Caput

1007 V    |             ista profitentur; ego vos hortari tantum possum ut amicitiam
1008 VII  |           diceres, Fanni, si nuper in hortis Scipionis, cum est de re
1009 XXVII|               quae dicerem. Vos autem hortor ut ita virtutem locetis,
1010 II   |            quod proximis Nonis cum in hortos D. Bruti auguris commentandi
1011 XI   |               At C. Blossius Cumanus, hospes familiae vestrae, Scaevola,
1012 VII  |          clamores tota cavea nuper in hospitis et amici mei M. Pacuvi nova
1013 IX   |               vel, quod maius est, in hoste etiam diligamus, quid mirum
1014 XI   |     perterritus in Asiam profugit, ad hostes se contulit, poenas rei
1015      | huc
1016      | huic
1017 XXVII|           pervenire. ~Sed quoniam res humanae fragiles caducaeque sunt,
1018 VI   |           aliud nisi omnium divinarum humanarumque rerum cum benevolentia et
1019 XIII |             ex eius animo exstirpatam humanitatem arbitramur, quae causa est
1020 II   |               commoveri nec fuisse id humanitatis tuae; quod autem Nonis in
1021 II   |               in te posita esse ducas humanosque casus virtute inferiores
1022 XIX  |               si parentibus nati sint humilibus, si propinquos habeant imbecilliore
1023      | I
1024 XVI  |            eniti et efficere ut amici iacentem animum excitet inducatque
1025      | ibi
1026      | idcirco
1027 XXV  |               quoque unus animus erit idemque semper, sed varius, commutabilis,
1028 I    |      Scipionis familiaritatem fuisse, idonea mihi Laeli persona visa
1029 XVII |               qui ad amicitias essent idonei, iudicarent. Sunt igitur
1030 XII  |             si in eius modi amicitias ignari casu aliquo inciderint,
1031 XIII |                temperantia libidinem, ignaviam fortitudo; itaque videas
1032 VI   |             est; itaque non aqua, non igni, ut aiunt, locis pluribus
1033 VII  |               Pacuvi nova fabula! cum ignorante rege, uter Orestes esset,
1034 XIX  |                qui aliquamdiu propter ignorationem stirpis et generis in famulatu
1035 XXVI |               cum, id quam vere fiat, ignores. Quamquam ista assentatio,
1036 XI   |     deprecatum venisset, hanc ut sibi ignoscerem, causam adferebat, quod
1037 III  |                                 Caput III~Ego si Scipionis desiderio
1038 XIX  |            fructus appareat, non sunt illae quidem repudiandae, vetustas
1039 VI   |           difficile esset sine eo qui illas gravius etiam quam tu ferret.
1040 XXVI |               Quid autem turpius quam illudi? Quod ut ne accidat, magis
1041 XXVI |              si modo id patefactum et illustratum est, quid in amicitia fieri
1042 XXVI |       vincique se patiatur, ut is qui illusus sit plus vidisse videatur.
1043 XXVII|             non illius memoriam atque imaginem proponendam putet. ~Equidem
1044 XVII |                non multo illa malint? Imbecilla enim est natura ad contemnendam
1045 VII  |         adsunt et egentes abundant et imbecilli valent et, quod difficilius
1046 XIX  |      humilibus, si propinquos habeant imbecilliore vel animo vel fortuna, eorum
1047 VIII |           videri solet, utrum propter imbecillitatem atque inopiam desiderata
1048 XIII |        iniustis iustos maxime dolere, imbellibus fortes, flagitiosis modestos.
1049 XIX  |              volebat. ~Quod faciendum imitandumque est omnibus, ut, si quam
1050 XXIII|             quis asperitate ea est et immanitate naturae, congressus ut hominum
1051 XXV  |            libentius. Quanta illi, di immortales, fuit gravitas, quanta in
1052 IV   |   disputationis fuit extremum fere de immortalitate animorum, quae se in quiete
1053 III  |             quod ille minime putabat, immortalitatem optare vellet, quid non
1054 XXV  |              orationem religio deorum immortalium nobis defendentibus facile
1055 XIV  |             est inhumana virtus neque immunis neque superba, quae etiam
1056 XV   |            potestate, prosperis rebus immutari, sperni ab iis veteres amicitias,
1057 XX   |         multis cum lacrimis iter suum impedientem audire voluisset. Et saepe
1058 XX   |               sit ab amicis; quas qui impedire vult, quod desiderium non
1059 XXIV |     aspernatur et in fraudem obsequio impellitur. Omni igitur hac in re habenda
1060 X    |             Haec ita multa quasi fata impendere amicitiis ut omnia subterfugere
1061 XXII |            iis quibus ceteri serviunt imperabunt, deinde aequitate iustitiaque
1062 XII  |               quis potentior? qui cum imperator bello Persico servitute
1063 XXV  |              nego; ait, aio; postremo imperavi egomet mihi ~Omnia adsentari, ~
1064 XVII |             qui honores, magistratus, imperia, potestates, opes amicitiae
1065 XXV  |          atque veris. Contio, quae ex imperitissimis constat, tamen iudicare
1066 XIX  |              fortunae consecuti sint, impertiant ea suis communicentque cum
1067 XI   |          amicis, quidquid velint, vel impetrare ab iis, quidquid velimus,
1068 XX   |            amico et quid patiare a te impetrari. ~
1069 XI   |              dicere, si contendisset, impetraturum non fuisse? cum illi sanctissimi
1070 XVII |              sustinere ut cursum, sic impetum benevolentiae, quo utamur
1071 XII  |             quam iis qui ipsi fuerint impietatis duces. Quis clarior in Graecia
1072 XIII |           cuique rerum, alienis nimis implicari molestum esse; commodissimum
