[XXIII] Atque et
illi, Theopompi, Ephori, Philisti, Naucratae multique alii naturis differunt,
voluntate autem similes sunt et inter sese et magistri; et hi, qui se ad causas
contulerunt, ut Demosthenes, Hyperides, Lycurgus, Aeschines, Dinarchus aliique
complures, etsi inter se pares non fuerunt, tamen omnes sunt in eodem veritatis
imitandae genere versati, quorum quam diu mansit imitatio, tam diu genus illud
dicendi studiumque vixit; [95] postea quam exstinctis his
omnis eorum memoria sensim obscurata est et evanuit, alia quaedam dicendi
molliora ac remissiora genera viguerunt. Inde Demochares, quem
aiunt sororis filium fuisse Demostheni; tum Phalereus ille Demetrius omnium
istorum mea sententia politissimus, aliique horum similes exstiterunt. Quae si volemus usque ad hoc tempus persequi, intellegemus, ut hodie
etiam Alabandensem illum Meneclem et eius fratrem Hieroclem, quos ego audivi,
tota imitetur Asia, sic semper fuisse aliquem, cuius se similis plerique esse
vellent. [96] Hanc igitur similitudinem qui imitatione
adsequi volet, cum exercitationibus crebris atque magnis tum scribendo maxime
persequatur; quod si haec noster Sulpicius faceret, multo eius oratio esset
pressior; in qua nunc interdum, ut in herbis rustici solent dicere in summa
ubertate, inest luxuries quaedam, quae stilo depascenda est."
[97] Hic Sulpicius "me quidem" inquit "recte
mones, idque mihi gratum est; sed ne te quidem, Antoni, multum scriptitasse
arbitror." Tum ille "quasi vero" inquit "non
ea praecipiam aliis, quae mihi ipsi desint: sed tamen ne tabulas quidem
conficere existimor: verum et in hoc ex re familiari mea et in illo ex eo, quod
dico, quantulum id cumque est, quid faciam iudicari potest. [98]
Atque esse tamen multos videmus, qui neminem imitentur et suapte natura, quod
velint, sine cuiusquam similitudine consequantur; quod et in vobis animadverti
recte potest, Caesar et Cotta; quorum alter inusitatum nostris quidem
oratoribus leporem quendam et salem, alter acutissimum et subtilissimum dicendi
genus est consecutus; neque vero vester aequalis C. Curio, patre mea sententia
vel eloquentissimo temporibus illis, quemquam mihi magno opere videtur imitari;
qui tamen verborum gravitate et elegantia et copia suam quandam expressit quasi
formam figuramque dicendi; quod ego maxime iudicare potui in ea causa, quam
ille contra me apud centumviros pro fratribus Cossis dixit; in qua nihil illi
defuit, quod non modo copiosus, sed etiam sapiens orator habere deberet.
|