1-labor | lacri-xxx
Caput
1 1 | 1] [I] Diuturni silenti, patres
2 3 | 10] Te vero, quem praesentem
3 1 | 11] Hunc tu igitur diem tuis
4 2 | 12] at haec [tua iustitia et
5 1 | 13] [V] Atque hoc C. Caesaris
6 2 | 14] Quo quidem in bello semper
7 3 | 15] Quod quidem meum consilium
8 1 | 16] [VI] Atque huius quidem
9 2 | 17] Vidimus tuam victoriam
10 3 | 18] Quidam enim non modo armatis,
11 4 | 19] Qua re gaude tuo isto tam
12 2 | 2] M. enim Marcello vobis,
13 5 | 20] Noli igitur in conservandis
14 1 | 21] [VII] Nunc venio ad gravissimam
15 2 | 22] Sed tamen cum in animis
16 3 | 23] Si vero ad humanos casus
17 1 | 24] Non fuit recusandum in
18 2 | 25] Itaque illam tuam praeclarissimam
19 3 | 26] Parumne igitur, inquies,
20 1 | 27] [IX] Haec igitur tibi reliqua
21 2 | 28] Nec vero haec tua vita
22 3 | 29] Sed nisi haec urbs stabilita
23 3 | 3] Intellectum est enim mihi
24 4 | 30] Id autem etiam si tum ad
25 1 | 31] Perfuncta res publica est
26 2 | 32] Sed iam omnis fracta dissensio
27 1 | 33] [XXX] Sed, ut unde est
28 2 | 34] Quod autem summae benevolentiae
29 4 | 4] Est vero fortunatus ille,
30 1 | 5] Soleo saepe ante oculos
31 2 | 6] Quae quidem ego nisi ita
32 3 | 7] At vero huius gloriae,
33 1 | 8] [III] Domuisti gentis immanitate
34 2 | 9] Itaque, C. Caesar, bellicae
35 2 | gestae complexae sunt: tantum abes a perfectione maximorum
36 1 | infinitas, omni copiarum genere abundantis: sed tamen ea vicisti, quae
37 3 | valetudinis sceleris etiam accedit insidiarumque consensio,
38 3 | beneficio sit laus, cum in accepto sit tanta gloria. ~
39 2 | maximus hoc tuo facto cumulus accesserit. ~
40 3 | quidem fructum omnis ante actae vitae hodierno die maximum
41 1 | reliqua pars est: hic restat actus, in hoc elaborandum est,
42 2 | ita vis, fortasse naturae, addo etiam, si placet, gloriae:
43 2 | videris, cum ea quae illa erat adepta victis remisisti. Nam cum
44 2 | diuturnitas detrahet, tantum adferat laudibus. Et ceteros quidem
45 [Title]| tuas gestas possit. Tamen adfirmo, et hoc pace dicam tua,
46 1 | tropaeis et monumentis tuis adlatura finem sit aetas,—nihil est
47 3 | quaeso, ne tua divina virtus admirationis plus sit habitura quam gloriae:
48 3 | neque ad consilium casus admittitur. ~
49 3 | futurus fuit, ut devictis adversariis rem publicam in eo statu
50 1 | cohibere, victoriam temperare, adversarium nobilitate, ingenio, virtute
51 2 | nostro vetere curriculo, illo aemulo atque imitatore studiorum
52 2 | posteritas alet, quam ipsa aeternitas semper tuebitur. Huic tu
53 3 | huius curiae tibi gratias agere gestiunt, quod brevi tempore
54 1 | maximas tibi omnes gratias agimus, C. Caesar, maiores etiam
55 2 | Caesar, sic tibi gratias ago, ut omnibus me rebus a te
56 2 | omnium, quam posteritas alet, quam ipsa aeternitas semper
57 | alia
58 | aliqui
59 | aliquo
60 2 | acie conservat quos potest. Alterius vero partis nihil amplius
61 1 | nostra cautio est, ut si in alterutro peccandum sit, malim videri
62 2 | vix C. Marcello, optimo et amantissimo fratri, praeter eum quidem
63 2 | cogitatio capere possit, amens sim: sed tamen sunt alia
64 1 | inimicis, aut qui fuerunt sint amicissimi. ~
65 1 | aut sua pertinacia vitam amiserunt, aut tua misericordia retinuerunt;
66 2 | in urbe non vidimus. Quos amisimus civis, eos Martis vis perculit,
67 1 | extollere iacentem, sed etiam amplificare eius pristinam dignitatem,
68 [Title]| nullam in his esse laudem ampliorem quam eam quam hodierno die
69 1 | nullo deprecante, reliquos amplissimos viros et sibi ipsos et patriae
70 3 | Quicquid est enim, quamvis amplum sit, id est parum tum, cum
71 3 | esset incertus exitus et anceps fortuna belli: qui vero
72 2 | conscripti, et vehementer angebar, virum talem, cum in eadem
73 1 | tuus animus numquam his angustiis, quas natura nobis ad vivendum
74 2 | debeat, eam in unius mortalis anima consistere. ~
