|
Peroravit aliquando, adsedit; surrexi ego.
Respirare visus est quod non alius potius diceret. Coepi dicere. Usque eo
animadverti, iudices, eum iocari atque alias res agere ante quam Chrysogonum
nominavi; quem simul atque attigi, statim homo se erexit, mirari visus est. Intellexi quid eum
pepugisset. Iterum ac tertio nominavi. Postea homines cursare ultro et citro
non destiterunt, credo, qui Chrysogono nuntiarent esse aliquem in civitate qui
contra voluntatem eius dicere auderet; aliter causam agi atque ille
existimaret, aperiri bonorum emptionem, vexari pessime societatem, gratiam potentiamque
eius neglegi, iudices diligenter attendere, populo rem indignam videri.
Quae quoniam te fefellerunt, Eruci,
quoniamque vides versa esse omnia, causam pro Sex. Roscio, si non commode, at
libere dici, quem dedi putabas defendi intellegis, quos tradituros sperabas
vides iudicare, restitue nobis aliquando veterem tuam illam calliditatem atque
prudentiam, confitere huc ea spe venisse quod putares hic latrocinium, non
iudicium futurum. De parricidio causa dicitur; ratio ab accusatore reddita non
est quam ob causam patrem filius occiderit.
Quod in minimis noxiis et in his levioribus peccatis quae magis crebra et iam
prope cotidiana sunt vel maxime et primum quaeritur, quae causa malefici
fuerit, id Erucius in parricidio quaeri non putat oportere. In quo scelere,
iudices, etiam cum multae causae convenisse unum in locum atque inter se
congruere videntur, tamen non temere creditur, neque levi coniectura res
penditur, neque testis incertus auditur, neque accusatoris ingenio res
iudicatur. Cum multa antea commissa maleficia, cum vita hominis perditissima,
tum singularis audacia ostendatur necesse est, neque audacia solum sed summus
furor atque amentia. Haec cum sint omnia, tamen exstent oportet expressa
sceleris vestigia, ubi, qua ratione, per quos, quo tempore maleficium sit
admissum. Quae nisi multa et manifesta sunt, profecto res tam scelesta, tam
atrox, tam nefaria credi non potest.
Magna est enim vis humanitatis; multum valet communio sanguinis; reclamitat
istius modi suspicionibus ipsa natura; portentum atque monstrum certissimum est
esse aliquem humana specie et figura qui tantum immanitate bestias vicent ut,
propter quos hanc suavissimam lucem aspexerit, eos indignissime luce privarit,
cum etiam feras inter sese partus atque educatio et natura ipsa conciliet.
|