|
IX.
1.
Quibus ita, ut videbatur, apte dispositis, more quo tractus perruperat saepe
barbaricos, contextis successibus fidens porrectius ire pergebat.
2.
cumque ad locum venisset, unde navigari posse didicit flumen, lembis escensis,
quos oportune fors dederat plurimos, per alveum, quantum fieri potuit, ferebatur
occulte, ideo latens quod toleranter et fortiter nullius cibi indigens
mundioris sed paucis contentus et vilibus, oppida forinsecus transibat et
castra, imitatus egregium illud Cyri veteris dictum, qui cum delatus ad
hospitem interrogaretur ab eo, quid ad convivium parari deberet, panem
responderat solum: sperare enim aiebat prope rivum se cenaturum.
3.
fama vero, quae mille, ut aiunt, linguis rerum mire exaggerat fidem, per
Illyrios omnes celebrior fundebatur, Iulianum strata per Gallias multitudine
regum et gentium, numeroso exercitu et successibus tumidum variis adventare.
4.
quo rumore perculsus praefectus praetorio Taurus ut hostem vitans externum
mature discessit, vectusque mutatione celeri cursus publici, transitis Alpibus
Iuliis eodem ictu Florentium itidem praefectum secum abduxit.
5.
levibus tamen indiciis super Iuliani motu Lucillianus percitus comes, qui per
illas regiones rem curabat ea tempestate castrensem, agensque apud Sirmium
milites congregans, quos ex stationibus propriis acciri celeritatis ratio
permittebat, venturo resistere cogitabat.
6.
sed ille ut fax vel incensus malleolus volucriter ad destinata festinans, cum
venisset Bononeam a Sirmio miliario nono disparatam et decimo, senescente luna
ideoque obscurante noctis maximam partem e navi exiluit inprovisus, statimque
Dagalaifum misit cum expeditis ad Lucillianum vocandum trahendumque si
reniteretur.
7.
qui tum etiam quiescens cum strepitu excitatus turbulento vidisset ignotorum
hominum se circulo circumsaeptum, concepto negotio et imperatorii nominis metu
praestrictus, praeceptis paruit invitissimus, secutusque alienum arbitrium
magister equitum paulo ante superbus et ferox, iumentoque inpositus repentino,
principi ut captivus offertur ignobilis, oppressam terrore vix colligens
mentem.
8.
verum cum primitus visus adorandae purpurae datam sibi copiam advertisset,
recreatus tandem suique securus incaute inquit imperator et temere cum paucis
alienis partibus te conmisisti. cui amarum Iulianus subridens haec verba
prudentia serva inquit Constantio. maiestatis enim insigne non ut consiliario
tibi, sed ut desinas pavere porrexi.
X.
1.
Nihil deinde amoto Lucilliano differendum nec agendum segne ratus, ut erat in rebus
trepidis audax et confidentior, civitatem ut praesumebat dediticiam petens,
citis passibus incedebat, eumque suburbanis propinquantem amplis nimiumque
protentis, militaris et omnis generis turba cum lumine multo et floribus
votisque faustis Augustum adpellans et dominum duxit in regiam.
2.
qui eventu laetus et omine, firmata spe venturorum, quod ad exemplum urbium
matris populosae et celebris per alias quoque civitates ut sidus salutare
susciperetur, edito postridie curuli certamine cum gaudio plebis, ubi lux
excanduit tertia, morarum impatiens percursis aggeribus publicis Succos nemine
auso resistere praesidiis occupavit, isdemque tuendis Nevittam praefecit ut
fidum. cuius loci situm exnunc conveniet ostendi.
3.
Consertae celsorum montium summitates Haemi et Rhodopes, quorum alter ab ipsis
Histri marginibus, alter ab Axii fluminis citeriore parte consurgit, in
angustias tumulosis collibus desinentes Illyrios interscindunt et Thracas, hinc
vicinae mediterraneis Dacis et Serdicae, inde Thracias despectantes et
Philippopolim, civitates amplas et nobiles, et tamquam natura in dicionem
Romanam redigendas nationes circumsitas praenoscente, ita figuratae consulto,
inter artos colles quondam hiantes obscurius, ad magnitudinem splendoremque
postea rebus elatis patefactae sunt et carpentis, aditibusque aliquotiens
clausis magnorum ducum populorumque reppulere conatus.
4.
et pars, quae Illyricum spectat, mollius edita velut incauta subinde superatur.
latus vero e regione oppositum Thraciis prona humilitate deruptum hincque et
inde fragosis tramitibus inpeditum difficile scanditur etiam nullo vetante. sub
hac altitudine aggerum utrubique spatiosa camporum planities iacet, superior ad
usque Iulias Alpes extenta, inferior ita resupina et panda ut nullis habitetur
obstaculis ad usque fretum et Propontidem.
5.
His ut in re tali tamque urgenti conpositis, magistro equitum illic relicto
imperator revertitur Naessum copiosum oppidum, quo inpraepedite cuncta
disponeret suis utilitatibus profutura.
6.
ubi Victorem apud Sirmium visum scriptorem historicum exindeque venire praeceptum,
Pannoniae secundae consularem praefecit et honoravit aenea statua, virum
sobrietatis gratia aemulandum, multo post urbi praefectum.
7.
iamque altius se extollens et numquam credens ad concordiam provocari posse
Constantium, orationem acrem et invectivam, probra quaedam in eum explanantem
et vitia, scripserat ad senatum. quae cum Tertullo administrante adhuc
praefecturam recitarentur in curia, eminuit nobilitatis cum speciosa fiducia
benignitas grata. exclamatum est enim in unum cunctorum sententia congruente
auctori tuo reverentiam rogamus.
8.
Tunc et memoriam Constantini ut novatoris turbatorisque priscarum legum et
moris antiquitus recepti vexavit, eum aperte incusans, quod barbaros omnium
primus ad usque fasces auxerat et trabeas consulares, insulse nimirum et
leviter, qui cum vitare deberet id quod infestius obiurgavit, brevi postea
Mamertino in consulatu iunxit Nevittam nec splendore nec usu nec gloria horum
similem, quibus magistratum amplissimum detulerat Constantinus : contra
inconsummatum et subagrestem et, quod minus erat ferendum, celsa in potestate
crudelem .
|