|
1.
Mihi, carissime Serene, nimis videtur summisisse
temporibus se Athenodorus, nimis cito refugisse. Nec ego negaverim aliquando
cedendum, sed sensim relato gradu et salvis signis, salva militari dignitate:
sanctiores tutioresque sunt hostibus suis qui in fidem cum armis veniunt.
2.
Hoc puto virtuti faciendum studiosoque virtutis: si
praevalebit fortuna et praecidet agendi facultatem, non statim aversus
inermisque fugiat, latebras quaerens, quasi ullus locus sit quo non possit
fortuna persequi, sed parcius se inferat officiis et cum dilectu inveniat
aliquid in quo utilis civitati sit.
3.
Militare non licet: honores petat. Privato vivendum est:
sit orator. Silentium indictum est: tacita advocatione cives iuvet. Periculosum
etiam ingressu forum est: in domibus, in spectaculis, in conviviis bonum
contubernalem, fidelem amicum, temperantem convivam agat. Officia civis amisit:
hominis exerceat.
4.
Ideo magno animo nos non unius urbis moenibus clusimus, sed
in totius orbis commercium emisimus patriamque nobis mundum professi sumus, ut
liceret latiorem virtuti campum dare. Praeclusum tibi tribunal est et rostris prohiberis
aut comitiis: respice post te quantum latissimarum regionum pateat, quantum
populorum. Numquam ita tibi magna pars
obstruetur, ut non maior relinquatur.
5.
Sed vide ne totum istud tuum vitium sit. Non vis enim nisi consul
aut prytanis aut ceryx aut sufes administrare rem publicam. Quid si militare nolis nisi imperator aut tribunus?
Etiam si alii primam frontem tenebunt, te sors inter triarios posuerit, inde
voce, adhortatione, exemplo, animo milita: praecisis quoque manibus, ille in
proelio invenit quod partibus conferat, qui stat tamen et clamore iuvat.
6.
Tale quiddam facias: si a prima te rei publicae parte
fortuna summoverit, stes tamen et clamore iuves, et, si quis fauces
oppresserit, stes tamen et silentio iuves. Numquam inutilis est opera civis
boni: auditus est visusque. Vultu, nutu, obstinatione tacita incessuque ipso
prodest.
7. Ut
salutaria quaedam citra gustum tactumque odore proficiunt, ita virtus
utilitatem etiam ex longinquo et latens fundit: sive spatiatur et se utitur suo
iure, sive precarios habet excessus cogiturque vela contrahere, sive otiosa
mutaque est et anguste circumsaepta, sive adaperta, in quocumque habitu est,
proficit. Quid tu parum utile putas exemplum bene quiescentis?
8.
Longe itaque optimum est miscere otium rebus, quotiens
actuosa vita impedimentis fortuitis aut civitatis condicione prohibebitur;
numquam enim usque eo interclusa sunt omnia, ut nulli actioni locus honestae
sit.
|