1. Partes ipsius architecturae sunt tres:
aedificatio gnomonice, machinatio. Aedificatio autem divisa est bipertito, e
quibus una est moenium et communium operum in publicis locis conlocatio, altera
est privatorum aedificiorum explicatio. Publicorum autem distributiones sunt
tres, e quibus est una defensionis, altera religionis, tertia opportunitatis.
Defensionis est murorum turrimque et portarum ratio ad hostium impetus perpetuo
repellendos excogitata, religionis deorum immortalium fanorum aediumque
sacrarum conlocatio, opportunitatis communium locorum ad usum publicum
dispositio, uti portus, fora, porticus, balinea, theatra, inambulationes
ceteraque, quae isdem rationibus in publicis locis designantur.
2. Haec autem ita fieri debent, ut habeatur ratio
firmitatis, utilitatis, venustatis. Firmitatis erit habita ratio, cum fuerit
fundamentorum ad solidum depressio, quaque e materia, copiarum sine avaritia
diligens electio; utilitatis autem, [cum fuerit] emendata et sine inpeditione
usus locorum dispositio et ad regiones sui cuiusque generis apta et conmoda
distrtbutio venustatis vero, cum fuerit operis species grata et elegans
membrorumque commensus iustas habeat symmetriarum ratiocinationes.
|