1073 XXII |         vetamur vetere proverbio. Nam implicati ultro et citro vel usu diuturno
1074 XV   |               miror, illa superbia et importunitate si quemquam amicum habere
1075 XX   |           causam ullam boni improbis, improbi bonis amici esse non possunt,
1076 XII  |               conscivit. ~Quare talis improborum consensio non modo excusatione
1077 XXVI |               stultissima persona est improvidorum et credulorum senum. Sed
1078 XXII |           plerique perverse, ne dicam impudenter, habere talem amicum volunt,
1079 XVI  |          habitus esset unus e septem; impuri cuiusdam aut ambitiosi aut
1080 XIX  |            sed in iis etiam quae sunt inanima, consuetudo valet, cum locis
1081 XIV  |        absurdum quam delectari multis inanimis rebus, ut honore, ut gloria,
1082 XXIII|              ita contemnunt, ut nihil inanius, nihil esse levius existiment!
1083 XII  |          amicitias ignari casu aliquo inciderint, ne existiment ita se alligatos
1084 X    |               in honoris contentionem incidissent; pestem enim nullam maiorem
1085 I    |            cum in eam ipsam mentionem incidisset, evit nobis sermonem Laeli
1086 XX   |            audire voluisset. Et saepe incidunt magnae res, ut discedendum
1087 XVI  |       comparandis, ut ne quando amare inciperemus eum, quem aliquando odisse
1088 XXI  |             ut ne nimis cito diligere incipiant neve non dignos. ~Digni
1089 IV   |               actum optime est, mecum incommodius, quem fuerat aequius, ut
1090 II   |         usurpavi, cum valerem, abduci incommodo meo debui, nec ullo casu
1091 XXI  |           omnium horum vitiorum atque incommodorum una cautio est atque una
1092 III  |        habuerant, continuo adulescens incredibili virtute superavit, qui consulatum
1093 XV   |             dona Fortunae, tamen vita inculta et deserta ab amicis non
1094 XXIII|              maxime necessariae tanta incuria. Una est enim amicitia in
1095 VII  |               facturos fuisse? Facile indicabat ipsa natura vim suam, cum
1096 III  |               fuerit, maerore funeris indicatum est. Quid igitur hunc paucorum
1097 XIV  |            praesidii, minime alterius indigeant, liberalissimi sint et beneficentissimi.
1098 IX   |        excellit. Quid enim? Africanus indigens mei? Minime hercule! ac
1099 XIV  |           abest, ut amicitiae propter indigentiam colantur, ut ii qui opibus
1100 XIX  |           teneros anteponere solemus. Indigna homine dubitatio! Non enim
1101 XVI  |            causa amicorum! precari ab indigno, supplicare, tum acerbius
1102 XVI  |               iacentem animum excitet inducatque in spem cogitationemque
1103 XXIV |              molestius, quod peccatis indulgens praecipitem amicum ferri
1104 XV   |             ab iis veteres amicitias, indulgeri novis. ~Quid autem stultius
1105 XX   |           iudicandae sunt, nec si qui ineunte aetate venandi aut pilae
1106 X    |              ex similitudine capiebat ineuntis aetatis, quod summi puerorum
1107 XXI  |              tamen ad amicos redundet infamia. Tales igitur amicitiae
1108 XVIII|             est, ut ne criminibus aut inferendis delectetur aut credat oblatis,
1109 XII  |             amicum vel bellum patriae inferentem sequi; quod quidem, ut res
1110 XIX  |            est in amicitia parem esse inferiori. Saepe enim excellentiae
1111 XX   |          superiores, exaequare se cum inferioribus debent, sic inferiores non
1112 XIX  |            Mummio anteposuit, numquam inferioris ordinis amicis, Q. vero
1113 III  |          videatur deos potius quam ad inferos pervenisse. ~
1114 XV   |          fidos amicos habuisset, quos infidos, cum iam neutris gratiam
1115 XVIII|           nihil est enim stabile quod infidum est. Simplicem praeterea
1116 V    |      intellegi maxime potest, quod ex infinita societate generis humani,
1117 XVII |           tamen haec duo levitatis et infirmitatis plerosque convincunt, aut
1118 XX   |               non facile ferat, is et infirmus est mollisque natura et
1119 XXIII|              quorum cupiditate quidam inflammantur, quam multi ita contemnunt,
1120 XXV  |          blanditiis C. Papirius nuper influebat in auris contionis, cum
1121 XX   |    corroboratis iam confirmatisque et ingeniis et aetatibus iudicandae
1122 XVIII|           fidum potest esse multiplex ingenium et tortuosum, neque vero,
1123 XXVI |              erat respondere: magnas; ingentes inquit. Semper auget assentator
1124 XVIII|          aperte enim vel odisse magis ingenui est quam fronte occultare
1125 XII  |              exsilium expulsus esset, ingratae patriae iniuriam non tulit,
1126 X    |          adversis rebus, alias aetate ingravescente. Atque earum rerum exemplum
1127 XIV  |   multitudinem pertinet. Non enim est inhumana virtus neque immunis neque
1128 XIII |              dicere aiunt multo etiam inhumanius (quem locum breviter paulo
1129 XVI  |           dixero. Negabat ullam vocem inimiciorem amicitiae potuisse reperiri
1130 III  |            qui duabus urbibus eversis inimicissimis huic imperio non modo praesentia
1131 XXI  |        amicitiae depositae, sed etiam inimicitiae susceptae videantur. Nihil
1132 XVI  |        ferendum id Scipio potius quam inimicitiarum tempus cogitandum putabat. ~
1133 XXIV |           melius de quibusdam acerbos inimicos mereri quam eos amicos qui
