[XLII]
[178] Haec properans ut et apud doctos et semidoctus ipse
percurro, ut aliquando ad illa maiora veniamus: nihil est enim in dicendo,
Catule, maius, quam ut faveat oratori is, qui audiet, utique ipse sic moveatur,
ut impetu quodam animi et perturbatione magis quam iudicio aut consilio
regatur: plura enim multo homines iudicant odio aut amore aut cupiditate aut
iracundia aut dolore aut laetitia aut spe aut timore aut errore aut aliqua
permotione mentis quam veritate aut praescripto aut iuris norma aliqua aut
iudici formula aut legibus. [179] Qua re, nisi quid vobis
aliud placet, ad illa pergamus. "Paulum" inquit Catulus
"etiam nunc deesse videtur eis rebus, Antoni, quas euisti, quod sit tibi
ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere." "Quidnam?" inquit. "Qui ordo tibi
placeat" inquit Catulus "et quae dispositio argumentorum, in qua tu
mihi semper deus videri soles." [180] "Vide
quam sim" inquit "deus in isto genere, Catule: non hercule mihi nisi
admonito venisset in mentem; ut possis existimare me in ea, in quibus non
numquam aliquid efficere videor, usu solere in dicendo vel casu potius
incurrere. Ac res quidem ista, quam ego, quia non noram, sic tamquam ignotum
hominem praeteribam, tantum potest in dicendo, ut ad vincendum nulla plus
possit; sed tamen mihi videris ante tempus a me rationem ordinis et
disponendarum rerum requisisse; [181] nam si ego omnem vim
oratoris in argumentis et in re ipsa per se comprobanda posuissem, tempus esset
iam de ordine argumentorum et de conlocatione rerum aliquid dicere; sed cum
tria sint a me proposita, de uno dictum, cum de duobus reliquis dixero, tum
erit denique de disponenda tota oratione quaerendum.
|