|
1. Nisi
te, Marcia, scirem tam longe ab infirmitate muliebris animi quam a ceteris
vitiis recessisse et mores tuos velut aliquod antiquum exemplar aspici, non
auderem obviam ire dolori tuo, cui viri quoque libenter haerent et incubant,
nec spem concepissem tam iniquo tempore, tam inimico iudice, tam invidioso
crimine posse me efficere ut fortunam tuam absolveres. Fiduciam mihi dedit
exploratum iam robur animi et magno experimento adprobata virtus tua.
2.
Non est ignotum qualem te in persona patris tui
gesseris, quem non minus quam liberos dilexisti, excepto eo quod non optabas
superstitem. Nec scio an et optaveris; permittit enim sibi quaedam contra bonum
morem magna pietas. Mortem A. Cremuti Cordi parentis tui quantum poteras
inhibuisti; postquam tibi apparuit inter Seianianos satellites illam unam
patere servitutis fugam, non favisti consilio eius, sed dedisti manus victa,
fudistique lacrimas palam et gemitus devorasti quidem, non tamen hilari fronte
texisti, et haec illo saeculo quo magna pietas erat nihil impie facere.
3.
Ut vero aliquam occasionem mutatio temporum
dedit, ingenium patris tui, de quo sumptum erat supplicium, in usum hominum
reduxisti et a vera illum vindicasti morte ac restituisti in publica monumenta
libros quos vir ille fortissimus sanguine suo scripserat. Optime meruisti de
Romanis studiis: magna illorum pars arserat; optime de posteris, ad quos veniet
incorrupta rerum fides, auctori suo magno inputata; optime de ipso, cuius viget
vigebitque memoria quam diu in pretio fuerit Romana cognosci, quam diu quisquam
erit qui reverti velit ad acta maiorum, quam diu quisquam qui velit scire quid
sit vir Romanus, quid subactis iam cervicibus omnium et ad Seianianum iugum
adactis indomitus, quid sit homo ingenio animo manu liber.
4.
Magnum mehercules detrimentum res publica
ceperat, si illum ob duas res pulcherrimas in oblivionem coniectum, eloquentiam
et libertatem, non eruisses: legitur, floret, in manus hominum, in pectora
receptus vetustatem nullam timet; at illorum carnificum cito scelera quoque,
quibus solis memoriam meruerunt, tacebuntur.
5.
Haec magnitudo animi tui vetuit me ad sexum tuum
respicere, vetuit ad vultum, quem tot annorum continua tristitia, ut semel
obduxit, tenet. Et vide quam non subrepam tibi nec furtum facere adfectibus
tuis cogitem: antiqua mala in memoriam reduxi et, ut scires hanc quoque plagam
esse sanandam, ostendi tibi aeque magni vulneris cicatricem. Alii itaque
molliter agant et blandiantur, ego confligere cum tuo maerore constitui et
defessos exhaustosque oculos, si verum vis magis iam ex consuetudine quam ex
desiderio fluentis, continebo, si fieri potuerit, favente te remediis tuis, si
minus, vel invita, teneas licet et amplexeris dolorem tuum, quem tibi in filii
locum superstitem fecisti.
6.
Quis enim erit finis? Omnia in supervacuum
temptata sunt: fatigatae adlocutiones amicorum, auctoritates magnorum et
adfinium tibi virorum; studia, hereditarium et paternum bonum, surdas aures
inrito et vix ad brevem occupationem proficiente solacio transeunt; illud ipsum
naturale remedium temporis, quod maximas quoque aerumnas componit, in te una
vim suam perdidit.
7.
Tertius iam praeterit annus, cum interim nihil
ex primo illo impetu cecidit: renovat se et corroborat cotidie luctus et iam
sibi ius mora fecit eoque adductus est ut putet turpe desinere. Quemadmodum
omnia vitia penitus insidunt nisi dum surgunt oppressa sunt, ita haec quoque
tristia et misera et in se saevientia ipsa novissime acerbitate pascuntur et
fit infelicis animi prava voluptas dolor.
8. Cupissem
itaque primis temporibus ad istam curationem accedere; leniore medicina fuisset
oriens adhuc restringenda vis: vehementius contra inveterata pugnandum est. Nam
vulnerum quoque sanitas facilis est, dum a sanguine recentia sunt: tunc et uruntur
et in altum revocantur et digitos scrutantium recipiunt, ubi corrupta in malum
ulcus verterunt. Non possum nunc per obsequium nec molliter adgredi tam durum
dolorem: frangendus est.
|