|
37.
Dies lunares quoque observandi, qui quodam modo bipertiti, quod a nova luna
crescit ad plenam et inde rursus ad novam lunam decrescit, quaad veniat ad
intermenstruum, quo die dicitur luna esse extrema et prima; a quo eum diem
Athenis appellant enhn kai nean, triakada alii. Quaedam facienda in agris
potius crescente luna quam senescente, quaedam contra quae metas, ut frumenta
et caeduas silvas. Ego istaec, inquit Agrasius, non solum in ovibus tondendis,
sed in meo capillo a patre acceptum servo, ni crescente luna tondens calvos
fiam. Agrius, Quem ad modum, inquit, luna
quadripertita? Et quid ea divisio ad agros pollet? Tremelius, Numquam rure
audisti, inquit, octavo Ianam lunam et crescentem et contra senescentem, et
quae crescente luna fieri oporteret, [et] tamen quaedam melius fieri post
octavo Ianam lunam quam ante? Et siquae senescente fieri conveniret, melius, quanto
minus haberet ignis id astrum? Dixi de
quadripertita forma in cultura agri.
Stolo, Est altera, inquit, temporum divisio
coniuncta quodam modo cum sole et luna sexpertita, quod omnis fere fructus
quinto denique gradu pervenit ad perfectum ac videt in villa dolium ac modium,
unde sexto prodit ad usum. Primo praeparandum, secundo serendum, tertio
nutricandum, quarto legendum, quinto condendum, sexto promendum. Ad alia in
praeparando faciendi scrobes aut repastinandum aut sulcandum, ut si arbustum
aut pomarium facere velis; ad alia arandum aut fodiendum, ut si segetes
instituas; ad quaedam bipalio vertenda terra plus aut minus. Aliae enim radices
angustius diffundunt, ut cupressi, aliae latius, ut platani, usque eo ut
Theophrastus scribat Athenis in Lyceo, cum etiam nunc platanus novella esset,
radices trium et triginta cubitorum egisse. Quaedam si bubus et aratro
proscideris, et iterandum, antequam semen iacias. Item praeparatio siquae fit
in pratis, id est ut defendantur a pastione, quod fere observant a piro
florente; si inrigua sunt, ut tempestive inrigentur.
38.
Quae loca in agro stercoranda, videndum, et qui et quo genere potissimum
facias: nam discrimina eius aliquot. Stercus optimum scribit esse Cassius
volucrium praeter palustrium ac nantium. De hisce praestare columbinum, quod
sit calidissimum ac fermentare possit terram. Id ut semen aspargi oportere in agro, non ut de pecore acervatim poni.
Ego arbitror praestare ex aviariis turdorum ac merularum, quod non solum ad
agrum utile, sed etiam ad cibum ita bubus ac subus, ut fiant pingues. Itaque
qui aviaria conducunt, si cavet dominus stercus ut in fundo maneat, minoris
conducunt, quam ii quibus id accedit. Cassius secundum columbinum scribit esse
hominis, tertio caprinum et ovillum et asininum, minime bonum equinum, sed in
segetes; in prata enim vel optimum, ut ceterarum veterinarum, quae hordeo
pascuntur, quod multam facit herbam. Stercilinum secundum villam facere
oportet, ut quam paucissimis operis egeratur. In eo, si in medio robusta aliqua
materia sit depacta, negant serpentem nasci.
39.
Sationis autem gradus, secundus, hanc habet curam: naturam ad quod tempus
cuiusque seminis apta sit ad serendum. Nam refert in agro ad quam partem caeli
quisque locus spectet, sic ad quod tempus quaeque res facillime crescat. Nonne
videmus alia florere verno tempore, alia aestivo, neque eadem autumnali, quae
hiberno? Itaque alia seruntur atque inseruntur et metuntur ante aut post quam
alia; et cum pleraque vere quam autumno inserantur, circiter solstitium inseri
ficos nec non brumalibus diebus cerasos. Quare cum semina sint fere quattuor
generum, quae natura dedit, quae transferuntur e terra in terram viva radice,
quae ex arboribus dempta demittuntur in humum, quae inseruntur ex arboribus in
arbores, de singulis rebus videndum, quae quoque tempore locoque facias.
|