|
1.
Quereris, Marcia, non tam diu filium tuum vixisse quam potuisset? Unde
enim scis an diutius illi expedierit vivere, an illi hac morte consultum sit?
Quemquam invenire hodie potes cuius res tam bene positae fundataeque sint ut
nihil illi procedente tempore timendum sit? Labant humana ac fluunt neque ulla
pars vitae nostrae tam obnoxia aut tenera est quam quae maxime placet, ideoque
felicissimis optanda mors est, quia in tanta inconstantia turbaque rerum nihil
nisi quod praeterit certum est.
2.
Quis
tibi recipit illud fili tui pulcherrimum corpus et summa pudoris custodia inter
luxuriosae urbis oculos conservatum potuisse tot morbos ita evadere ut ad
senectutem inlaesum perferret formae decus? Cogita animi mille labes; neque
enim recta ingenia qualem in adulescentia spem sui fecerant usque in senectutem
pertulerunt, sed interversa plerumque sunt: aut sera eoque foedior luxuria
invasit coepitque dehonestare speciosa principia, aut in popinam ventremque
procubuerunt toti summaque illis curarum fuit quid essent, quid biberent.
3.
Adice
incendia ruinas naufragia lacerationesque medicorum ossa vivis legentium et
totas in viscera manus demittentium et non per simplicem dolorem pudenda curantium;
post haec exilium (non fuit innocentior filius tuus quam Rutilius), carcerem
(non fuit sapientior quam Socrates), voluntario vulnere transfixum pectus (non
fuit sanctior quam Cato): cum ista perspexeris, scies optime cum iis agi quos
natura, quia illos hoc manebat vitae stipendium, cito in tutum recepit. Nihil
est tam fallax quam vita humana, nihil tam insidiosum: non mehercules quisquam
illam accepisset, nisi daretur ignorantibus. Itaque si felicissimum est
non nasci, proximum est, puto, brevi aetate defunctos cito in integrum
restitui.
4.
Propone illud acerbissimum tibi tempus, quo
Seianus patrem tuum clienti suo Satrio Secundo congiarium dedit. Irascebatur
illi ob unum aut alterum liberius dictum, quod tacitus ferre non potuerat
Seianum in cervices nostras ne inponi quidem sed escendere. Decernebatur illi
statua in Pompei theatro ponenda, quod exustum Caesar reficiebat: exclamavit
Cordus tunc vere theatrum perire.
5.
Quid ergo? non rumperetur supra cineres Cn.
Pompei constitui Seianum et in monumentis maximi imperatoris consecrari
perfidum militem? Consecratur subscriptio, et acerrimi canes, quos ille, ut
sibi uni mansuetos, omnibus feros haberet, sanguine humano pascebat,
circumlatrare hominem etiam illum imperiatum incipiunt.
6.
Quid
faceret? Si vivere vellet, Seianus rogandus erat, si mori, filia, uterque
inexorabilis: constituit filiam fallere. Usus itaque balineo quo plus virium
poneret, in cubiculum se quasi gustaturus contulit et dimissis pueris quaedam
per fenestram, ut videretur edisse, proiecit; a cena deinde, quasi iam satis in
cubiculo edisset, abstinuit. Altero quoque die et tertio idem fecit; quartus
ipsa infirmitate corporis faciebat indicium. Complexus itaque te, 'carissima'
inquit 'filia et hoc unum tota celata vita, iter mortis ingressus sum et iam
medium fere teneo; revocare me nec debes nec potes.' Atque ita iussit lumen
omne praecludi et se in tenebras condidit.
7.
Cognito
consilio eius publica voluptas erat, quod e faucibus avidissimorum luporum
educeretur praeda. Accusatores auctore Seiano adeunt consulum tribunalia,
queruntur mori Cordum, ut interpellarent quod coegerant: adeo illis Cordus
videbatur effugere. Magna res erat in quaestione, an mortis <ius> rei
perderent; dum deliberatur, dum accusatores iterum adeunt, ille se absolverat.
8.
Videsne,
Marcia, quantae iniquorum temporum vices ex inopinato ingruant? Fles, quod
alicui tuorum mori necesse fuit? Paene non licuit!
|