[XXVII]
Tum Antonius "saepe, ut dicis," inquit "animadverti, Crasse, et
te et ceteros summos oratores, quamquam tibi par mea sententia nemo umquam
fuit, in dicendi exordio permoveri; [123]
cuius quidem rei cum causam quaererem, quidnam esset cur, ut in quoque oratore
plurimum esset, ita maxime is pertimesceret, has causas inveniebam duas: unam,
quod intellegerent ei, quos usus ac natura docuisset, non numquam summis
oratoribus non satis ex sententia eventum dicendi procedere; ita non iniuria, quotienscumque
dicerent, id, quod aliquando posset accidere, ne illo ipso tempore accideret,
timere; [124] altera est haec,
de qua queri saepe soleo; quod ceterarum homines artium spectati et probati, si
quando aliquid minus bene fecerunt quam solent, aut noluisse aut valetudine
impediti non potuisse consequi id, quod scirent, putantur: "noluit"
inquiunt "hodie agere Roscius," aut "crudior fuit";
oratoris peccatum, si quod est animadversum, stultitiae peccatum videtur; [125] stultitia autem excusationem non habet,
quia nemo videtur, aut quia crudus fuerit aut quod ita maluerit, stultus
fuisse; quo etiam gravius iudicium in dicendo subimus: quotiens enim dicimus,
totiens de nobis iudicatur, et, qui semel in gestu peccavit, non continuo
existimatur nescire gestum, cuius autem in dicendo quid reprehensum est, aut
aeterna in eo aut certe diuturna valet opinio tarditas.
|