1134 XVI  |            poterit ei, cui se putabit inimicum esse posse? quin etiam necesse
1135 XVIII|             Ita fit verum illud, quod initio dixi, amicitiam nisi inter
1136 XXI  |         quaedam admodum intolerabilis iniuria exarserit, ut neque rectum
1137 XIII |        fortitudo; itaque videas rebus iniustis iustos maxime dolere, imbellibus
1138 XXVI |         stultos senes ~Versaris atque inlusseris lautissume. ~Haec enim etiam
1139 I    |         veterum auctoritate, et eorum inlustrium, plus nescio quo pacto videtur
1140 IX   |              ortum amicitiae, quam ex inopia atque indigentia natam volunt.
1141 VIII |          propter imbecillitatem atque inopiam desiderata sit amicitia,
1142 XVI  |            acerbius in aliquem invehi insectarique vehementius, quae in nostris
1143 XXVII|          etiam posteris erit clara et insignis. Nemo umquam animo aut spe
1144 XXVI |       callidus ille et occultus ne se insinuet, studiose cavendum est;
1145 XV   |               contumacia nec quicquam insipiente fortunato intolerabilius
1146 XXV  |       transferebatur; atque is primus instituit in forum versus agere cum
1147 IV   |             deleta est, tum florebat, institutis et praeceptis suis erudierunt,
1148 XXIII|  pulchritudinem siderum perspexisset, insuavem illam admirationem ei fore;
1149 XXII |                societas, in qua omnia insunt, quae putant homines expetenda,
1150 V    |              ut eorum probetur fides, integritas, aequitas, liberalitas,
1151 IX   |        sermone removeamus, ipsi autem intellegamus natura gigni sensum diligendi
1152 V    |             vis amicitiae sit, ex hoc intellegi maxime potest, quod ex infinita
1153 XXVI |          novit, quamque amabilis sit, intellegit. Ego autem non de virtute
1154 VII  |              quidem omnes mortales et intellegunt et re probant. Itaque si
1155 XV   |             ferunt, tum exsulantem se intellexisse quos fidos amicos habuisset,
1156 XX   |               potest in amicitiis, ne intemperata quaedam benevolentia, quod
1157 VI   |              loco excluditur, numquam intempestiva, numquam molesta est; itaque
1158 XXI  |           publicae partibus dissensio intercesserit (loquor enim iam, ut paulo
1159 XIII |      suscipiamus molestias? Quid enim interest motu animi sublato non dico
1160 IV   |               corporibus simul animos interire atque omnia morte deleri;
1161 IV   |           autem illa veriora, ut idem interitus sit animorum et corporum
1162 II   |             posse contingere, ut ulla intermissio fiat officii. ~Tu autem,
1163 XXV  |              blandus amicus a vero et internosci tam potest adhibita diligentia
1164 I    |              inquam et inquit saepius interponeretur, atque ut tamquam a praesentibus
1165 V    |              sane; sed eam sapientiam interpretantur quam adhuc mortalis nemo
1166 VI   |              vitae sermonisque nostri interpretemur nec eam, ut quidam docti,
1167 XXV  |             tamen iudicare solet quid intersit inter popularem, id est
1168 XXI  |    discindendae, nisi quaedam admodum intolerabilis iniuria exarserit, ut neque
1169 XV   |         quicquam insipiente fortunato intolerabilius fieri potest. Atque hoc
1170 XIX  |      consuevit, libentius utatur quam intractato et novo. Nec vero in hoc
1171 IV   |              fuerat aequius, ut prius introieram, sic prius exire de vita.
1172 XVI  |               tum acerbius in aliquem invehi insectarique vehementius,
1173 XVII |             versantur; ubi enim istum invenias qui honorem amici anteponat
1174 XVII |          sordidum existiment, ubi eos inveniemus, qui honores, magistratus,
1175 XIX  |            aut deorum aut regum filii inventi, retinent tamen caritatem
1176 XVII |                ad quas non est facile inventu qui descendant. Quamquam
1177 XII  |            His adiutor contra patriam inventus est nemo; itaque mortem
1178 X    |              facturos. Eorum querella inveterata non modo familiaritates
1179 XVI  |            necesse erit angi, dolere, invidere. ~Quare hoc quidem praeceptum,
1180 IV   |             hoc eius eventu vereor ne invidi magis quam amici sit. Sin
1181 XII  |               liberavisset propterque invidiam in exsilium expulsus esset,
1182 V    |           habeant sapientiae nomen et invidiosum et obscurum; concedant ut
1183 XXVI |               ipsi illam allectant et invitant, tamen etiam graviores constantioresque
1184 XXI  |        cicuribus, feris, primum ut se ipsae diligant (id enim pariter
1185      | ipsorum
1186 XII  |            sequi; quod quidem, ut res ire coepit, haud scio an aliquando
1187 XVII |            consecuti sint, obscuratum iri arbitrantur, quia non sine
1188 XXVII|              domus erat, idem victus, isque communis, neque solum militia,
1189      | iste
1190      | isti
1191      | istis
1192 IV   |           posteritati fore. ~Fannius: Istuc quidem, Laeli, ita necesse
1193 VIII |          duobus ducibus de imperio in Italia est decertatum, Pyrrho et
1194 XXIII|               esse levius existiment! itemque cetera, quae quibusdam admirabilia
1195 XX   |         educatus, multis cum lacrimis iter suum impedientem audire
1196      | iterum
1197 XV   |             ab amicis non possit esse iucunda. Sed haec hactenus. ~
1198 proem|               socero suo memoriter et iucunde solebat nec dubitare illum