75 1 | acie cecidit, qui in causa animam profudit. Quae enim pertinacia
76 2 | 22] Sed tamen cum in animis hominum tantae latebrae
77 1 | tanto civili bello, tanto animorum ardore et armorum, quin
78 1 | futura. Quamquam iste tuus animus numquam his angustiis, quas
79 2 | in ista sententia qua cum antea tum hodie vel maxime usus
80 3 | doloribus vel suspicionibus anteferre. Ille quidem fructum omnis
81 1 | adeptus, huius vitam non anteponat suae. An si nihil tui cogitant
82 1 | innumerabilibus gratulationibus iure antepones. Haec enim res unius est
83 2 | C. Caesar, interclusam aperuisti, et his omnibus ad bene
84 | apud
85 2 | quod fieri iam posse non arbitrabar, maximus hoc tuo facto cumulus
86 1 | civili bello, tanto animorum ardore et armorum, quin quassata
87 3 | 18] Quidam enim non modo armatis, sed interdum etiam otiosis
88 1 | liberatus, animum tamen retinet armatum; ut etiam ille melior sit
89 1 | multaque uterque dux faceret armatus, quae idem togatus fieri
90 4 | probitate aut optimarum artium studio aut innocentia aut
91 1 | gravissimam querelam et atrocissimam suspicionem tuam, quae non
92 1 | conscripti, quam late pateat attendite. Omnes enim, qui ad illa
93 1 | verecundia—finem hodiernus dies attulit, idemque initium quae vellem
94 3 | tempore futura sit illa auctoritas in his maiorum suorum et
95 4 | summa bona, sed nimirum audebo vel sola dicere. Tantus
96 2 | in bello semper de pace audiendum putavi, semperque dolui
97 2 | monimenta, munera, triumphos audientes et legentes tuos. ~
98 2 | insolens et superba est—audimus aut legimus, quo studio
99 2 | vixisse. Credo: sed tum id audirem, si tibi soli viveres, aut
100 2 | perinde intellegi possit auditum atque ipse cogitans sentio:
101 2 | sapientissimam vocem invitus audivi: "Satis diu vel naturae
102 2 | sint et tanti recessus, augeamus sane suspicionem tuam; simul
103 2 | suspicionem tuam; simul enim augebimus diligentiam. Nam quis est
104 2 | sapiens. Saepe enim venit ad auris meas te idem istud nimis
105 2 | virtus, locorum opportunitas, auxilia sociorum, classes, commeatus
106 2 | satis est? cuius te esse avidissimum, quamvis sis sapiens, non
107 1 | Domuisti gentis immanitate barbaras, multitudine innumerabilis,
108 2 | 9] Itaque, C. Caesar, bellicae tuae laudes celebrabuntur
109 2 | tamen sunt alia maiora. Nam bellicas laudes solent quidam extenuare
110 2 | aperuisti, et his omnibus ad bene de [omni] re publica sperandum
111 4 | totiens de maximis tuis beneficiis, totiens de incredibili
112 3 | intellegis quanta in dato beneficio sit laus, cum in accepto
113 3 | studiis prosequemur? qua benevolentia complectemur? Parietes (
114 2 | 34] Quod autem summae benevolentiae est, quae mea erga illum
115 4 | cogitabis: quae non modo summa bona, sed nimirum audebo vel
116 5 | Noli igitur in conservandis bonis viris defetigari—non cupiditate
117 1 | inflammaret odium suum, sed bonitate leniret; neque omnis quibus
118 4 | tuo isto tam excellenti bono, et fruere cum fortuna et
119 3 | gratias agere gestiunt, quod brevi tempore futura sit illa
120 3 | dissensio, cum alii laudibus ad caelum res tuas gestas efferent,
121 2 | cuiusquam mens aut cogitatio capere possit, amens sim: sed tamen
122 3 | ipso bello eadem etiam cum capitis mei periculo sensi. Ex quo
123 [Title]| studiis, sed armis etiam et castris dissidebamus. Erat enim
124 1 | debet esse. Non enim iam causae sunt inter se, sed victoriae
125 1 | ille melior sit qui in acie cecidit, qui in causa animam profudit.
126 2 | fratri, praeter eum quidem cederem nemini, cum id sollicitudine,
127 3 | gloriae se non offert: tibi cedit; tuam esse totam et propriam
128 2 | Caesar, bellicae tuae laudes celebrabuntur illae quidem non solum nostris,
129 1 | nec varietate regionum nec celeritate conficiendi nec dissimilitudine
130 3 | auctores conservandos statim censuerit, ceteris fuerit iratior.
