|
1. Primum de salubritatibus, uti in primo
volumine de moenibus conlocandis scriptum est, regiones aspiciantur et ita
villae conlocentur. Magnitudines earum ad modum agri copiasque fructuum
conparentur. Chortes magnitudinesque earum ad pecorum numerum, atque quot iuga
boum opus fuerint ibi versari, ita finiantur. In chorte culina quam
calidissimo loco designetur. Coniuncta autem habeat bubilia, quorum praesepia
ad focum et orientis caeli regionem spectent, ideo quod boves lumen et ignem
spectando horridi non fiunt; item agricolae regionum inperiti non putant
oportere aliam regionem caeli boves spectare nisi ortum solis.
2. Bubilium autem debent
esse latitudines nec minores pedum denum nec maiores V denum; longitudo, uti
singula iuga ne minus pedes occupent septenos. Balnearia item coniuncta sint
culinae; ita enim lavationi rusticae ministratio non erit longe. Torcular item proximum sit culinae;
ita enim ad olearios fructus commoda erit ministratio. Habeatque coniunctam
vinariam cellam habentem ab septentrione lumina fenestrarum; cum enim alia
parte habuerit, quae sol calfacere possit, vinum, quod erit in ea cella,
confusum ab calore efficietur inbecillum.
3. Olearia autem ita est conlocanda, ut habeat a
meridie calidisque regionibus lumen; non enim debet oleum congelari, sed
tempore caloris extenuari. Magnitudines autem earum ad fructuum rationem et
numerum doliorum sunt faciundae, quae, cum sint cullearia, per medium occupare
debent pedes quaternos. Ipsum autem torcular, si non cocleis torquetur sed
vectibus et prelo premetur, ne minus longum pedes XL constituatur; ita enim
erit vectiario spatium expeditum. Latitudo eius ne minus pedum senum denum; nam
sic erit ad plenum opus facientibus libera versatio et expedita. Sin autem
duobus prelis loco opus fuerit, quattuor et viginti pedes latitudini dentur.
4. Ovilia et caprilia ita sunt magna facienda,
uti singula pecora areae ne minus pedes quaternos et semipedem, ne plus senos
possint habere. Granaria sublinita et ad septentrionem aut aquilonem
spectantia disponantur; ita enim frumenta non poterint cito concalescere, sed
ab flatu refrigerata diu servantur. Namque ceterae regiones procreant curculionem et reliquas bestiolas, quae
frumentis solent nocere. Equilibus, quae maxime in villa loca calidissima
fuerint, constituantur, dum ne ad focum spectent; cum enim iumenta proxime
ignem stabulantur, horrida fiunt.
5. Item non sunt inutilia praesepia, quae
conlocantur extra culinam in aperto contra orientem; cum enim in hieme anni
sereno caelo in ea traducuntur matutino boves, ad solem pabulum capientes fiunt
nitidiores. Horrea, fenilia, farraria, pistrina extra villam facienda
videntur, ut ab ignis periculo sint villae tutiores. Si quid delicatius in
villis faciendum fuerit, ex symmetriis quae in urbanis supra scripta sunt
constituta, ita struantur, uti sine inpeditione rusticae utilitatis
aedificentur.
6. Omniaque aedificia ut
luminosa sint, oportet curari; sed quae sunt ad villas, faciliora videntur
esse, ideo quod paries nullius vicini potest opstare, in urbe autem aut
communium parietum altitudines aut angustiae loci inpediundo faciunt
obscuritates. Itaque de ea re sic
erit experiundum. Ex qua parte lumen oporteat sumere, linea tendatur ab
altitudine parietis, qui videtur obstare, ad eum locum, quo oporteat inmittere,
et si ab ea linea in altitudinem cum prospiciatur, poterit spatium puri caeli
amplum videre, in eo loco lumen erit sine inpeditione.
7. Sin autem officient trabes seu limina aut
contignationes, de superioribus partibus aperiatur et ita inmittatur. Et ad
summam ita est gubernandum, ut, ex quibuscumque partibus caelum prospici
poterit, per ea fenestrarum loca relinquantur; sic enim lucida erunt aedificia.
Cum autem in tricliniis ceterisque conclavibus maximus est usus luminum, tum
etiam itineribus, clivis, scalis, quod in his saepius alius aliis obviam
venientes ferentes sarcinas solent incurrere. Quoad potui, distributiones
operum nostratium ut sint aedificatoribus non obscurae, explicui; nunc etiam,
quemadmodum Graecorum consuetudinibus aedificia distribuantur, uti non sint
ignota, summatim exponam.
|