1199 XXIII|            admirationem ei fore; quae iucundissima fuisset, si aliquem, cui
1200 XIV  |               ab amico est profectum, iucundum, si cum studio est profectum;
1201 V    |              sapientes nostri maiores iudicabant, ad istorum normam fuisse
1202 XX   |              et ingeniis et aetatibus iudicandae sunt, nec si qui ineunte
1203 XXIII|    acerbitatis suae. Atque hoc maxime iudicaretur, si quid tale posset contingere,
1204 VII  |          quantum boni sit in amicitia iudicari potest. ~Agrigentinum quidem
1205 XXII |       dicendum est enim saepius), cum iudicaris, diligere oportet, non,
1206 II   |               mihi videris, non recte iudicas de Catone; aut enim nemo,
1207 II   |      Apollinis oraculo sapientissimum iudicatum; hanc esse in te sapientiam
1208 IV   |            oraculo sapientissimus est iudicatus, qui non tum hoc, tum illud,
1209 II   |                ut ais, sapientissimum iudicavit; huius enim facta, illius
1210 IX   |               omnia in se ipso posita iudicet, ita in amicitiis expetendis
1211 V    |           inter duos aut inter paucos iungeretur. ~
1212 IV   |             qui mortuis tam religiosa iura tribuerunt, quod non fecissent
1213 XI   |              contra fidem, contra ius iurandum, contra rem publicam esset.
1214 XXI  |               se amicitiae; ex quibus iurgia, maledicta, contumeliae
1215 X    |           etiam discidia et plerumque iusta nasci, cum aliquid ab amicis
1216 XVII |            fortuna acciderit ut minus iustae amicorum voluntates adiuvandae
1217 XI   |            poenas rei publicae graves iustasque persolvit. Nulla est igitur
1218 VII  |        adfuisses. Qualis tum patronus iustitiae fuit contra accuratam orationem
1219 VII  |        Fannius: Facile id quidem fuit iustitiam iustissimo viro defendere. ~
1220 XIII |          itaque videas rebus iniustis iustos maxime dolere, imbellibus
1221 XX   |              causam in amicitia parum iustus. ~Atque in omni re considerandum
1222 IV   |                                 Caput IV~Neque enim assentior iis
1223 IX   |                                 Caput IX~Quod si tanta vis probitatis
1224 X    |          provecti essent, tamen saepe labefactari, si in honoris contentionem
1225 XII  |             iam ante quanta sit facta labes, primo Gabinia lege, biennio
1226 XII  |          perniciem, cum semel coepit, labitur. Videtis in tabella iam
1227 XX   |             officiose et amice et cum labore aliquo suo factum queant
1228 XV   |             nesciunt, nec cuius causa laborent (eius enim est istorum quidque,
1229 proem|             augur multa narrare de C. Laelio socero suo memoriter et
1230 I    |              animum parumper avertas, Laelium loqui ipsum putes. C. Fannius
1231 XI   |                cum ad me, quod aderam Laenati et Rupilio consulibus in
1232 IV   |              et haec civitas dum erit laetabitur. ~Quam ob rem cum illo quidem,
1233 XIII |             animi bene constituti, et laetari bonis rebus et dolere contrariis. ~
1234 III  |             quos in vita celeberrimos laetissimosque viderit, illum diem clarissimum
1235 proem|            possem et liceret, a senis latere numquam discederem; itaque
