|
III.
1.
Igitur Huni pervasis Halanorum regionibus quos Greuthungis confines Tanaitas
consuetudo nominavit, interfectisque multis et spoliatis, reliquos sibi
concordandi fide pacta iunxerunt, eisque adiuti confidentius Ermenrichi late
patentes et uberes pagos repentino impetu perruperunt, bellicosissimi regis et
per multa variaque fortiter facta vicinis nationibus formidati.
2.
qui vi subitae procellae perculsus quamvis manere fundatus et stabilis diu
conatus est, inpendentium tamen diritatem augente vulgatius fama, magnorum
discriminum metum voluntaria morte sedavit.
3.
cuius post obitum rex Vithimiris creatus restitit aliquantisper Halanis, Hunis
aliis fretus, quos mercede sociaverat partibus suis. verum post multas, quas
pertulit clades, animam effudit in proelio, vi superatus armorum. cuius parvi
filii Viderichi nomine curam susceptam Alatheus tuebatur et Saphrax, duces
exerciti et firmitate pectorum noti, qui cum tempore arto praeventi abiecissent
fiduciam repugnandi, cautius discedentes ad amnem Danastium pervenerunt, inter
Histrum et Borysthenem per camporum ampla spatia diffluentem.
4.
haec ita praeter spem accidisse doctus Athanarichus Theruingorum iudex - in
quem, ut ante relatum est, ob auxilia missa Procopio dudum Valens commoverat
signa - stare gradu fixo temptabat, surrecturus in vires, si ipse quoque
lacesseretur, ut ceteri.
5.
castris denique prope Danasti margines ac Greuthungorum vallem longius oportune
metatis, Munderichum ducem postea limitis per Arabiam, cum Lagarimano et
optimatibus aliis ad usque vicensimmn lapidem misit, hostium speculaturos
adventum, ipse aciem nullo turbante interim struens.
6.
verum longe aliter, quam rebatur, evenit. Huni enim, ut sunt in coniectura sagaces,
multitudinem esse longius aliquam suspicati, praetermissis quos viderant, in
quietem tamquam nullo obstante conpositis, rumpente noctis tenebras luna vado
fluminis penetrato, id quod erat potissimum elegerunt, et veriti ne
praecursorius index procul agentes absterreat, Athanaricum ipsum ictu petivere
veloci.
7.
eumque stupentem ad impetum primum, amissis quibusdam suorum, coegerunt ad
effugia properare montium praeruptorum. qua rei novitate maioreque venturi pavore
constrictus, a superciliis Gerasi fluminis ad usque Danubium Taifalorum terras
praestringens, muros altius erigebat: hac lorica diligentia celeri consummata,
in tuto locandam securitatem suam existimans et salutem.
8.
dumque efficax opera suscitatur, Huni passibus eum citis urgebant et iam
oppresserant adventantes, ni gravati praedarum onere destitissent. Fama tamen
late serpente per Gothorum reliquas gentes, quod invisitatum antehac hominum
genus modo nivium ut turbo montibus celsis, ex abdito sinu coortum adposita
quaeque convellit et corrumpit: populi pars maior, quae Athanaricum attenuata
necessariorum penuria deserverat, quaeritabat domicilium remotum ab omni
notitia barbarorum, diuque deliberans, quas eligeret sedes, cogitavit Thraciae
receptaculum gemina ratione sibi conveniens, quod et caespitis est feracissimi
et amplitudine fluentorum Histri distinguitur ab arvis, patentibus iam
peregrini fulminibus Martis: hoc quoque idem residui velut mente cogitavere
communi.
IV.
1.
Itaque duce Alavivo ripas occupavere Danubii, missisque oratoribus ad Valentem,
suscipi se humili prece poscebant, et quiete victuros se pollicentes et daturos,
si res flagitasset, auxilia.
2.
dum aguntur haec in externis, novos maioresque solitis casus versare gentes
arctoas, rumores terribiles diffuderunt: per omne, quicquid ad Pontum a
Marcomannis praetenditur et Quadis, multitudinem barbaram abditarum nationum vi
subita sedibus pulsam circa flumen Histrum vagari cum caritatibus suis
disseminantes.
3.
quae res aspernanter a nostris inter initia ipsa accepta est hanc ob causam,
quod illis tractibus non nisi peracta aut sopita audiri procul agentibus
consueverant bella.
