|
18. Iam principio ausus est
dicere non posse heredem esse Caesenniae Caecinam, quod is deteriore iure esset
quam ceteri cives propter incommodum Volaterranorum calamitatemque civilem.
Itaque homo timidus imperitusque, qui neque animi neque consili satis haberet,
non putavit esse tanti hereditatem ut de civitate in dubium veniret; concessit,
credo, Aebutio, quantum vellet de Caesenniae bonis ut haberet. Immo, ut viro
forti ac sapienti dignum fuit, ita calumniam stultitiamque eius obtrivit ac
contudit.
19. In possessione bonorum
cum esset, et cum iste sextulam suam nimium exaggeraret, nomine heredis
arbitrum familiae herciscundae postulavit. Atque illis paucis diebus, postea
quam videt nihil se ab A. Caecina posse litium terrore abradere, homini Romae
in foro denuntiat fundum illum de quo ante dixi, cuius istum emptorem
demonstravi fuisse mandatu Caesenniae, suum esse seseque sibi emisse. Quid ais?
istius ille fundus est quem sine ulla controversia quadriennium, hoc est ex quo
tempore fundus veniit, quoad vixit, possedit Caesennia? 'Usus enim,' inquit,
'eius fundi et fructus testamento viri fuerat Caesenniae.'
20. Cum hoc novae litis
genus tam malitiose intenderet, placuit Caecinae de amicorum sententia
constituere, quo die in rem praesentem veniretur et de fundo Caecina moribus
deduceretur. Conloquuntur; dies ex utriusque commodo sumitur. Caecina cum
amicis ad diem venit in castellum Axiam, a quo loco fundus is de quo agitur non
longe abest. Ibi certior fit a pluribus homines permultos liberos atque servos coegisse
et armasse Aebutium. Cum id partim
mirarentur, partim non crederent, ecce ipse Aebutius in castellum venit;
denuntiat Caecinae se armatos habere; abiturum eum non esse, si accessisset.
Caecinae placuit et amicis, quoad videretur salvo capite fieri posse, experiri
tamen.
21. De castello descendunt,
in fundum proficiscuntur. Videtur temere commissum, verum, ut opinor, hoc fuit
causae: tam temere istum re commissurum quam verbis minitabatur nemo putavit.
Atque iste ad omnis introitus qua adiri poterat non modo in eum fundum de quo
erat controversia, sed etiam in illum proximum de quo nihil ambigebatur armatos
homines opponit. Itaque primo cum in antiquum fundum ingredi vellet, quod ea
proxime accedi poterat, frequentes armati obstiterunt.
22. Quo loco depulsus
Caecina tamen qua potuit ad eum fundum profectus <est> in quo ex conventu
vim fieri oportebat; eius autem fundi extremam partem oleae derecto ordine
definiunt. Ad eas cum accederetur, iste cum omnibus copiis praesto fuit
servumque suum nomine Antiochum ad se vocavit et voce clara imperavit ut eum
qui illum olearum ordinem intrasset occideret. Homo mea sententia
prudentissimus Caecina tamen in hac re plus mihi animi quam consili videtur
habuisse. Nam cum et armatorum multitudinem videret et eam vocem Aebuti quam
commemoravi audisset, tamen accessit propius et iam ingrediens intra finem eius
loci quem oleae terminabant impetum armati Antiochi ceterorumque tela atque
incursum refugit. Eodem tempore se in fugam conferunt amici advocatique eius
metu perterriti, quem ad modum illorum testem dicere audistis.
23a. His rebus ita gestis
P. Dolabella praetor interdixit, ut est consuetudo, de vi hominibus armatis
sine ulla exceptione, tantum ut unde deiecisset restitueret. Restituisse se dixit.
<Sponsio facta est. Hac de> sponsione vobis iudicandum est.
|