131 3 | Nihil sibi ex ista laude centurio, nihil praefectus, nihil
132 3 | vitae hodierno die maximum cepit, cum summo consensu senatus,
133 3 | cuius mentem sensusque et os cernimus, ut, quicquid belli fortuna
134 [Title]| obscuritas quaedam; erat certamen inter clarissimos duces:
135 1 | dolore vidi, cum insolentiam certorum hominum tum etiam ipsius
136 3 | sedem stabilem et domicilium certum non habebit. Erit inter
137 1 | est propria C. Caesaris: ceterae duce te gestae magnae illae
138 3 | conservandos statim censuerit, ceteris fuerit iratior. Atque id
139 2 | tantum adferat laudibus. Et ceteros quidem omnis victores bellorum
140 1 | vero disiunctissimas terras citius passibus cuiusquam potuisse
141 1 | ipsi magis quam cum omnibus civibus tum maxime nobis, qui a
142 3 | delictum expetiverunt, qui civile bellum tantum et tam luctuosum
143 1 | fuit recusandum in tanto civili bello, tanto animorum ardore
144 2 | umquam secutus sum arma civilia; semperque mea consilia
145 3 | vel maximum, nisi belli civilis incendium salute patriae
146 2 | omnis victores bellorum civilium iam ante aequitate et misericordia
147 2 | etiam cum leguntur, obstrepi clamore militum videntur et tubarum
148 1 | potentissimorumque populorum, omnis clarissimorum regum res gestas, cum tuis
149 [Title]| quaedam; erat certamen inter clarissimos duces: multi dubitabant
150 2 | opportunitas, auxilia sociorum, classes, commeatus multum iuvant:
151 2 | sono. At vero cum aliquid clementer, mansuete, iuste, moderate,
152 2 | omnes victi occidissemus, clementiae tuae iudicio conservati
153 3 | sensisset, sed ubi fuisset cogitandum esse dicebant: ut mihi quidem
154 1 | anteponat suae. An si nihil tui cogitant sceleris, cavendum est ne
155 2 | ut fundamenta nondum quae cogitas ieceris. Hic tu modum vitae
156 2 | ea vix cuiusquam mens aut cogitatio capere possit, amens sim:
157 1 | Animum vincere, iracundiam cohibere, victoriam temperare, adversarium
158 3 | nihil praefectus, nihil cohors, nihil turma decerpit: quin
159 1 | rei tu idem es et dux et comes: quae quidem tanta est,
160 1 | sed tamen multo magnoque comitatu. Huius autem rei tu idem
161 2 | quasi quodam socio a me et comite distracto. Ergo et mihi
162 2 | auxilia sociorum, classes, commeatus multum iuvant: maximam vero
163 [Title]| Marcelli, viri optimi et commemorabili pietate praediti, lacrimas
164 3 | reique publicae concessisti, commemoratis praesertim offensionibus,
165 3 | temeritas cum sapientia commiscetur, neque ad consilium casus
166 4 | donata, cetera a fortuna commodata esse videantur. ~
167 2 | easque detrahere ducibus, communicare cum multis, ne propriae
168 2 | eventus valetudinis et naturae communis fragilitatem extimesco;
169 1 | inter se, sed victoriae comparandae. ~
170 1 | ego eum cum summis viris comparo, sed simillimum deo iudico. ~
171 3 | prosequemur? qua benevolentia complectemur? Parietes (me dius fidius)
172 2 | publicam res tuae gestae complexae sunt: tantum abes a perfectione
173 [Title]| iudicia, revocanda fides, comprimendae libidines, propaganda suboles:
174 1 | publicae misero funestoque compulsi, etsi aliqua culpa tenemur
175 3 | senatui reique publicae concessisti, commemoratis praesertim
176 2 | quo etiam ipsius victoriae condicio visque devicta est. ~
177 2 | Nam cum ipsius victoriae condicione omnes victi occidissemus,
178 1 | vicisti, quae et naturam et condicionem ut vinci possent habebant.
