Cap.
1 1 | tulit casus infestus ut in amplissimo honore cum communi
2 1 | Autroni odio everteretur, et in his pristinae fortunae reliquiis
3 1 | animo molestiam capio, tamen in ceteris malis facile patior
4 1 | oblatum mihi tempus esse in quo boni viri lenitatem
5 1 | existimavit, si nostram in accusatione sua necessitudinem
6 1 | ac principibus civitatis in hoc officio atque in defensionis
7 1 | civitatis in hoc officio atque in defensionis iure secernas.
8 1 | iudicium, qui adiuvandus in his causis, qui oppugnandus,
9 2 | defensionis ea quae posita est in oratione; omnes qui adsunt,
10 2 | auctoritate defendunt. ~An vero, in quibus subselliis haec ornamenta
11 2 | lumina rei publicae viderem, in his me apparere nollem,
12 2 | apparere nollem, cum ego illum in locum atque in hanc excelsissimam
13 2 | ego illum in locum atque in hanc excelsissimam sedem
14 2 | id offendit quod ego, qui in hoc genere quaestionis defenderim
15 2 | Quid ita? Quia ceteris in causis etiam nocentis viri
16 2 | deserendos esse non putant; in hoc crimine non solum levitatis
17 2 | abundarat, non hi omnes qui sunt in re publica principes defuerunt?
18 3 | mirere, si cum isdem me in hac causa vides adesse cum
19 3 | vides adesse cum quibus in ceteris intellegis afuisse?
20 3 | meas res gestas imponis in omni vita mea, Torquate,
21 3 | severitatem postulavit, haec in omni vita misericordiam
22 3 | quod admirere posthac, si in ea parte in qua hos animum
23 3 | posthac, si in ea parte in qua hos animum adverteris
24 3 | videbis. Nulla est enim in re publica mea causa propria;
25 3 | gloriae bonis omnibus. ~In Autronium testimonium dixisti,
26 3 | defensioni auctoritatem; sin est in me ratio rei publicae, religio
27 4 | altera quae me consule; harum in utraque Sullam dicis fuisse.
28 4 | credo quod nondum penitus in re publica versabar, quod
29 4 | quos vides huic adesse et in primis Q. Hortensius; qui
30 4 | dignitatem atque animum eximium in rem publicam, tum propter
31 4 | familiaritatem summumque amorem in patrem tuum cum communibus
32 4 | vestri fuit et timoris; cuius in hoc crimine propulsando
33 4 | minus inerat auctoritatis in ea quam facultatis. Illius
34 4 | fama pervenit. ~Qui vobis in consilio fuerunt, qui vobiscum
35 4 | Autronio non adfuerunt, qui in illum testimonia gravia
36 4 | defendunt, huic adsunt, in huius periculo declarant
37 5 | modestia retinuisset. ~Hac vero in coniuratione quid tam coniunctum
38 6 | atque causarum dissimilem me in utroque praebui. ~Veniebat
39 6 | et se meum condiscipulum in pueritia, familiarem in
40 6 | in pueritia, familiarem in adulescentia, conlegam in
41 6 | in adulescentia, conlegam in quaestura commemorabat fuisse;
42 6 | commemorabat fuisse; multa mea in se, non nulla etiam sua
43 6 | se, non nulla etiam sua in me proferebat officia. Quibus
44 6 | ab eo C. Cornelium qui me in meis sedibus, in conspectu
45 6 | qui me in meis sedibus, in conspectu uxoris ac liberorum
46 6 | matronarum ac virginum veniebat in mentem, et cum illae infestae
47 6 | scelere posse, quod maleficium in aliis vindicassem, idem
48 6 | aliis vindicassem, idem in illorum socio, cum scirem,
49 7 | Consulatus, credo, mei; in quo ego imperavi nihil et
50 7 | bonis omnibus parui; quo in magistratu non institutum
51 7 | regnum, sed repressum. An tum in tanto imperio, tanta potestate
52 7 | quo tandem nomine? Quod, in quos testimonia dixisti,
53 7 | respondeo, si falsum dixerim, te in eosdem dixisse; sin verum,
54 7 | vehementer laetor eum esse me in quem tu, cum cuperes, nullam
55 8 | ceterarum rerum indigere, in senatu sentire libere, populi
56 9 | tantis a me beneficiis in re publica positis, si nullum
57 9 | omnibus; si neque amici in foro requirunt studium meum
58 9 | studium meum neque res publica in curia; si me non modo non
59 9 | adeptum fore, si ex hoc tanto in omnis mortalis beneficio
60 9 | mortalis beneficio nullum in me periculum redundarit. ~
61 9 | periculum redundarit. ~Etenim in qua civitate res tantas
62 9 | tantas gesserim memini, in qua urbe verser intellego.
