbana, dum elegans, in Attico genere ponit, hoc
495 285|            dumtaxat; sed quia sunt in Atticis <aliis> alia meliora,
496 285|        ipsi dissimillumi inter se? in quo illud etiam quaero,
497 287|          fractum, tam minutum, tam in ipsa, quam tamen consequitur,
498 289|   Atticorum, sint sane Attici; sed in comitium veniant, ad stantem
499 290|           eum esse dicturum, locus in subselliis occupetur, compleatur
500 290|    tribunal, gratiosi scribae sint in dando et cedendo loco, corona