179 1 | dissimilitudine bellorum posse conferri; nec vero disiunctissimas
180 1 | factum, quod non [aliquando] conficiat et consumat ventustas: ~
181 1 | regionum nec celeritate conficiendi nec dissimilitudine bellorum
182 1 | sic tum etiam in bello congruebant. Quotiens ego eum et quanto
183 [Title]| quam eam quam hodierno die consecutus es. ~
184 3 | etiam accedit insidiarumque consensio, quem deum, si cupiat, posse
185 3 | maximum cepit, cum summo consensu senatus, tum iudicio tuo
186 5 | 20] Noli igitur in conservandis bonis viris defetigari—non
187 3 | fuerit, cum pacis auctores conservandos statim censuerit, ceteris
188 2 | excitaret, quoniam ex eadem acie conservat quos potest. Alterius vero
189 2 | et vobis et rei publicae conservatam ac restitutam puto. Dolebam
190 1 | deprecantibus vobis rei publicae conservavit, me et mihi et item rei
191 1 | et dignitatem hoc ipso in consessu videtis. Non ille hostis
192 2 | arma civilia; semperque mea consilia pacis et togae socia, non
193 2 | in unius mortalis anima consistere. ~
194 1 | pertinacia quibusdam, eadem aliis constantia videri potest. ~
195 1 | elaborandum est, ut rem publicam constituas, eaque tu in primis summa
196 [Title]| perculsa atque prostrata: constituenda iudicia, revocanda fides,
197 2 | mihi meae pristinae vitae consuetudinem, C. Caesar, interclusam
198 2 | ut vitae tuae et saluti consulas; omnesques tibi, ut pro
199 1 | aliquando] conficiat et consumat ventustas: ~
200 2 | quaeso, doctorum hominum in contemnenda morte prodentiam: noli nostro
201 1 | res gestas, cum tuis nec contentionum magnitudine nec numero proeliorum
202 1 | nobis ad vivendum dedit, contentus fuit: semper immortalitatis
203 2 | umquam aetas de tuis laudibus conticescet. Sed tamen eius modi res
204 4 | merito atque optimo iure contigit. Quis enim est illo aut
205 2 | non intellegat tua salute contineri suam, et ex unius tua vita
206 2 | quae corpore et spiritu continetur. Illa, inquam, illa vita
207 5 | si te aliqui timuerunt, contraque summa laus, quod minime
208 3 | clementiam victoris et sapientiam contulisse. ~
209 [Title]| scribendi tanta vis, tanta copia, quae non dicam exornare,
210 1 | innumerabilis, locis infinitas, omni copiarum genere abundantis: sed tamen
211 2 | tua vita ducenda est, quae corpore et spiritu continetur. Illa,
212 2 | laterum nostrorum oppositus et corporum pollicemur. ~
213 2 | lenitas animi] florescet cotidie magis, ita ut quantum tuis
214 1 | oculos ponere, idque libenter crebris usurpare sermonibus, omnis
215 2 | meas te idem istud nimis crebro dicere, tibi satis te vixisse.
216 3 | posse opitulari rei publicae credamus?
217 1 | una tecum fuerunt? Non est credibilis tantus in ullo furor, ut
218 2 | tibi satis te vixisse. Credo: sed tum id audirem, si
219 1 | metu quam cupiditate aut crudelitate bellum esse susceptum. ~
220 | cui
221 2 | arbitrabar, maximus hoc tuo facto cumulus accesserit. ~
222 2 | esses. Omnium salutem civium cunctamque rem publicam res tuae gestae
223 3 | consensio, quem deum, si cupiat, posse opitulari rei publicae
224 2 | nemini, cum id sollicitudine, cura, labore tam diu praestiterim,
225 3 | fidius) ut mihi videtur huius curiae tibi gratias agere gestiunt,
226 1 | Non ille hostis induxit in curiam, sed iudicavit a plerisque
227 2 | certe hoc tempore, magnis curis, molestiis, doloribus liberatus,
228 2 | versari me in nostro vetere curriculo, illo aemulo atque imitatore
229 1 | peragrari, quam tuis non dicam cursibus, sed victoriis lustratae
230 2 | sit, non modo excubias et custodias, sed etiam laterum nostrorum
231 3 | profecto intellegis quanta in dato beneficio sit laus, cum
232 1 | voles, cum et patriae quod debes solveris, et naturam ipsam
233 1 | nobis, qui illa vidimus, debet esse. Non enim iam causae
234 1 | quae non ferro et viribus debilitari frangique possit. Animum
235 [Title]| sibi expediret, multi quid deceret, non nulli etiam quid liceret. ~
236 3 | nihil cohors, nihil turma decerpit: quin etiam illa ipsa rerum
237 1 | quodam modo, et quod fieri decet—M. Marcello a te huic ordini
238 3 | auctores diligit, is profecto declarat se maluisse non dimicare
239 1 | natura nobis ad vivendum dedit, contentus fuit: semper
240 5 | conservandis bonis viris defetigari—non cupiditate praesertim
241 2 | publicae, sed aequitate animi definies? Quid, si istud ne gloriae
242 3 | populo Romano ob aliquod delictum expetiverunt, qui civile
243 1 | Sed quisnam est iste tam demens? De tuisne? —tametsi qui
244 | denique
245 1 | comparo, sed simillimum deo iudico. ~
246 1 | item rei publicae, nullo deprecante, reliquos amplissimos viros
247 1 | sumus. Nam cum M. Marcellum deprecantibus vobis rei publicae conservavit,
248 2 | extenuare verbis, easque detrahere ducibus, communicare cum
249 2 | tuis operibus diuturnitas detrahet, tantum adferat laudibus.