1236 III  |              populo Romano, sociis et Latinis, pridie quam excessit e
1237 VII  |              mors videtur, horum vita laudabilis. Quod si exemeris ex rerum
1238 II   |              enim facta, illius dicta laudantur. De me autem, ut iam cum
1239 VI   |                ut colare, honores, ut laudere, voluptates, ut gaudeas,
1240 VII  |            qui id non maximis efferat laudibus? Qui clamores tota cavea
1241 XXVI |          illam vanam testimonium esse laudum suarum putant. Nulla est
1242 XXVI |             Versaris atque inlusseris lautissume. ~Haec enim etiam in fabulis
1243 XIII |               commodissimum esse quam laxissimas habenas habere amicitiae,
1244 XII  |            facta labes, primo Gabinia lege, biennio autem post Cassia.
1245 XXV  |           auris contionis, cum ferret legem de tribunis plebis reficiendis!
1246 XX   |           modo verbis sed etiam opere levandi sunt. ~Tantum autem cuique
1247 XXV  |                id est assentatorem et levem civem, et inter constantem
1248 VI   |               partiens communicansque leviores. ~
1249 XXV  |               est hoc vitium notandum levium hominum atque fallacium
1250 XXIII|             nihil inanius, nihil esse levius existiment! itemque cetera,
1251 XXIV |              quoniam Terentiano verbo libenter utimur, comitas adsit, assentatio,
1252 IX   |          profectae. ~Ut enim benefici liberalesque sumus, non ut exigamus gratiam (
1253 XIV  |            minime alterius indigeant, liberalissimi sint et beneficentissimi.
1254 V    |          fides, integritas, aequitas, liberalitas, nec sit in eis ulla cupiditas,
1255 III  |     facillimis, de pietate in matrem, liberalitate in sorores, bonitate in
1256 IX   |     faeneramur sed natura propensi ad liberalitatem sumus), sic amicitiam non
1257 XXIII|           modo velint aliqua ex parte liberaliter vivere. ~Serpit enim nescio
1258 XII  |            Persico servitute Graeciam liberavisset propterque invidiam in exsilium
1259 XVIII|               remissior esse debet et liberior et dulcior et ad omnem comitatem
1260 XXIV |           quae non modo amico, sed ne libero quidem digna est; aliter
1261 XII  |          tribunatu quid expectem, non libet augurari. Serpit deinde
1262 XIII |         bonitas malitiam, temperantia libidinem, ignaviam fortitudo; itaque
1263 X    |            esset postularetur, ut aut libidinis ministri aut adiutores essent
1264 XXII |              est error qui existimant libidinum peccatorumque omnium patere
1265 V    |            sit in eis ulla cupiditas, libido, audacia, sintque magna
1266 XXII |             omnium patere in amicitia licentiam; virtutum amicitia adiutrix
1267 proem|             toga, ut, quoad possem et liceret, a senis latere numquam
1268 XXV  |       popularis lex de sacerdotiis C. Licini Crassi videbatur! cooptatio
1269 XXVI |        adversando saepe assentetur et litigare se simulans blandiatur atque
1270 XII  |              loco, Fanni et Scaevola, locati sumus ut nos longe prospicere
1271 XXVII|          autem hortor ut ita virtutem locetis, sine qua amicitia esse
1272 XXVI |            rebus fictis et adumbratis loci plurimum est, tamen verum
1273 XIII |          multo etiam inhumanius (quem locum breviter paulo ante perstrinxi)
1274 XV   |               atque sollicita, nullus locus amicitiae. ~Quis enim aut
1275 I    |             de amicitia. Tum est Cato locutus, quo erat nemo fere senior
1276 X    |               non posset. Quod si qui longius in amicitia provecti essent,
1277 II   |               iam cum utroque vestrum loquar, sic habetote.~
1278 I    |               quasi enim ipsos induxi loquentes, ne inquam et inquit saepius
1279 XXV  |               fallacium ad voluntatem loquentium omnia, nihil ad veritatem. ~
1280 I    |           persona quae de illa aetate loqueretur quam eius qui et diutissime
1281 I    |          gloria excellens de amicitia loquetur. Tu velim a me animum parumper
1282 XI   |           nihil habeat res vitii; sed loquimur de iis amicis qui ante oculos
1283 XI   |                Videmus Papum Aemilium Luscino familiarem fuisse (sic a
1284 XX   |      Neoptolemus capere potuisset, si Lycomedem, apud quem erat educatus,
1285 IV   |               quam Scipioni? Quocirca maerere hoc eius eventu vereor ne
1286 III  |          autem civitati carus fuerit, maerore funeris indicatum est. Quid
1287 II   |     valetudinem respondeo causam, non maestitiam fuisse. ~Laelius: Recte
1288 XVII |              inveniemus, qui honores, magistratus, imperia, potestates, opes
1289 IV   |              qui in hac terra fuerunt magnamque Graeciam, quae nunc quidem
1290 VI   |             ut quidam docti, verborum magnificentia metiamur virosque bonos
1291 IX   |               nihil enim altum, nihil magnificum ac divinum suspicere possunt
1292 IX   |              exardescit benevolentiae magnitudo. Quam si qui putant ab imbecillitate
1293 XXV  |          gravitas, quanta in oratione maiestas! ut facile ducem populi
1294 V    |               esset societas quaedam, maior autem ut quisque proxime
1295 XXVII|             Nemo umquam animo aut spe maiora suscipiet, qui sibi non
1296 I    |          rogatu tuo. Sed ut in Catone Maiore, qui est scriptus ad te
1297 V    |    Coruncanium, quos sapientes nostri maiores iudicabant, ad istorum normam
1298 IX   |            numquam vidimus, vel, quod maius est, in hoste etiam diligamus,
1299 XXI  |          amicitiae; ex quibus iurgia, maledicta, contumeliae gignuntur.
1300 XVII |             amicitiae, non multo illa malint? Imbecilla enim est natura
1301 XVII |               rebus contemnunt aut in malis deserunt. Qui igitur utraque
1302 XIII |              atque oderit, ut bonitas malitiam, temperantia libidinem,
1303 XXV  |               fratre Scipionis, et L. Mancino consulibus, quam popularis
1304 proem|             et commode dicta memoriae mandabam fierique studebam eius prudentia