63 9 | nescius quanto periculo vivam in tanta multitudine improborum,
64 10| queribunda voce dicebat. ~In quo primum illud erat absurdum
65 10| modo talem adulescentem sed in ea causa in qua te vindicem
66 10| adulescentem sed in ea causa in qua te vindicem coniurationis
67 11| filium suum vita privavit ut in ceteros firmaret imperium;
68 11| interitumque rei publicae Catilina in castris, in his autem templis
69 11| publicae Catilina in castris, in his autem templis atque
70 11| existimasti haec iniuratum in iudicio non esse dicturum
71 11| esse dicturum quae iuratus in maxima contione dixissem?~
72 12| Harum omnium rerum quas ego in consulatu pro salute rei
73 12| esset meus contubernalis in consulatu atque etiam in
74 12| in consulatu atque etiam in praetura fuisset, cum princeps,
75 12| ille tota illa oratione in me esset invectus et cum,
76 13| tamen mihi non videretur in hunc id criminosum esse
77 13| simile est P. Sullae nomen in memoria Cassio non fuisse.
78 13| quaerendum, Cassio, si hic esset in eodem scelere, ne cum appellasset
79 13| quidem Autronium, huius in mentem venire potuisse.
80 13| criminosum videretur. ~Sed ego in iudiciis et in quaestionibus
81 13| Sed ego in iudiciis et in quaestionibus non hoc quaerendum
82 13| Qui negare noluit esse in eo numero Sullam quo plus
83 13| contra Sullam nihil esse in indicio. ~
84 14| criminatione Torquatus rursus in me inruit, me accusat; ait
85 14| me aliter ac dictum sit in tabulas publicas rettulisse.
86 14| tam varias, tam repentinas in illa turbulentissima tempestate
87 14| convertistis, vos denique in tantis tenebris erroris
88 14| quo facilius vento aliquo in optimum quemque excitato
89 14| quemque excitato posset in malis rei publicae portum
90 14| invenire. Itaque introductis in senatum indicibus constitui
91 14| fide, cuius generis erat in senatu facultas maxima,
92 15| ita esse indicium relatum in tabulas publicas ut illae
93 15| Divisi tota Italia, emisi in omnis provincias; eius indici
94 15| volui. ~Itaque dico locum in orbe terrarum esse nullum,
95 15| terrarum esse nullum, quo in loco populi Romani nomen
96 15| hoc indicium pervenerit. In quo ego tam subito et exiguo
97 15| mei, si voluisses, quam in codicem rettulissent, <cur>
98 15| quoniam tam facile inveheris in amicos, iracundius et vehementius
99 15| tantam rem ementiare et in eum locum te deducas ut,
100 17| meum. Non debes tu quemquam in coniurationis quaestione
101 17| Cur dixisti testimonium in alios? Quia coactus sum.
102 17| creditum est. Regnum est dicere in quem velis et defendere
103 17| servitus est non dicere in quem velis et non defendere
104 17| vos clamitabatis, ut victi in campo in foro vinceretis;
105 17| clamitabatis, ut victi in campo in foro vinceretis; tum qui
106 18| quod praemi solet esse in indicio, reliquerit, quod
107 18| reliquerit, quod turpitudinis in confessione, id per accusationem
108 18| Autroni et Catilinae, cum in campo consularibus comitiis,
109 18| voluerunt, Autronium tum in campo vidimus -- sed quid
110 18| est igitur qui tum dicat in campum aspirasse Sullam?