250 3 | insidiarumque consensio, quem deum, si cupiat, posse opitulari
251 2 | victoriae condicio visque devicta est. ~
252 3 | exitus futurus fuit, ut devictis adversariis rem publicam
253 3 | ut mihi quidem videantur di immortales, etiam si poenas
254 3 | fuisset cogitandum esse dicebant: ut mihi quidem videantur
255 1 | necesse dicere, a me certe dici volunt, cui necesse est
256 1 | vivendi, satis diu vixisse dicito. Quid est enim [omnino]
257 1 | 11] Hunc tu igitur diem tuis maximis et innumerabilibus
258 [Title]| omnia, quae dilapsa iam diffluxerunt, severis legibus vincienda
259 4 | magnitudine animi et consili dignitas, ut haec a virtute donata,
260 3 | auctoritatem huius ordinis dignitatemque rei publicae tuis vel doloribus
261 1 | multa perderet et ornamenta dignitatis et praesidia stabilitatis
262 1 | etiam] exsilio aut morte dignos iudicaret. Arma ab aliis
263 [Title]| propaganda suboles: omnia, quae dilapsa iam diffluxerunt, severis
264 2 | saepe, quos numquam vidimus, diligamus! ~
265 2 | tuam; simul enim augebimus diligentiam. Nam quis est omnium tam
266 3 | vero victor pacis auctores diligit, is profecto declarat se
267 3 | declarat se maluisse non dimicare quam vincere. ~
268 1 | posse conferri; nec vero disiunctissimas terras citius passibus cuiusquam
269 [Title]| sed armis etiam et castris dissidebamus. Erat enim obscuritas quaedam;
270 1 | celeritate conficiendi nec dissimilitudine bellorum posse conferri;
271 [Title]| voluntates civium fuerunt, distractaeque sententiae. Non enim consiliis
272 2 | quodam socio a me et comite distracto. Ergo et mihi meae pristinae
273 3 | complectemur? Parietes (me dius fidius) ut mihi videtur
274 1 | 1] [I] Diuturni silenti, patres conscripti,
275 2 | ut quantum tuis operibus diuturnitas detrahet, tantum adferat
276 [Title]| X] Diversae voluntates civium fuerunt,
277 3 | est, vide, quaeso, ne tua divina virtus admirationis plus
278 1 | incredibilem sapientiam ac paene divinam, tacitus praeterire nullo
279 3 | integra re multa de pace dixi, et in ipso bello eadem
280 2 | re omitte istam, quaeso, doctorum hominum in contemnenda morte
281 2 | conservatam ac restitutam puto. Dolebam enim, patres conscripti,
282 2 | fragilitatem extimesco; doleoque, cum res publica immortalis
283 2 | audiendum putavi, semperque dolui non modo pacem, sed etiam
284 3 | late: sedem stabilem et domicilium certum non habebit. Erit
285 3 | illa ipsa rerum humanarum domina, Fortuna, in istius societatem
286 1 | 8] [III] Domuisti gentis immanitate barbaras,
287 4 | dignitas, ut haec a virtute donata, cetera a fortuna commodata
288 [Title]| clarissimos duces: multi dubitabant quid optimum esset, multi
289 2 | perculit, non ira victoriae; ut dubitare debeat nemo quin multos,
290 2 | diu est de illius salute dubitatum, certe hoc tempore, magnis
291 3 | iniustus existimator rerum, qui dubitet quae Caesaris de bello voluntas
292 2 | persuadere poteram, nec fas esse ducebam, versari me in nostro vetere
293 2 | Nec vero haec tua vita ducenda est, quae corpore et spiritu
294 [Title]| certamen inter clarissimos duces: multi dubitabant quid optimum
295 2 | verbis, easque detrahere ducibus, communicare cum multis,
296 2 | gestum est, id paene omne ducit suum. ~
297 2 | ut debeo) cogitans, casus dumtaxat humanos et incertos eventus
298 1 | rem publicam constituas, eaque tu in primis summa tranquillitate
299 2 | quidam extenuare verbis, easque detrahere ducibus, communicare
300 3 | salvum velis, quibus laudibus efferemus? quibus studiis prosequemur?
301 3 | ad caelum res tuas gestas efferent, alii fortasse aliquid requirent,
302 | ei
303 | eis
304 1 | hic restat actus, in hoc elaborandum est, ut rem publicam constituas,
305 [Title]| non dicam exornare, sed enarrare, C. Caesar, res tuas gestas
306 | eo
307 | eodem
308 1 | omnis quibus iratus esset, eosdem [etiam] exsilio aut morte
309 | eram
310 1 | ab aliis posita, ab aliis erepta sunt. Ingratus est iniustusque
311 2 | benevolentiae est, quae mea erga illum omnibus semper nota
312 | Ergo
313 1 | etsi aliqua culpa tenemur erroris humani, scelere certe liberati
314 2 | si tibi etiam soli natus esses. Omnium salutem civium cunctamque
315 4 | Qua re gaude tuo isto tam excellenti bono, et fruere cum fortuna
316 [Title]| VIII] Omnia sunt excitanda tibi, C. Caesar, uni, quae
317 2 | posset, C. Caesar ab inferis excitaret, quoniam ex eadem acie conservat
318 3 | tantum et tam luctuosum excitaverunt, vel placati iam vel satiati
319 2 | quod cavendum sit, non modo excubias et custodias, sed etiam
320 3 | nemo iam erit tam iniustus existimator rerum, qui dubitet quae
321 2 | tuam victoriam proeliorum exitu terminatam: gladium vagina
322 [Title]| tanta copia, quae non dicam exornare, sed enarrare, C. Caesar,
323 [Title]| optimum esset, multi quid sibi expediret, multi quid deceret, non
324 3 | Romano ob aliquod delictum expetiverunt, qui civile bellum tantum
325 1 | solveris, et naturam ipsam expleveris satietate vivendi, satis
326 1 | iratus esset, eosdem [etiam] exsilio aut morte dignos iudicaret.
