|
VII.
1.
Isdem diebus adlapso rumore Constantius doctus obsesso apud Senonas Caesari
auxilium non tulisse Marcellum, eum sacramento solutum abire iussit in larem.
qui tamquam iniuria gravi perculsus quaedam in Iulianum moliebatur auribus
Augusti confisus in omne patentibus crimen.
2.
ideoque cum discederet, Eutherius praepositus cubiculi mittitur statim post eum
siquid finxerit convicturus. verum ille hoc nesciens mox venit Mediolanum
strepens et tumultuans, ut erat vanidicus et amenti propior, admissus in
consistorium Iulianum ut procacem insimulat, iamque ad evagandum altius
validiores sibi pinnas aptare: ita enim cum motu quodam corporis loquebatur
ingenti.
3.
haec eo fingente licentius Eutherius ut postulavit inductus iussusque loqui
quod vellet, verecunde et modice docet velari veritatem mendaciis. magistro
enim armorum, ut credebatur, cessante consulto industria vigili Caesarem
obsessum apud Senonas diu barbaros reppulisse apparitoremque fidum auctori suo
quoad vixerit fore obligata cervice sua spondebat.
4.
Res monuit super hoc eodem Eutherio pauca subserere forsitan non credenda ea
re, quod, si Numa Pompilius vel Socrates bona quaedam dicerent de spadone
dictisque religionum adderent fidem, a veritate descivisse arguebantur. sed
inter vepres rosae nascuntur et inter feras non nullae mitescunt. itaque
carptim eius praecipua, quae sunt conperta, monstrabo.
5.
natus in Armenia sanguine libero captusque a finitimis hostibus etiam tum
parvulus abstractis geminis Romanis mercatoribus venundatus ad palatium
Constantini deducitur: ubi paulatim adulescens rationem recte vivendi
sollertiamque ostendebat, litteris quantum tali fortunae satis esse poterat
eruditus, cogitandi inveniendique dubia et scrupulosa acumine nimio praestans,
inmensum quantum memoria vigens, benefaciendi avidus plenusque iusti consilii,
quem si Constans imperator olim ex adulto... iamque maturum audiret honesta
suadentem et recta, nulla vel venia certe digna peccasset.
6.
is praepositus cubiculi etiam Iulianum aliquotiens corrigebat Asiaticis
coalitum moribus ideoque levem. denique digressus ad otium adscitusque postea
in palatium semper sobrius et in primis consistens ita fidem continentiamque
virtutes coluit amplas, ut nec prodidisse aliquando arcanum, nisi tuendae causa
alienae salutis, nec exarsisse cupidine plus habendi arcesseretur ut ceteri.
7.
unde factum est, ut subinde Romam secedens ibique fixo domicilio consenescens, comitem
circumferens conscientiam bonam colatur a cunctis ordinibus et ametur, cum
soleant id genus homines post partas ex iniquitate divitias latebras captare
secretas, ut lucifugae vitantes multitudinis laesae conspectus.
8.
cui spadonum veterum hunc conparare debeam antiquitates replicando conplures
invenire non potui. fuerunt enim apud veteres licet oppido pauci fideles et
frugi sed ob quaedam vitia maculosi. inter praecipua enim, quae eorum quisque
studio possederat vel ingenio, aut rapax aut feritate contentior fuit aut
propensior ad laedendum, vel clientibus nimium blandus, aut potentiae fastu
superbior: ex omni latere autem ita perfectum neque legisse me neque audisse
confiteor, aetatis nostrae testimonio locupleti confisus.
9.
verum si forte scrupulosus quidam lector antiquitatum Menophilum Mithridatis
Pontici regis eunuchum nobis opponat, hoc monitu recordetur nihil super eo
relatum praeter id solum, quod in supremo discrimine gloriose monstravit.
10.
ingenti proelio superatus a Romanis et Pompeio rex praedictus fugiensque ad
regna Colchorum adultam filiam nomine Drypetinam vexatam asperitate morborum in
castello Sinhorio huic Menophilo commissam reliquit. qui virginem omni
remediorum solacio plene curatam patri tutissime servans cum a Manlio Prisco
imperatoris legato munimentum, quo claudebatur, obsideri coepisset
defensoresque eius deditionem meditari sentiret, veritus, ne parentis opprobrio
puella nobilis captiva superesset et violata, interfecta illa mox gladium in
viscera sua conpegit. nunc redeam unde diverti.
VIII.
1.
