|
5.
Iam illa, perfugia quae sumunt sibi ad excusationem quo facilius otio
perfruantur, certe minime sunt audienda, cum ita dicunt accedere ad rem
publicam plerumque homines nulla re bona dignos, cum quibus comparari sordidum,
confligere autem multitudine praesertim incitata miserum et periculosum sit. quam
ob rem neque sapientis esse accipere habenas cum insanos atque indomitos
impetus volgi cohibere non possit, neque liberi cum inpuris atque inmanibus
adversariis decertantem vel contumeliarum verbera subire, vel expectare
sapienti non ferendas iniurias: proinde quasi bonis et fortibus et magno animo
praeditis ulla sit ad rem publicam adeundi causa iustior, quam ne pareant inprobis,
neve ab isdem lacerari rem publicam patiantur, cum ipsi auxilium ferre si
cupiant non queant.
6.
Illa autem exceptio cui probari tandem potest, quod negant sapientem
suscepturum ullam rei publicae partem, extra quam si eum tempus et necessitas
coegerit? quasi vero maior cuiquam necessitas accidere possit
quam accidit nobis; in qua quid facere potuissem, nisi tum consul fuissem? consul autem esse qui potui, nisi eum vitae cursum tenuissem a
pueritia, per quem equestri loco natus pervenirem ad honorem amplissimum? non igitur potestas est ex tempore aut cum velis opitulandi rei
publicae, quamvis ea prematur periculis, nisi eo loco sis ut tibi id facere
liceat.
Maximeque hoc in hominum doctorum oratione mihi mirum videri solet,
quod qui tranquillo mari gubernare se negent posse, quod nec didicerint nec
umquam scire curaverint, iidem ad gubernacula se accessuros profiteantur
excitatis maximis fluctibus. isti enim palam dicere atque in
eo multum etiam gloriari solent, se de rationibus rerum publicarum aut
constituendarum aut tuendarum nihil nec didicisse umquam nec docere, earumque
rerum scientiam non doctis hominibus ac sapientibus, sed in illo genere
exercitatis concedendam putant. quare qui convenit polliceri
operam suam rei publicae tum denique si necessitate cogantur? cum,
quod est multo proclivius, nulla necessitate premente rem publicam regere
nesciant. equidem, ut verum esset sua voluntate sapientem
descendere ad rationes civitatis non solere, sin autem temporibus cogeretur,
tum id munus denique non recusare, tamen arbitrarer hanc rerum civilium minime
neglegendam scientiam sapienti propterea, quod omnia essent ei praeparanda,
quibus nesciret an aliquando uti necesse esset.
7.
Haec pluribus a me verbis dicta sunt ob eam causam, quod his libris erat
instituta et suscepta mihi de re publica disputatio; quae ne frustra haberetur,
dubitationem ad rem publicam adeundi in primis debui tollere. ac
tamen si qui sunt qui philosophorum auctoritate moveantur, dent operam parumper
atque audiant eos quorum summa est auctoritas apud doctissimos homines et
gloria; quos ego existimo, etiamsi qui ipsi rem publicam non gesserint, tamen
quoniam de re publica multa quaesierint et scripserint, functos esse aliquo rei
publicae munere. eos vero septem quos Graeci sapientis
nominaverunt, omnis paene video in media re publica esse versatos. neque enim est ulla res in qua propius ad deorum numen virtus
accedat humana, quam civitatis aut condere novas aut conservare iam conditas.
8.
Quibus de rebus, quoniam nobis contigit ut idem et in gerenda re publica
aliquid essemus memoria dignum consecuti, et in explicandis rationibus rerum
civilium quandam facultatem, non modo usu sed etiam studio discendi et docendi
*** essemus auctores, cum superiores ali fuissent in disputationibus perpoliti,
quorum res gestae nullae invenirentur, ali in gerendo probabiles, in disserendo
rudes. nec vero nostra quaedam est instituenda nova et a
nobis inventa ratio, sed unius aetatis clarissimorum ac sapientissimorum
nostrae civitatis virorum disputatio repetenda memoria est, quae mihi tibique
quondam adulescentulo est a P. Rutilio Rufo, Smyrnae cum simul essemus
compluris dies, eita, in qua nihil fere quod magno opere ad rationes omnium
<harum> rerum pertineret praetermissam puto.
|