327 2 | nunc etiam quae laudet exspectat. Obstupescent posteri certe
328 2 | fracta dissensio est armis, exstincta aequitate victoris: restat
329 1 | falsam esse, tamen numquam extenuabo verbis. Tua enim cautio
330 2 | bellicas laudes solent quidam extenuare verbis, easque detrahere
331 1 | nostrorum imperatorum, omnis exterarum gentium potentissimorumque
332 1 | ipsius victoriae ferocitatem extimescentem! Quo gratior tua liberalitas,
333 2 | naturae communis fragilitatem extimesco; doleoque, cum res publica
334 1 | virtute praestantem non modo extollere iacentem, sed etiam amplificare
335 1 | diu, in quo est aliquid extremum? quod cum venit, omnis voluptas
336 1 | suae; multaque uterque dux faceret armatus, quae idem togatus
337 2 | arbitrabar, maximus hoc tuo facto cumulus accesserit. ~
338 1 | providenda est: quam etsi spero falsam esse, tamen numquam extenuabo
339 3 | vel in omne genus hominum fama meritorum. ~
340 [Title]| reddidisti, nobilissimamque familiam iam ad paucos redactam paene
341 | fas
342 1 | res publica est hoc misero fatalique bello: vicit is, qui non
343 2 | ego nisi ita magna esse fatear, ut ea vix cuiusquam mens
344 3 | tuam esse totam et propriam fatetur. Numquam enim temeritas
345 3 | patriae restinxeris, ut illud fati fuisse videatur, hoc consili.
346 1 | Omnes enim, qui ad illa arma fato sumus nescio quo rei publicae
347 3 | fortuna reliquum rei publicae fecerit, id esse salvum velis, quibus
348 1 | pristinam dignitatem, haec qui fecit, non ego eum cum summis
349 4 | virtuti, tamen plerumque felicitati tuae gratulabere: de nobis,
350 1 | tum etiam ipsius victoriae ferocitatem extimescentem! Quo gratior
351 1 | enim tanta vis, quae non ferro et viribus debilitari frangique
352 2 | gestis rebus, sed etiam in fictis, ut eos saepe, quos numquam
353 2 | tantumque apud me grati animi fidelis memoria valuit, ut nulla
354 [Title]| constituenda iudicia, revocanda fides, comprimendae libidines,
355 3 | complectemur? Parietes (me dius fidius) ut mihi videtur huius curiae
356 2 | etiam orationem civium pacem flagitantium repudiari. Neque enim ego
357 1 | semper immortalitatis amore flagravit. ~
358 2 | iustitia et lenitas animi] florescet cotidie magis, ita ut quantum
359 [Title]| II] Nullius tantum flumen est ingeni, nullius dicendi
360 4 | 4] Est vero fortunatus ille, cuius ex salute non
361 2 | 32] Sed iam omnis fracta dissensio est armis, exstincta
362 2 | valetudinis et naturae communis fragilitatem extimesco; doleoque, cum
363 1 | ferro et viribus debilitari frangique possit. Animum vincere,
364 2 | Marcello, optimo et amantissimo fratri, praeter eum quidem cederem
365 1 | patriae reddidit: quorum et frequentiam et dignitatem hoc ipso in
366 3 | suspicionibus anteferre. Ille quidem fructum omnis ante actae vitae hodierno
367 4 | ex quo quidem maximus est fructus iucunditasque sapienti.
368 4 | tam excellenti bono, et fruere cum fortuna et gloria, tum
369 2 | perfectione maximorum operum, ut fundamenta nondum quae cogitas ieceris.