1305 I    |     disputationis sententias memoriae mandavi, quas hoc libro evi arbitratu
1306 XV   |           possessio; ut, etiamsi illa maneant, quae sunt quasi dona Fortunae,
1307 IV   |             corporum nec ullus sensus maneat, ut nihil boni est in morte,
1308 XI   |               difficile est amicitiam manere, si a virtute defeceris. ~
1309 V    |              tollitur, propinquitatis manet. ~Quanta autem vis amicitiae
1310 IV   |              diebus, cum et Philus et Manilius adesset et alii plures,
1311 XXVI |      blandiatur atque ad extremum det manus vincique se patiatur, ut
1312 I    |              altero genero, C. Fannio Marci filio, paucis diebus post
1313 III  |             facillimis, de pietate in matrem, liberalitate in sorores,
1314 IX   |             et utilitates ex amicitia maximae capientur et erit eius ortus
1315 VII  |       constantia iustitiaque servatam maximam gloriam ceperit? ~
1316 XIV  |               ii qui opibus et copiis maximeque virtute, in qua plurimum
1317 VII  |    communicandis, quis est qui id non maximis efferat laudibus? Qui clamores
1318 XXV  |             me redeam, meministis, Q. Maximo, fratre Scipionis, et L.
1319 XXII |              possit. Quod cum optimum maximumque sit, si id volumus adipisci,
1320 XIX  |             omnisque praestantiae tum maximus capitur, cum in proximum
1321      | meam
1322 III  |              certe fuit; sed non egeo medicina, me ipse consolor et maxime
1323 XXII |             etiam officiis repente in medio cursu amicitias exorta aliqua
1324 VI   |            ego nunc de vulgari aut de mediocri, quae tamen ipsa et delectat
1325 IX   |           fortasse non nulla, quam de meis moribus habebat, me dilexit;
1326 II   |            Sunt ista, Laeli; nec enim melior vir fuit Africano quisquam
1327 XVI  |               in spem cogitationemque meliorem.~Alius igitur finis verae
1328 II   |          omittam, mortem filii tulit! memineram Paulum, videram Galum, sed
1329 XX   |           officia exprobrantium; quae meminisse debet is in quem conlata
1330 I    |       dissereret quae disputata ab eo meminisset Scaevola. Genus autem hoc
1331 I    |             forte multis erat in ore. Meministi enim profecto, Attice, et
1332 XXV  |               Atque, ut ad me redeam, meministis, Q. Maximo, fratre Scipionis,
1333 I    |        accepissemus a patribus maxime memorabilem C. Laeli et P. Scipionis
1334 proem|               de C. Laelio socero suo memoriter et iucunde solebat nec dubitare
