|
1.
'Animalia' inquit 'generosissima habentur quibus multum inest irae.' Errat qui
ea in exemplum hominis adducit quibus pro ratione est impetus: homini pro
impetu ratio est. Sed ne illis quidem omnibus idem prodest: iracundia leones
adiuvat, pavor cervos, accipitrem impetus, columbam fuga.
2. Quid quod ne illud
quidem verum est, optima animalia esse iracundissima? Feras putem, quibus ex
raptu alimenta sunt, meliores quo iratiores: patientiam laudaverim boum et
equorum frenos sequentium. Quid est autem cur hominem ad tam infelicia exempla
revoces, cum habeas mundum deumque, quem ex omnibus animalibus, ut solus
imitetur, solus intellegit?
3. 'Simplicissimi'
inquit 'omnium habentur iracundi.' Fraudulentis enim et versutis comparantur et
simplices videntur quia expositi sunt. Quos quidem non simplices dixerim sed
incautos: stultis luxuriosis nepotibusque hoc nomen inponimus et omnibus vitiis
parum callidis.
1.
'Orator' inquit 'iratus aliquando melior est.' Immo imitatus iratum; nam et
histriones in pronuntiando non irati populum movent, sed iratum bene agentes;
et apud iudices itaque et in contione et ubicumque alieni animi ad nostrum
arbitrium agendi sunt, modo iram, modo metum, modo misericordiam, ut aliis
incutiamus, ipsi simulabimus, et saepe id quod veri adfectus non effecissent
effecit imitatio adfectuum.
2. 'Languidus' inquit
'animus est qui ira caret.' Verum
est, si nihil habeat ira valentius. Nec latronem oportet esse nec praedam, nec
misericordem nec crudelem: illius nimis mollis animus, huius nimis durus est;
temperatus sit sapiens et ad res fortius agendas non iram sed vim adhibeat.
1.
Quoniam quae de ira quaeruntur tractavimus, accedamus ad remedia eius. Duo
autem, ut opinor, sunt: ne incidamus in iram, et ne in ira peccemus. Ut
in corporum cura alia de tuenda valetudine, alia de restituenda praecepta sunt,
ita aliter iram debemus repellere, aliter compescere. Ut vitemus, quaedam ad
universam vitam pertinentia praecipientur: ea in educationem et in sequentia
tempora dividentur.
2.
Educatio maximam diligentiam plurimumque profuturam desiderat; facile est enim
teneros adhuc animos componere, difficulter reciduntur vitia quae nobiscum
creverunt.
|