370 1 | quo rei publicae misero funestoque compulsi, etsi aliqua culpa
371 1 | credibilis tantus in ullo furor, ut quo duce omnia summa
372 2 | verebamur) nimis iracundam futuram fuisse victoriam. ~
373 3 | immortalium, C. Caesar, hic exitus futurus fuit, ut devictis adversariis
374 4 | 19] Qua re gaude tuo isto tam excellenti
375 1 | 8] [III] Domuisti gentis immanitate barbaras, multitudine
376 3 | vel in patriam vel in omne genus hominum fama meritorum. ~
377 2 | incendimur, non modo in gestis rebus, sed etiam in fictis,
378 3 | curiae tibi gratias agere gestiunt, quod brevi tempore futura
379 2 | vindicat, et quicquid prospere gestum est, id paene omne ducit
380 2 | proeliorum exitu terminatam: gladium vagina vacuum in urbe non
381 2 | publico; tantumque apud me grati animi fidelis memoria valuit,
382 1 | ferocitatem extimescentem! Quo gratior tua liberalitas, C. Caesar,
383 4 | plerumque felicitati tuae gratulabere: de nobis, quos in re publica
384 1 | maximis et innumerabilibus gratulationibus iure antepones. Haec enim
385 1 | 21] [VII] Nunc venio ad gravissimam querelam et atrocissimam
386 3 | senatus, tum iudicio tuo gravissimo et maximo. Ex quo profecto
387 1 | condicionem ut vinci possent habebant. Nulla est enim tanta vis,
388 3 | et domicilium certum non habebit. Erit inter eos etiam qui
389 1 | C. Caesar, maiores etiam habemus. Nam omnes idem sentiunt,
390 2 | omnes unum velint, qui modo habent aliquid non solum sapientiae,
391 3 | paulo ante adeptus, socium habes neminem: totum hoc quantumcumque
392 2 | miretur iam pridem multa habet: nunc etiam quae laudet
393 3 | virtus admirationis plus sit habitura quam gloriae: si quidem
394 3 | te iudicabunt, et quidem haud scio an incorruptius quam
395 2 | sententia qua cum antea tum hodie vel maxime usus es manente,
396 1 | partim verecundia—finem hodiernus dies attulit, idemque initium
397 2 | belli atque armorum fuerunt. Hominem sum secutus privato consilio,
398 2 | haec salva esse volumus, et hortamur et obsecramus, ut vitae
399 1 | consessu videtis. Non ille hostis induxit in curiam, sed iudicavit
400 3 | quin etiam illa ipsa rerum humanarum domina, Fortuna, in istius
401 1 | aliqua culpa tenemur erroris humani, scelere certe liberati
402 | Hunc
403 | I
404 1 | praestantem non modo extollere iacentem, sed etiam amplificare eius
405 [Title]| tibi, C. Caesar, uni, quae iacere sentis, belli ipsius impetu,
406 1 | hodiernus dies attulit, idemque initium quae vellem quaeque
407 2 | fundamenta nondum quae cogitas ieceris. Hic tu modum vitae tuae
408 2 | Nam quis est omnium tam ignarus rerum, tam rudis in re publica,
409 1 | sed iudicavit a plerisque ignoratione potius et falso atque inani
410 [Title]| II] Nullius tantum flumen est
411 1 | 8] [III] Domuisti gentis immanitate
412 | illam
413 | illud
414 | illum
415 2 | curriculo, illo aemulo atque imitatore studiorum ac laborum meorum,
416 1 | 8] [III] Domuisti gentis immanitate barbaras, multitudine innumerabilis,
417 | Immo
418 3 | mihi quidem videantur di immortales, etiam si poenas a populo
419 2 | doleoque, cum res publica immortalis esse debeat, eam in unius
420 1 | contentus fuit: semper immortalitatis amore flagravit. ~
421 3 | amplius. Quod si rerum tuarum immortalium, C. Caesar, hic exitus futurus
422 2 | Obstupescent posteri certe imperia, provincias, Rhenum, Oceanum,
423 [Title]| iacere sentis, belli ipsius impetu, quod necesse fuit, perculsa
424 5 | stulta fortasse, certe non improba, et specie quadam rei publicae:
425 1 | ignoratione potius et falso atque inani metu quam cupiditate aut
426 1 | mansuetudinem, tam inusitatam inauditamque clementiam, tantum in summa
427 2 | aut legimus, quo studio incendimur, non modo in gestis rebus,
428 3 | maximum, nisi belli civilis incendium salute patriae restinxeris,
429 2 | casus dumtaxat humanos et incertos eventus valetudinis et naturae
430 3 | Si vero ad humanos casus incertosque motus valetudinis sceleris
431 3 | fortasse tum, cum esset incertus exitus et anceps fortuna
432 3 | et quidem haud scio an incorruptius quam nos. Nam et sine amore
433 1 | omnium modum, tam denique incredibilem sapientiam ac paene divinam,
434 4 | tuis beneficiis, totiens de incredibili liberalitate, totiens de
435 2 | Nilum, pugnas innumerabilis, incredibilis victorias, monimenta, munera,
436 1 | videtis. Non ille hostis induxit in curiam, sed iudicavit
437 2 | fieri posset, C. Caesar ab inferis excitaret, quoniam ex eadem
438 1 | multitudine innumerabilis, locis infinitas, omni copiarum genere abundantis:
439 1 | vicit is, qui non fortuna inflammaret odium suum, sed bonitate
440 [Title]| Nullius tantum flumen est ingeni, nullius dicendi aut scribendi
441 1 | adversarium nobilitate, ingenio, virtute praestantem non
442 1 | posita, ab aliis erepta sunt. Ingratus est iniustusque civis, qui,
443 2 | iracundia praesertim, quae est inimica consilio, et in victoria,
444 1 | sceleris, cavendum est ne quid inimici? Qui? omnes enim, qui fuerunt,
445 1 | ut aut nulli supersint de inimicis, aut qui fuerunt sint amicissimi. ~
446 1 | hodiernus dies attulit, idemque initium quae vellem quaeque sentirem
447 3 | Ex quo nemo iam erit tam iniustus existimator rerum, qui dubitet
448 1 | erepta sunt. Ingratus est iniustusque civis, qui, armorum periculo
449 3 | gloriae: si quidem gloria est inlustris ac pervagata magnorum vel
450 4 | optimarum artium studio aut innocentia aut ullo laudis genere praestantior?