Superato ut dixi Marcello reversoque Serdicam, unde oriebatur, in castris
Augusti per simulationem tuendae maiestatis imperatoriae multa et nefanda
perpetrabantur.
2.
nam siquis super occentu soricis vel occursu mustelae vel similis signi gratia
consuluisset quemquam peritum, aut anile incantamentum ad leniendum adhibuisset
dolorem quod medicinae quoque admittit auctoritas reus, unde non poterat
opinari, delatus raptusque in iudicium poenaliter interibat.
3.
Per id tempus fere servum quendam nomine Danum terrore tenus uxor rerum levium
incusarat certum an incertum; unde insontem Rufinus subsidebat quo indicante
quaedam cognita per Gaudentium agentem in rebus, consularem Pannoniae tunc
Africanum, cum convivis rettulimus interfectum apparitionis praefecturae
praetorianae tum etiam princeps ob devotionem.
4.
is, ut loquebatur iactantius, versabilem feminam post nefandum concubitum in
periculosam fraudem inlexit: suasit consarcinatis mendaciis laesae maiestatis
arcessere maritum insontem et fingere quod velamen purpureum a Diocletiani
sepulcro furatus quibusdam consciis occultabat.
5.
hisque ad multorum exitium ita formatis ipse spe potiorum ad imperatoris
pervolat castra excitaturus calumnias consuetas. reque conperta iubetur
Mavortius tunc praefectus praetorio, vir sublimis constantiae crimen acri
inquisitione spectare iuncto ad audiendi societatem Ursulo largitionum comite,
severitatis itidem non inprobandae.
6.
exaggerato itaque negotio ad arbitrium temporum cum nihil post tormenta
multorum inveniretur iudicesque haererent ambigui, tandem veritas respiravit
oppressa et in abrupto necessitatis mulier Rufinum totius machinae confitetur
auctorem, nec adulterii foeditate suppressa: statimque legibus contemplatis,
prout poscebat ordo et iustitia ambos sententia damnavere letali.
7.
quo cognito Constantius fremens et tamquam vindicem salutis suae lugens
extinctum missis equitibus citis Ursulum redire ad comitatum minaciter iussit
ac sistere veritati, sed ille spretis, qui prohibebant, perrupit intrepidus
ingressusque consistorium ore et pectore libero docuit gesta: hacque fiducia
linguis adulatorum occlusis et praefectum et se discrimine gravi subtraxit.
8.
Tunc illud apud Aquitanos evenit, quod latior fama vulgarat. veterator quidam
ad lautum convivium rogatus et mundum, qualia sunt in his regionibus plurima,
cum vidisset linteorum toralium par, duos clavos ita latissimos ut sibi
vicissim arte ministrantium cohaererent, mensamque operimentis paribus tectam,
anteriorem chlamydis partem utraque manu vehens intrinsecus structuram omnem ut
amictus adornaverat principales: quae res patrimonium dives evertit.
9.
Malignitate simili quidam agens in rebus in Hispania ad cenam itidem invitatus
cum inferentes vespertina lumina pueros exclamasse audisset ex usu vincamus,
verbum sollemne interpretatum atrociter, delevit nobilem domum.
10.
Haec taliaque ideo magis magisque crescebant, quod Constantius inpendio timidus
semper se feriri sperabat, ut Dionysius tyrannus ille Siciliae, qui ob hoc idem
vitium et tonstrices docuit filias, necui alieno ora committeret leviganda,
aedemque brevem, ubi cubitare sueverat, alta circumdedit fossa eamque ponte
solubili superstravit, cuius disiectos asseres et axiculos secum in somnum abiens
transferebat eosdemque conpaginabat lucis initio processurus.
11.
inflabant itidem has malorum civilium bucinas potentes in regia ea re, ut
damnatorum petita bona suis adcorporarent essetque materia per vicinitates
eorum late grassandi.
12.
namque ut documenta liquida prodiderunt, proximorum fauces aperuit primus
omnium Constantinus, sed eos medullis provinciarum saginavit Constantius.
13.
sub hoc enim ordinum singulorum auctores infinita cupidine divitiarum arserunt
sine iustitiae distinctione vel recti, inter ordinarios iudices Rufinus primus
praefectus praetorio, et inter militares equitum magister Arbetio,
praepositusque cubiculi... anus quaestor, et in urbe Anicii, quorum ad avorum
aemulationem posteritas tendens satiari numquam potuit cum possessione multo
maiore.
|