4.
verum pubescente iam fide gestorum, cui robur adventus gentilium addiderat
legatorum, precibus et obtestatione petentium citra flumen suscipi plebem
extorrem: negotium laetitiae fuit potius quam timori, eruditis adulatoribus in
maius fortunam principis extollentibus, quod ex ultimis terris tot tirocinia
trahens ei nec opinanti offerret ut conlatis in unum suis et alienigenis
viribus invictum haberet exercitum, et pro militari supplemento, quod
provinciatim annuum pendebatur, thesauris accederet auri cumulus magnus.
5.
hacque spe mittuntur diversi, qui cum vehiculis plebem transferant truculentam.
et navabatur opera diligens nequi Romanam rem eversurus relinqueretur, l vel
quassatus morbo letali. proinde permissu imperatoris transeundi Danubium copiam
colendique adepti Thraciae partes, transfretabantur in dies et noctes, navibus
ratibusque et cavatis arborum alveis agminatim inpositi, atque per amnem longe
omnium difficillimum imbriumque crebritate tunc auctum ob densitatem nimiam
contra ictus aquarum nitentes quidam et natare conati, hausti sunt plures.
6.
Ita turbido instantium studio orbis Romani pernicies ducebatur. illud sane
neque obscurum est neque incertum, infaustos transvehendi barbaram plebem
ministros, numerum eius conprehendere calculo saepe temptantes, conquievisse
frustratos, "quem qui scire velit" ut eminentissimus memorat vates
"Libyci velit aequoris idem discere, quam multae zephyro truduntur
harenae." reviviscant tandem memoriae veteres, Medicas acies ductantes ad
Graeciam: quae ductum Hellesponti occupanteset discidio quodam fabrili maris,
litus montanum pede quaesitum exponunt et turmatim apud Doriscum exercitus
recensitos, concordante omni posteritate ut fabulosae sunt lectae.
7.
nam postquam innumerae gentium multitudines per provinciascircumfusae,
pandentesque se in spatia ampla camporum, regiones omnes et cuncta opplevere
montium iuga, fides quoque vetustatis recenti documento firmata est. et primus
cum Alavivo suscipitur Fritigernus, quibus et alimenta pro tempore et
subigendos agros tribui statuerat imperator.
8.
Per id tempus nostri limitis reseratis obicibus atque, ut Aetnaeas favillas
armatorum agmina diffundente barbaria, cum difficiles necessitatum articuli
correctores rei militaris poscerent aliquos claritudine gestarum rerum
notissimos: quasi laevo quodam numine deligente in unum quaesiti potestatibus
praefuere castrensibus homines maculosi: quibus Lupicinus antistabat et
Maximus, alter per Thracias comes, dux alter exitiosus, ambo aemulae
temeritatis.
9.
quorum insidiatrix aviditas materia malorum omnium fuit. nam - ut alia
omittamus, quae memorati vel certe sinentibus isdem alii perditis rationibus in
commeantes peregrinos adhuc innoxios deliquerunt - illud dicetur, quod nec apud
sui periculi iudices absolvere ulla poterat venia, triste et inauditum.
10.
cum traducti barbari victus inopia vexarentur, turpe commercium duces
invisissimi agitarunt, et quantos undique insatiabilitas colligere potuit
canes, pro singulis dederunt mancipiis, inter quae et filii ducti sunt
optimatum.
11.
Per hos dies interea etiam Vithericus Greuthungorum rex cum Alatheo et
Saphrace, quorum arbitrio regebatur, itemque Farnobio propinquans Histri
marginibus, ut simili susciperetur humanitate obsecravit imperatorem legatis
propere missis.
12.
quibus, ut communi rei conducere videbatur, repudiatis, et quid capesserent
anxiis, Athanarichus paria pertimescens abscessit, memor, Valentem dudum cum
foederaretur concordia despexisse, adfirmantem se religione devinctum, ne
calcaret solum aliquando Romanum, hacque causatione principem firmare pacem in
medio flumine coegisse. quam simultatem veritus ut adhuc durantem, ad
Caucalandensem locum altitudine silvarum inaccessum et montium cum suis omnibus
declinavit, Sarmatis inde extrusis.
|