451 2 | tamen ad tua in me unum innumerabilia merita, quod fieri iam posse
452 1 | igitur diem tuis maximis et innumerabilibus gratulationibus iure antepones.
453 3 | 26] Parumne igitur, inquies, magna relinquemus? Immo
454 2 | semper tuebitur. Huic tu inservias, huic te ostentes oportet,
455 3 | valetudinis sceleris etiam accedit insidiarumque consensio, quem deum, si
456 2 | in victoria, quae natura insolens et superba est—audimus aut
457 1 | quanto cum dolore vidi, cum insolentiam certorum hominum tum etiam
458 1 | tui quam quibus tu salutem insperantibus reddidisti? —an ex hoc numero,
459 3 | stabilita tuis consiliis et institutis erit, vagabitur modo tuum
460 3 | fuit. Nam et in hoc ordine integra re multa de pace dixi, et
461 3 | 3] Intellectum est enim mihi quidem in
462 2 | salute cogitans, qui non intellegat tua salute contineri suam,
463 2 | hoc, quod dicam, perinde intellegi possit auditum atque ipse
464 3 | maximo. Ex quo profecto intellegis quanta in dato beneficio
465 1 | publicae reddito—fieri id intellego. Nam laetari omnis non de
466 2 | consuetudinem, C. Caesar, interclusam aperuisti, et his omnibus
467 | interdum
468 [Title]| paucos redactam paene ab interitu vindicasti. ~
469 2 | prudens et sciens tamquam ad interitum ruerem voluntarium. ~
470 3 | Te vero, quem praesentem intuemur, cuius mentem sensusque
471 1 | enim mansuetudinem, tam inusitatam inauditamque clementiam,
472 2 | sumus. Recte igitur unus invictus es, a quo etiam ipsius victoriae
473 3 | rursus sine odio et sine invidia iudicabunt. ~
474 2 | et sapientissimam vocem invitus audivi: "Satis diu vel naturae
475 | ipsi
476 1 | amplissimos viros et sibi ipsos et patriae reddidit: quorum
477 2 | Martis vis perculit, non ira victoriae; ut dubitare debeat
478 2 | quod omnes verebamur) nimis iracundam futuram fuisse victoriam. ~
479 2 | moderate, sapienter factum—in iracundia praesertim, quae est inimica
480 1 | possit. Animum vincere, iracundiam cohibere, victoriam temperare,
481 3 | censuerit, ceteris fuerit iratior. Atque id minus mirum fortasse
482 1 | leniret; neque omnis quibus iratus esset, eosdem [etiam] exsilio
483 | istam
484 3 | humanarum domina, Fortuna, in istius societatem gloriae se non
485 | isto
486 1 | conservavit, me et mihi et item rei publicae, nullo deprecante,
487 4 | quidem maximus est fructus iucunditasque sapienti. Cetera cum tua
488 1 | exsilio aut morte dignos iudicaret. Arma ab aliis posita, ab
489 1 | hostis induxit in curiam, sed iudicavit a plerisque ignoratione
490 [Title]| prostrata: constituenda iudicia, revocanda fides, comprimendae
491 3 | Servi igitur eis etiam iudicibus, qui multis post saeculis
492 1 | V] Atque hoc C. Caesaris iudicium, patres conscripti, quam
493 1 | comparo, sed simillimum deo iudico. ~
494 2 | aliquid clementer, mansuete, iuste, moderate, sapienter factum—
495 2 | 12] at haec [tua iustitia et lenitas animi] florescet
496 2 | classes, commeatus multum iuvant: maximam vero partem quasi
497 [Title]| IV] Equidem cum C. Marcelli,
498 1 | 27] [IX] Haec igitur tibi reliqua
499 2 | id sollicitudine, cura, labore tam diu praestiterim, quam
500 2 | atque imitatore studiorum ac laborum meorum, quasi quodam socio
|