1335 XII  |             regnavit is quidem paucos menses. Num quid simile populus
1336 III  |         viderint sapientes; sed certe mentiar. Moveor enim tali amico
1337 XXVI |             audire non vult, alter ad mentiendum paratus est. Nec parasitorum
1338 XXI  |              non ut aliquam a se ipse mercedem exigat caritatis suae, sed
1339 IX   |                 sic amicitiam non spe mercedis adducti sed quod omnis eius
1340 IX   |               propensioresque ad bene merendum quam ad reposcendum, atque
1341 XXIV |            quibusdam acerbos inimicos mereri quam eos amicos qui dulces
1342 VIII |              ut dandis recipiendisque meritis quod quisque minus per se
1343 XXI  |        alienatus est a collega nostro Metello; utrumque egit graviter,
1344 VI   |                verborum magnificentia metiamur virosque bonos eos, qui
1345 XV   |             enim aut eum diligat quem metuat, aut eum a quo se metui
1346 XV   |              metuat, aut eum a quo se metui putet? Coluntur tamen simulatione
1347      | meus
1348 XXVI |          nobis videretur, nisi essent milites gloriosi. ~Magnas vero agere
1349 XIV  |             opera nostra nec domi nec militiae Scipio eguisset? Non igitur
1350 V    |              igitur pingui, ut aiunt, Minerva. Qui ita se gerunt, ita
1351 XXVII|  oblectationis fuit. Numquam illum ne minima quidem re offendi, quod
1352 XIII |            minimum firmitatis haberet minimumque virium, ita amicitias appetere
1353 X    |        postularetur, ut aut libidinis ministri aut adiutores essent ad
1354 XII  |           futurum sit. Mihi autem non minori curae est, qualis res publica
1355 XIII |             Graecia, placuisse opinor mirabilia quaedam (sed nihil est quod
1356 XV   |             referre posset. ~Quamquam miror, illa superbia et importunitate
1357 XXI  |              cuius animum ita cum suo misceat ut efficiat paene unum ex
1358 II   |               amicissimi morte, ferre moderate nec potuisse non commoveri
1359 XIII |        imbellibus fortes, flagitiosis modestos. Ergo hoc proprium est animi
1360 XII  |           igitur bonis ut, si in eius modi amicitias ignari casu aliquo
1361 XIX  |             est, quod dicitur, multos modios salis simul edendos esse,
1362 XX   |       extollere. Sunt enim quidam qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi
1363 XXIV |               non anguntur, obiurgari moleste ferunt; quod contra oportebat,
1364 XXIV |            quod ii, qui monentur, eam molestiam quam debent capere non capiunt,
1365 XXIV |        amicitiae, sed obsequium multo molestius, quod peccatis indulgens
1366 XIII |               alienis nimis implicari molestum esse; commodissimum esse
1367 XX   |             ferat, is et infirmus est mollisque natura et ob eam ipsam causam
1368 XXIV |               modo nec ea, quae ab ea monemur, audimus. Est enim varius
1369 XXIV |              fides retineatur: nam et monendi amici saepe sunt et obiurgandi,
1370 XIII |                eaque et adhibeatur ad monendum non modo aperte sed etiam
1371 XXIV |          illud absurdum, quod ii, qui monentur, eam molestiam quam debent
1372 XXV  |                Caput XXV~Ut igitur et monere et moneri proprium est verae
1373 XXV  |            XXV~Ut igitur et monere et moneri proprium est verae amicitiae
1374 XXIV |             diligentia est, primum ut monitio acerbitate, deinde ut obiurgatio
1375 XIX  |               locis ipsis delectemur, montuosis etiam et silvestribus, in
1376 III  |             ut nihil posset accedere, moriendi autem sensum celeritas abstulit;
1377 VII  |        amicorum. Ex quo illorum beata mors videtur, horum vita laudabilis.
1378 VII  |                Atque hoc quidem omnes mortales et intellegunt et re probant.
1379 V    |             interpretantur quam adhuc mortalis nemo est consecutus, nos
1380 III  |               abstulit; quo de genere mortis difficile dictu est; quid
1381 VII  |           quod difficilius dictu est, mortui vivunt; tantus eos honos,
1382 IV   |            vel nostrorum maiorum, qui mortuis tam religiosa iura tribuerunt,
1383 proem|           eius prudentia doctior. Quo mortuo me ad pontificem Scaevolam
1384 III  |            Catonem anno ante quam est mortuus mecum et cum Scipione disserere,
1385 XIII |         molestias? Quid enim interest motu animi sublato non dico inter
1386 IX   |          quibus rebus ad illum primum motum animi et amoris adhibitis
1387 IX   |           mirum est, si animi hominum moveantur, cum eorum, quibuscum usu
1388 XVIII|                id est qui rebus isdem moveatur, eligi par est, quae omnia
1389 III  |         sapientes; sed certe mentiar. Moveor enim tali amico orbatus
1390 XVII |              quidam autem, quos parva movere non potuit, cognoscuntur
1391 VII  |              mundo constarent quaeque moverentur, ea contrahere amicitiam,
1392 III  |             si Scipionis desiderio me moveri negem, quam id recte faciam,
1393 XVIII|             vero, qui non isdem rebus movetur naturaque consentit, aut
1394 XXVII|           inquam, C. Fanni, et tu, Q. Muci, et conciliat amicitias
1395 XIII |       appetere maxime; ex eo fieri ut mulierculae magis amicitiarum praesidia
1396 IX   |               Sed quamquam utilitates multae et magnae consecutae sunt,
1397 II   |          civili putabatur, Cato, quia multarum rerum usum habebat; multa
1398 XIV  |            Sed eadem bonitas etiam ad multitudinem pertinet. Non enim est inhumana
1399 XII  |          populum a senatu disiunctum, multitudinis arbitrio res maximas agi.
1400 XV   |             parare non potuerunt, sic multorum opes praepotentium excludunt
1401 I    |              quod P. Sulpicio utebare multum, cum is tribunus plebis
1402 XIX  |              numquam Rupilio, numquam Mummio anteposuit, numquam inferioris
1403 XXVII|              Furium, P. Rupilium, Sp. Mummium. Vicissim autem senes in
1404 XXIII|         caelum ascendisset naturamque mundi et pulchritudinem siderum
1405 VI   |         valetudo, ut dolore careas et muneribus fungare corporis; amicitia
1406 IX   |              virtute et sapientia sic munitus est, ut nullo egeat suaque
1407 VI   |             Ennius, quae non in amici mutua benevolentia conquiescit?
1408 VIII |           exstitit amoris, si aliquem nacti sumus cuius cum moribus
1409      | Namque
1410 XXI  |               in bestiis, volucribus, nantibus, agrestibus, cicuribus,
1411 proem|        Proemium~Q. Mucius augur multa narrare de C. Laelio socero suo
1412 XXIII|              fuisset, si aliquem, cui narraret, habuisset. Sic natura solitarium
1413 X    |           discidia et plerumque iusta nasci, cum aliquid ab amicis quod
1414 XXVII|              M. Catonem, C. Galum, P. Nasicam, Ti. Gracchum, Scipionis
1415 IX   |               inopia atque indigentia natam volunt. Quod si ita esset,
1416 XIX  |           proximis, ut, si parentibus nati sint humilibus, si propinquos
1417 IX   |               hoc enim, qui minor est natu, meo iure respondeo. ~Scaevola:
1418 IV   |               omnino, quem tamen esse natum et nos gaudemus et haec
1419 XXVII|             ratio comparata est vitae naturaeque nostrae, ut alia ex alia
