|
5.
Qui potuit igitur divinius et utilitates conplecti maritimas Romulus et vitia
vitare, quam quod urbem perennis amnis et aequabilis et in mare late influentis
posuit in ripa? quo posset urbs et accipere a mari quo egeret, et reddere quo
redundaret, eodemque ut flumine res ad victum cultumque maxime necessarias non
solum mari absorberet, sed etiam invectas acciperet ex terra, ut mihi iam tum
divinasse ille videatur hanc urbem sedem aliquando et domum summo esse imperio
praebituram; nam hanc rerum tantam potentiam non ferme facilius alia ulla in
parte Italiae posita urbs tenere potuisset.
6.
Urbis autem ipsius nativa praesidia quis est tam neclegens qui non habeat animo
notata planeque cognita? cuius is est tractus doctusque muri cum Romuli tum
etiam reliquorum regum sapientia definitus, ex omni parte arduis praeruptisque
montibus ut unus aditus, qui esset inter Esquilinum Quirinalemque montem,
maximo aggere obiecto fossa cingeretur vastissima, atque ut ita munita arx
circuitu arduo et quasi circumciso saxo niteretur, ut etiam in illa tempestate
horribili Gallici adventus incolumis atque intacta permanserit. locumque
delegit et fontibus abundantem et in regione pestilenti salubrem; colles enim
sunt, qui cum perflantur ipsi tum adferunt umbram vallibus.
7.
Atque haec quidem perceleriter confecit; nam et urbem constituit, quam e suo
nomine Romam iussit nominari, et ad firmandam novam civitatem novum quoddam et
subagreste consilium, sed ad muniendas opes regni ac populi sui magni hominis
et iam tum longe providentis secutus est, cum Sabinas honesto ortas loco
virgines, quae Romam ludorum gratia venissent, quos tum primum anniversarios in
circo facere instituisset Consualibus, rapi iussit, easque in familiarum
amplissimarum matrimoniis collocavit.
Qua ex causa cum bellum Romanis Sabini intulissent, proeliique certamen varium
atque anceps fuisset, cum T. Tatio rege Sabinorum foedus icit, matronis ipsis
quae raptae erant orantibus; quo foedere et Sabinos in civitatem adscivit
sacris conmunicatis, et regnum suum cum illorum rege sociavit.
8.
Post interitum autem Tatii cum ad eum dominatus omnis reccidisset, quamquam cum
Tatio in regium consilium delegerat principes - qui appellati sunt propter
caritatem patres - populumque et suo et Tati nomine et Lucomonis, qui Romuli
socius in Sabino proelio occiderat, in tribus tris curiasque triginta
discripserat - quas curias earum nominibus nuncupavit quae ex Sabinis virgines
raptae postea fuerant oratrices pacis et foederis -: sed quamquam ea Tatio sic
erant discripta vivo, tamen eo interfecto multo etiam magis Romulus patrum
auctoritate consilioque regnavit.
|