111 18| cum Autronio non erat, cur in pari causa non paria signa
112 18| more et iure amicitiae me in meo lectulo trucidaret. ~
113 19| egrederetur ad exercitum, Lentulus in urbe relinqueretur, Cassius
114 19| Romae? Immo longe afuit. Num in eis regionibus quo se Catilina
115 19| Multo etiam longius. Num in agro Camerti, Piceno, Gallico,
116 19| Camerti, Piceno, Gallico, quas in oras maxime quasi morbus
117 19| ante dixi, Neapoli, fuit in ea parte Italiae quae maxime
118 19| libertus eius>. Iam si in paranda familia nulla suspicio
119 20| enim Sittius est ab hoc in ulteriorem Hispaniam missus
120 20| profectus non tum primum sed cum in isdem locis aliquanto ante
121 20| dimittere ab se et amandare in ultimas terras! Utrum quo
122 20| conabatur efficeret, si in Hispania turbatum esset?
123 20| coniunctione agebantur. An in tantis rebus, tam novis
124 20| simile non est ut, quem in secundis rebus, quem in
125 20| in secundis rebus, quem in otio secum semper habuisset,
126 20| secum semper habuisset, hunc in adversis et in eo tumultu
127 20| habuisset, hunc in adversis et in eo tumultu quem ipse comparabat
128 20| vicini, singulari exstiterit in rem publicam nostram officio
129 20| qui ita Romae debuit ut in provinciis et in regnis
130 20| debuit ut in provinciis et in regnis ei maximae pecuniae
131 20| ego numquam timui, cum in illa rei publicae tempestate
132 21| dissensione facta oppidum in sua potestate posset per
133 21| res cognita est ut nulla in re a ceterorum sententiis
134 21| custodem illius coloniae si in omni fortuna atque omni
135 21| incolumem habere non potuerunt, in hoc tamen casu in quo adflictus
136 21| potuerunt, in hoc tamen casu in quo adflictus iacet per
137 21| Pompeiani, qui ab istis etiam in crimen vocantur; qui ita
138 22| comparabatur. Atque hoc loco in L. Caecilium, pudentissimum
139 22| tantum dico, talem hunc in ista rogatione quam promulgarat
140 22| auctoritate deductus. ~Atque in ea re per L. Caecilium Sulla
141 22| Caecilium Sulla accusatur in qua re est uterque laudandus.
142 22| quid? id promulgavit in quo res iudicatas videbatur
143 22| promulgatum, semper Caecilius in calamitate fratris sui iudicum
144 23| unius cuiusque indulgentiam in suos testarer, peterem veniam
145 23| coepta numquam, deposita est in senatu. Kalendis Ianuariis
146 23| Kalendis Ianuariis cum in Capitolium nos senatum convocassemus,
147 23| impedivit, ita se gessit in tribunatu ut onere deposito
148 23| commodis cogitarit. ~Atque in ipsa rogatione ne per vim
149 23| amittere coactus est et in adversis sine ullo remedio
150 24| et ex ea crimen aliquod in P. Sullam quaeris et, si
151 24| ante conceptum erupisse in meo consulatu scripsi, me
152 24| demonstrasse dicis, Sullam in illa fuisse superiore coniuratione.
153 24| dissolutis, contra atque in ceteris causis fieri solet,
154 25| Caput XXV~Omnibus in rebus, iudices, quae graviores
155 25| etiam consuetudine et studio in omni flagitio, stupro, caede
156 25| de C. Cethego atque eius in Hispaniam profectione ac
157 25| petulans, libidinosus; quem in stuprorum defensionibus
158 25| armis disturbare iudicia, in bonis rebus omnis contemnere,
159 25| rebus omnis contemnere, in malis pugnare contra bonos,
160 26| umquam ex ore huius excidit in quo quisquam posset offendi?
