Scaena tertia. Curculio-Phaedromus-Palinurus

CURC. Date viam mihi, noti [atque] ignoti, dum ego hic officium meum
facio: fugite omnes, abite et de via decedite,
ne quem in cursu capite aut cubito aut pectore offendam aut genu.
ita nunc subito, propere et celere obiectumst mihi negotium,
nec <homo> quisquamst tam opulentus, qui mi obsistat in via,
nec strategus nec tyrannus quisquam, nec agoranomus,
nec demarchus nec comarchus, nec cum tanta gloria,
quin cadat, quin capite sistat in via de semita.
tum isti Graeci palliati, capite operto qui ambulant,
qui incedunt suffarcinati cum libris, cum sportulis,
constant, conferunt sermones inter sese drapetae,
obstant, obsistunt, incedunt cum suis sententiis,
quos semper videas bibentes esse in thermipolio,
ubi quid subripuere: operto capitulo calidum bibunt,
tristes atque ebrioli incedunt: eos ego si offendero,
ex unoquoque eorum exciam crepitum polentarium.
tum isti qui ludunt datatim servi scurrarum in via,
et datores et factores omnis subdam sub solum.
proin se domi contineant * , vitent infortunio.
PHAED. Recte hic monstrat, si imperare possit. nam ita nunc mos viget,
ita nunc servitiumst: profecto modus haberi non potest.
CURC. Ecquis est qui mihi commonstret Phaedromum genium meum?
ita res subita est, celeriter mihi [hoc] homine convento est opus.
PAL. Te ille quaerit. PHAED. Quid si adeamus? heus, Curculio, te volo.
CURC. Quis vocat? quis nominat me? PHAED. Qui te conventum cupit.
CURC. Haud magis <me> cupis quam ego te cupio. PHAED. O mea opportunitas,
Curculio exoptate, salve. CURC. Salve. PHAED. Salvom gaudeo
te advenire. cedo tuam mi dexteram. ubi sunt spes meae?
eloquere, obsecro hercle. CURC. Eloquere, te obsecro, ubi sunt meae?
PHAED. Quid tibist? CURC. Tenebrae oboriuntur, genua inedia succidunt.
PHAED. Lassitudine hercle credo. CURC. Retine, retine me, obsecro.
PHAED. Viden ut expalluit? datin isti sellam, ubi assidat, cito
et aqualem cum aqua? properatin ocius? CURC. Animo male est.
PAL. Vin aquam? CURC. Si frustulenta est, da, obsecro hercle, obsorbeam.
PAL. Vae capiti tuo. CURC. Obsecro hercle, facite ventum ut gaudeam.
PAL. Maxume. CURC. Quid facitis, quaeso? PAL. Ventum. CURC. Nolo equidem mihi
fieri ventulum. PHAED. Quid igitur vis? CURC. Esse, ut ventum gaudeam.
PAL. Iuppiter te dique perdant. CURC. Perii, prospicio parum,
gramarum habeo dentes plenos, lippiunt fauces fame,
ita cibi vacivitate venio lassis lactibus.
PHAED. Iam edes aliquid. CURC. Nolo hercle aliquid: certum quam aliquid mavolo.
PAL. Immo si scias, reliquiae quae sint. CURC. Scire nimis lubet
ubi sient, nam illis conventis sane opus est meis dentibus.
PHAED. Pernam, abdomen, sumen sueris, glandium-- CURC. Ain tu omnia haec?
in carnario fortasse dicis. PHAED. Immo in lancibus,
quae tibi sunt parata, postquam scimus venturum. CURC. Vide
ne me ludas. PHAED. Ita me amabit quam ego amo, ut ego haud mentior.
sed quod te misi, nihilo sum certior. CURC. Nihil attuli.
PHAED. Perdidisti me. CURC. Invenire possum, si mi operam datis.
postquam tuo iussu profectus sum, perveni in Cariam,
video tuom sodalem, argenti rogo uti faciat copiam.
scires velle gratiam tuam, noluit frustrarier,
ut decet velle hominem amicum amico, atque opitularier:
respondit mihi paucis verbis, atque adeo fideliter,
quod tibi est item sibi esse, magnam argenti inopiam.
PHAED. Perdis me tuis dictis. CURC. Immo servo et servatum volo.
postquam mihi responsum est, abeo ab illo maestus ad forum
med illo frustra advenisse. forte aspicio militem.
aggredior hominem, saluto adveniens. «salve» inquit mihi,
prendit dexteram, seducit, rogat quid veniam Cariam;
dico me illo advenisse animi causa. ibi me interrogat,
ecquem in Epidauro Lyconem tarpezitam noverim.
dico me novisse. «quid? lenonem Cappadocem?» annuo
visitasse. «sed quid eum vis?» «quia de illo emi virginem
triginta minis, vestem, aurum; et pro is decem coaccedunt minae.»
«dedisti tu argentum?» inquam. «immo apud trapezitam situm est
illum quem dixi Lyconem, atque ei mandavi, qui anulo
meo tabellas obsignatas attulisset, ut daret
operam, ut mulierem a lenone cum auro et veste abduceret.»
postquam hoc mihi narravit, abeo ab illo. revocat me ilico,
vocat me ad cenam; religio fuit, denegare nolui.
«quid si abeamus ac decumbamus?» inquit. consilium placet:
«neque diem decet morari, neque nocti nocerier. »
«omnis res paratast». et nos, quibus paratum est, assumus.
postquam cenati atque appoti, talos poscit sibi in manum,
provocat me in aleam, ut ego ludam: pono pallium;
ille suom amiculum opposivit, invocat Planesium.
PHAED. Meosne amores? CURC. Tace parumper. iacit volturios quattuor.
talos arripio, invoco almam meam nutricem Herculem,
iacto basilicum; propino magnum poclum: ille ebibit,
caput deponit, condormiscit. ego ei subduco anulum,
deduco pedes de lecto clam, ne miles sentiat.
rogant me servi quo eam: dico me ire quo saturi solent.
ostium ubi conspexi, exinde me ilico protinam dedi.
PHAED. Laudo. CURC. Laudato quando illud quod cupis effecero. * * *
eamus nunc intro, ut tabellas consignemus. PHAED. Num moror?
CURC. Atque aliquid prius obstrudamus, pernam, sumen, glandium,
haec sunt ventris stabilimenta, pane et assa bubula,
poculum grande, aula magna, ut satis consilia suppetant.
tu tabellas consignato, hic ministrabit, ego edam.
dicam quem ad modum conscribas. sequere me hac intro. PHAED. Sequor. –