[CXVII] Prudentior Eumolpus convertit ad novitatem rei
mentem genusque divitationis sibi non displicere confessus est. Iocari ego
senem poetica levitate credebam, cum ille: "Vtinam quidem, <inquit>,
sufficeret largior scena, id est vestis humanior, instrumentum lautius, quod
praeberet mendacio fidem: non mehercules operam istam differrem, sed continuo
vos ad magnas opes ducerem". Atquin promitto, quicquid exigeret, dummodo
placeret vestis, rapinae comes, et quicquid Lycurgi villa grassantibus
praebuisset: "nam nummos in praesentem usum deum matrem pro fide sua
reddituram. — Quid ergo, inquit Eumolpus, cessamus mimum componere? Facite ergo
me dominum, si negotatio placet." Nemo ausus est artem damnare nihil
auferentem. Itaque ut duraret inter omnes tutum mendacium, in verba Eumolpi
sacramentum iuravimus: uri, vinciri, verberari ferroque necari, et quicquid
aliud Eumolpus iussisset. Tanquam legitimi gladiatores domino corpora animasque
religiosissime addicimus. Post peractum sacramentum serviliter ficti dominum
consalutamus, elatumque ab Eumolpo filium pariter condiscimus, iuvenem ingentis
eloquentiae et spei, ideoque de civitate sua miserrimum senem exisse, ne aut
clientes sodalesque filii sui aut sepulcrum quotidie causam lacrimarum
cerneret. Accessisse huic tristitiae proximum naufragium, quo amplius vicies
sestertium amiserit; nec illum iactura moveri, sed destitutum ministerio non
agnoscere dignitatem suam. Praeterea habere in Africa trecenties sestertium
fundis nominibusque depositum; nam familiam quidem tam magnam per agros
Numidiae esse sparsam, ut possit vel Carthaginem capere. Secundum hanc formulam
imperamus Eumolpo, ut plurimum tussiat, ut sit modo solutioris stomachi
cibosque omnes palam damnet; loquatur aurum et argentum fundosque mendaces et
perpetuam terrarum sterilitatem; sedeat praeterea quotidie ad rationes
tabulasque testamenti omnibus <idibus> renovet. Et ne quid scaenae
deesset, quotiescunque aliquem nostrum vocare temptasset, alium pro alio
vocaret, ut facile appareret dominum etiam eorum meminisse, qui praesentes non
essent.
His ita ordinatis, "quod bene feliciterque eveniret " precati deos
viam ingredimur. Sed neque Giton sub insolito fasce durabat, et mercennarius
Corax, detractator ministerii, posita frequentius sarcina male dicebat
properantibus, affirmabatque se aut proiecturum sarcinas aut cum onere
fugiturum. "Quid vos, inquit? iumentum me putatis esse aut lapidariam
navem? Hominis operas locavi, non caballi. Nec minus liber sum quam vos, etiam
si pauperem pater me reliquit." Nec contentus maledictis tollebat subinde altius pedem, et strepitu
obsceno simul atque odore viam implebat. Ridebat contumaciam Giton et singulos
crepitus eius pari clamore prosequebatur. <. . .>
|