|
I.
1.
Hac rerum, quas iam digessimus, varietate ita conclusa Martius iuvenis Rheno
post Argentoratensem pugnam otiose fluente securus, sollicitusque ne dirae
volucres consumerent corpora peremptorum, sine discretione cunctos humari
mandavit, absolutisque legatis, quos ante certamen superba quaedam portasse
praediximus, ad Tres tabernas revertit.
2.
unde cum captivis omnibus praedam Mediomatricos servandam ad reditum usque suum
duci praecipit et petiturus ipse Mogontiacum, ut ponte conpacto transgressus in
suis requireret barbaros, cum nullum reliquisset in nostris, refragante
vetabatur exercitu: verum facundia iucunditateque sermonum allectum in
voluntatem traduxerat suam. amor enim post documenta flagrantior sequi libenter
hortatus est omnis operae conturmalem, auctoritate magnificum ducem, plus laboris
indicere sibi quam militi, sicut perspicue contigit, adsuetum. moxque ad locum
praedictum est ventum, flumine pontibus constratis transmisso occupavere terras
hostiles.
3.
at barbari praestricti negotii magnitudine, qui se in tranquillo positos otio
tunc parum inquietari posse sperabant, aliorum exitio quid fortunis suis
inmineret anxie cogitantes, simulata pacis petitione, ut primae vertiginis
impetum declinarent, misere legatos cum verbis conpositis quae denuntiarent
concordem foederum firmitatem; incertumque quo consilio aut instituto mutata
voluntate per alios cursu celeri venire conpulsos acerrimum nostris minati sunt
bellum, ni eorum regionibus excessissent.
4.
Quibus clara fide conpertis Caesar noctis prima quiete navigiis modicis et
velocibus octingentos inposuit milites ea re, ut vi ingenti sursum versum
decurso egressi quicquid invenire potuerint ferro violarent et flammis.
5.
quo ita disposito solis primo exortu visis per montium vertices barbaris ad
celsiora ducebatur alacrior miles nulloque invento - hoc si quidem opinati
discessere confestim - eminus ingentia fumi volumina visebantur indicantia nostros
perruptas populari terras hostiles.
6.
quae res Germanorum perculit animos atque desertis insidiis, quas per arta loca
et latebrosa struxerant nostris, trans Menum nomine fluvium ad opitulandum suis
necessitudinibus avolarunt.
7.
ut enim rebus amat fieri dubiis et turbatis, hinc equitum nostrorum adcursu,
inde navigiis vectorum militum impetu repentino perterrefacti evadendi
subsidium velox locorum invenere prudentes, quorum digressu miles libere
gradiens opulentas pecore villas et frugibus rapiebat nulli parcendo.
extractisque captivis domicilia cuncta curatius ritu Romano constructa flammis
subditis exurebat.
8.
emensaque aestimatione decimi lapidis eum prope silvam venisset squalore
tenebrarum horrendam, stetit diu cunctando, indicio perfugae doctus per
subterranea quaedam occulta fossasque multifidas latere plurimos, ubi habile
visum fuerit erupturos.
9.
ausi tamen omnes accedere fidentissime, ilicibus incisis et fraxinis roboreque
abietum magno semitas invenere constratas. ideoque gradientes cautius retro non
nisi per anfractus longos et asperos ultra progredi posse vix indignationem capientibus
animis advertebant.
10.
et quoniam aeris urente saevitia cum discriminibus ultimis laboratur in cassum
- aequinoctio quippe autumnali exacto per eos tractus superfusae nives
opplevere montes simul et campos - opus arreptum est memorabile.
11.
et dum nullus obsisteret, munimentum, quod in Alamannorum solo conditum
Traianus suo nomine voluit appellari, dudum violentius oppugnatum, tumultuario
studio reparatum est; locatisque ibi pro tempore defensoribus, ex barbarorum
visceribus alimenta congesta sunt.
12.
quae illi maturata ad suam perniciem contemplantes metuque rei peractae volucriter
congregati precibus et humilitate suprema petiere missis oratoribus pacem: quam
Caesar omni consiliorum via firmata, causatus veri similia plurima, per decem
mensuum tribuit intervallum: id nimirum sollerti colligens mente quod castra,
supra quam optari potuit occupata sine obstaculo, tormentis muralibus et
apparatu deberent valido conmuniri.
13.
hac fiducia tres inmanissimi reges venerunt tandem aliquando iam trepidi, ex
his qui misere victis apud Argentoratum auxilia, iurantes conceptis ritu patrio
verbis nihil inquietum acturos sed foedera ad praestitutum usque diem, quia id
nostris placuerat, cum munimento servaturos intacto frugesque portaturos
humeris, si defuisse sibi docuerint defensores. quod utrumque metu perfidiam
frenante fecerunt.
14.
Hoc memorabili bello, conparando quidem Punicis et Teutonicis, sed dispendiis
rei Romanae peracto levissimis ut faustus Caesar exultabat et felix: credique
obtrectatoribus potuit, ideo fortiter eum ubique fecisse fingentibus, quod
oppetere dimicando gloriose magis optabat quam damnatorum sorte, sicut
sperabant, ut frater Gallus occidi: ni pari proposito post excessum quoque
Constanti actibus mirandis inclaruisset.
II.
1.
Quibus ut in tali re conpositis firmiter, ad sedes revertens hibernas sudorum
reliquias repperit tales. Remos Severus magister equitum per Agrippinam petens
et Iuliacum Francorum validissimos cuneos in sexcentis velitibus, ut postea
claruit, vacua praesidiis loca vastantes offendit: hac opportunitate in scelus
audaciam erigente, quod Caesare in Alamannorum secessibus occupato nulloque
vetante expleri se posse praedarum opimitate sunt arbitrati. sed metu iam
reversi exercitus, munimentis duobus, quae olim exinanita sunt, occupatis se
quoad fieri poterat tuebantur.
2.
hac Iulianus rei novitate perculsus et coniciens quorsum erumperet, si isdem
transisset intactis, retento milite circumvallare disposuit castella munita
quae Mosa fluvius praeterlambit, et ad usque quartum et quinquagesimum diem,
Decembri scilicet et Ianuario mense, obsidionales tractae sunt morae,
destinatis barbarorum animis incredibili pertinacia reluctatis.
3.
tunc pertimescens sollertissimus Caesar, ne observata nocte inluni barbari gelu
vinctum amnem pervaderent, cotidie a sole in vesperam flexo ad usque lucis
principium lusoriis navibus discurrere flumen ultro citroque milites ordinavit,
ut crustis pruinarum diffractis nullus ad erumpendi copiam facile perveniret.
hocque commento, inedia et vigiliis et desperatione postrema lassati sponte se
propria dederunt statimque ad comitatum Augusti sunt missi.
4.
ad quos eximendos periculo multitudo Francorum egressa, cum captos conperisset
et asportatos, nihil amplius ausa repedavit ad sua, hisque perfectis acturus
hiemem revertit Parisios Caesar.
|