161 26| posset offendi? At vero in illa gravi L. Sullae turbulentaque
162 26| liberalitatem, moderationem in privatis rebus, splendorem
163 26| privatis rebus, splendorem in publicis? quae ita deformata
164 26| quam si nemo alius habuit in consulatu petendo, cupidior
165 26| fuisse quam ceteri; sin etiam in aliis non nullis fuit iste
166 26| consulatus amor, fortuna in hoc fuit fortasse gravior
167 26| fuit fortasse gravior quam in ceteris. ~Postea vero quis
168 26| amicorum, quae tamen ei sola in malis restiterunt, afuit
169 27| Caput XXVII~In hoc vos pudore, iudices,
170 27| vos pudore, iudices, et in hac vita tanto sceleri locum
171 27| degeret? Non, inquam, cadit in hos mores, non in hunc pudorem,
172 27| cadit in hos mores, non in hunc pudorem, non in hanc
173 27| non in hunc pudorem, non in hanc vitam, non in hunc
174 27| non in hanc vitam, non in hunc hominem ista suspicio.
175 27| tam immanis umquam fuit in qua non modo tot, sed unus
176 27| nihil enim est quod in hac causa dici possit vehementius --
177 27| ceterorumque mentis; quas vos in his libidines, quae flagitia,
178 27| arbitretur illis inclusis in re publica pestibus diutius
179 28| Caput XXVIII~In hunc igitur gregem vos nunc
180 28| hac familiarium dignitate in impiorum partem atque in
181 28| in impiorum partem atque in parricidarum sedem et numerum
182 28| praesidium pudoris, quo in loco nobis vita ante acta
183 28| fructus reservabitur, si in extremo discrimine ac dimicatione
184 28| accusator et tormenta minitatur. In quibus quamquam nihil periculi
185 28| spes, infirmat metus, ut in tot rerum angustiis nihil
186 28| audacia. Nihil erroris erit in causa nec obscuritatis,
187 28| esse, audietur. ~Nullum in hac causa testem timemus,
188 28| honestorum hominum ponderari, sed in magnis disquisitionibus
189 29| laedimur, si accusamur, si in invidiam vocamur, profecto
190 29| vitae eius turpitudinem in summis eius periculis non
191 29| At idem non adfuit alio in iudicio, cum adessent ceteri.
192 29| cognorat ipse aliquid quod in consulatu ignorasset, ignoscendum
193 29| Sed si tuus parens etiam in ipsa suspicione periculi
194 29| eorum constantia atque animo in rem publicam dicam quorum
195 29| hominum memoriam numquam in illo ordine plus virtutis,
196 29| plus virtutis, plus amoris in rem publicam, plus gravitatis
197 30| testimonium de coniuratione dixi in alios, adeone vobis alienus
198 30| cum, quotiens quisque est in hoc scelere convictus, totiens
199 30| non modo mihi nihil adsumo in quo quispiam repugnet sed
200 30| id reddo ac remitto. Non in ea re publica versor, non
201 30| supplicationem decreverit, dicere in iudicio: non defenderem,
202 30| grave est, dico illud quod in his causis coniurationis
203 31| idem ego ille qui vehemens in alios, qui inexorabilis
204 31| alios, qui inexorabilis in ceteros esse visus sum,
205 31| mitis quam qui lenissimus; in quo vehemens fui vobiscum
206 31| deducor. ~Nihil video esse in hoc P. Sulla, iudices, odio
207 31| hanc labem tanti sceleris in familia relinquat, id laborat,
208 31| est huic reliqui quod eum in hac vita teneat, aut quid
209 32| XXXII~Nuper is homo fuit in civitate P. Sulla ut nemo
210 32| non repetit; quod fortuna in malis reliqui fecit, ut
211 32| honore detracta sint, cum in hac fortuna miserrima ac
212 32| lacrimarum atque maeroris, in qua cum maximo cruciatu
213 32| calamitosum uno malo adflictum uno in luctu perire. ~
214 33| sunt iam partes, iudices, in vestra mansuetudine atque
215 33| suspicantibus nobis repentini in nos iudices consedistis,
216 33| existimaret, quia severus in improbos fueram, laboravi
217 33| iudiciorum quae per hos mensis in homines audacissimos facta
218 33| reiectione devenire convenerit. In quo ego vos, iudices, quantum
219 33| vos, iudices, quantum meus in vos amor postulat, tantum
220 33| communi studio, quoniam in re publica coniuncti sumus,
|