1420 XXI  |            pulcherrima illa et maxime naturali carent amicitia per se et
1421 V    |              quantum homines possunt, naturam optimam bene vivendi ducem.
1422 XXIII|            quis in caelum ascendisset naturamque mundi et pulchritudinem
1423 XVIII|               non isdem rebus movetur naturaque consentit, aut fidus aut
1424 IV   |           enim amisso fit idem, quasi natus non esset omnino, quem tamen
1425 VII  |             esse diceret, ut pro illo necaretur, Orestes autem, ita ut erat,
1426 XXI  |               dimittendis non numquam necessaria; iam enim a sapientium familiaritatibus
1427 XXIII|            vituperanda est rei maxime necessariae tanta incuria. Una est enim
1428 XIV  |               bonis inter bonos quasi necessariam benevolentiam, qui est amicitiae
1429 XX   |          studiosi fuerunt, eos habere necessarios quos tum eodem studio praeditos
1430 XX   |            amicitiae coniunctionisque necessitudine superiores, exaequare se
1431 XI   |              paruissem. Videtis, quam nefaria vox! Et hercule ita fecit
1432 XI   |             viri fuerint, aeque autem nefas sit tale aliquid et facere
1433 XVI  |           Scipio solitus sit, dixero. Negabat ullam vocem inimiciorem
1434 V    |        fuerint. Ne id quidem facient, negabunt id nisi sapienti posse concedi. ~
1435 V    |            communem utilitatem parum; negant enim quemquam esse virum
1436 XXV  |             atque nutum convertitur? ~Negat quis, nego; ait, aio; postremo
1437 III  |         Scipionis desiderio me moveri negem, quam id recte faciam, viderint
1438 III  |              est. ~Cum illo vero quis neget actum esse praeclare? Nisi
1439 XVII |           dari venia possit. Nec vero neglegenda est fama nec mediocre telum
1440 XX   |        benevolentiae postulabunt; qui neglegendi quidem non sunt sed alio
1441 XXII |               Sed cum multis in rebus neglegentia plectimur, tum maxime in
1442 XVII |            curam, in amicis eligendis neglegentis esse nec habere quasi signa
1443 XXV  |             convertitur? ~Negat quis, nego; ait, aio; postremo imperavi
1444 XXIII|           delectantur, et ii qui suum negotium gerunt otiosi, postremo
1445 II   |             qualem in reliqua Graecia neminem (nam qui septem appellantur,
1446 XXVI |          perniciosa sit, nocere tamen nemini potest nisi ei qui eam recipit
1447 XX   |             ad fabulas redeam, Troiam Neoptolemus capere potuisset, si Lycomedem,
1448 XIX  |           egregium virum omnino, sibi nequaquam parem, quod is anteibat
1449 XXIV |              ut ab amico verum audire nequeat, huius salus desperanda
1450 XV   |               cum parant, cui parent, nesciunt, nec cuius causa laborent (
1451 XV   |      habuisset, quos infidos, cum iam neutris gratiam referre posset. ~
1452 XXIII|       videntur, permulti sunt qui pro nihilo putent; de amicitia omnes
1453 XIII |                 partim fugiendas esse nimias amicitias, ne necesse sit
1454 XXVI |               quamvis perniciosa sit, nocere tamen nemini potest nisi
1455 XIV  |              amicitias, amabilissimum nodum amicitiae tollere. Non enim
1456 XXVII|          nihil audivi ex eo ipse quod nollem; una domus erat, idem victus,
1457 X    |     arguerentur ab iis quibus obsequi nollent. Illos autem qui quidvis
1458 VIII |            Amor enim, ex quo amicitia nominata est, princeps est ad benevolentiam
1459 V    |               ut ii fuerunt modo quos nominavi, hos viros bonos, ut habiti
1460 XXI  |             Ab amicitia Q. Pompei meo nomine se removerat, ut scitis,
1461 XXV  |    assentationem; quamvis enim multis nominibus est hoc vitium notandum
1462      | nonne
1463 V    |        maiores iudicabant, ad istorum normam fuisse sapientes. Quare
1464 XXI  |          rebus humanis quicquam bonum norunt, nisi quod fructuosum sit,
1465 XVI  |               adfecti simus, quo erga nosmet ipsos, alteram, ut nostra
1466 IV   |      antiquorum auctoritas valet, vel nostrorum maiorum, qui mortuis tam
1467      | nostrum
1468 III  |              suos, iustitia in omnes? nota sunt vobis. Quam autem civitati
1469 IV   |          Scipionis et Laeli amicitiam notam posteritati fore. ~Fannius:
1470 XXV  |              nominibus est hoc vitium notandum levium hominum atque fallacium
1471 XVII |         habere quasi signa quaedam et notas, quibus eos qui ad amicitias
1472 XIX  |       subdifficilis, num quando amici novi, digni amicitia, veteribus
1473 XV   |          veteres amicitias, indulgeri novis. ~Quid autem stultius quam,
1474 XIX  |        amicitiae munus expletum sit. ~Novitates autem si spem adferunt,
1475 XIX  |             utatur quam intractato et novo. Nec vero in hoc quod est
1476 XIII |            quam ut virtutes, quia non nullas curas et molestias adferunt,
1477      | nulli
1478      | nullus
1479 VI   |              bonos eos, qui habentur, numeremus, Paulos, Catones, Galos,
1480 XI   |             amicitia progredi debeat. Numne, si Coriolanus habuit amicos,
1481      | nusquam
1482 XX   |            dilexerunt. Isto enim modo nutrices et paedagogi iure vetustatis
1483 XXV  |     voluntatem sed etiam vultum atque nutum convertitur? ~Negat quis,
1484      | O
1485 II   |             illud munus solitus esses obire. ~Scaevola: Quaerunt quidem,
1486 XXIV |           monendi amici saepe sunt et obiurgandi, et haec accipienda amice,
1487 XXIV |        peccasse enim se non anguntur, obiurgari moleste ferunt; quod contra
1488 XXIV |         monitio acerbitate, deinde ut obiurgatio contumelia careat; in obsequio
1489 XVIII|      inferendis delectetur aut credat oblatis, quae pertinent omnia ad
1490 XXVII|                in eadem requies plena oblectationis fuit. Numquam illum ne minima
1491 XVII |              amicitia consecuti sint, obscuratum iri arbitrantur, quia non
1492 V    |     sapientiae nomen et invidiosum et obscurum; concedant ut viri boni
1493 X    |             arguerentur ab iis quibus obsequi nollent. Illos autem qui
1494 VIII |     simulatione amicitiae coluntur et observantur temporis causa, in amicitia
1495 XVI  |        videtur esse vera amicitia nec observare restricte, ne plus reddat
1496 VIII |             est, tum ne aequum quidem obsistere. ~Saepissime igitur mihi
1497 XXIV |            anquirat, desideret, tamen obsurdescimus nescio quo modo nec ea,
1498 XXVII|               memoria si una cum illo occidisset, desiderium coniunctissimi
1499 XVIII|               ingenui est quam fronte occultare sententiam; deinde non solum
1500 XXVI |              excors; callidus ille et occultus ne se insinuet, studiose
1501 XII  |         maiorum. ~Ti. Gracchus regnum occupare conatus est, vel regnavit
1502 XXVII|         discendi? in quibus remoti ab oculis populi omne otiosum tempus
1503 X    |   familiaritates exstingui solere sed odia etiam gigni sempiterna.
1504 VII  |           firma civitas est, quae non odiis et discidiis funditus possit
1505 I    |              tribunus plebis capitali odio a Q. Pompeio, qui tum erat
1506 XX   |             suo factum queant dicere. Odiosum sane genus hominum officia