|
1. De harenae copiis
cum habeatur explicatum, tum etiam de calce diligentia est adhibenda, uti de
albo saxo aut silice coquatur; et quae erit ex spisso et duriore, erit utilis
in structura, quae autem ex fistuloso, in tectoriis. Cum ea erit extincta, tunc
materia ita misceatur, ut, si erit fossicia, tres harenae et una calcis
infundatur; si autem fluviatica aut marina, duo harenae una calcis coiciatur.
Ita enim erit iusta ratio mixtionis temperaturae. Etiam in fluviatica aut
marina si qui testam tunsam et succretam ex tertia parte adiecerit, efficiet
materiae temperaturam ad usum meliorem.
2. Quare autem cum
recipit aquam et harenam calx, tunc confirmat structuram, haec esse causa
videtur, quod e principiis uti cetera corpora, ita et saxa sunt temperata. Et
quae plus habent aeris, sunt tenera; quae aquae, lenta sunt ab umore; quae
terrae, dura; quae ignis, fragiliora. Itaque ex his saxa si, antequam
coquantur, contusa minute mixta harenae in instructuram coinciatur, non
solidescunt nec eam poterunt continere. Cum vero coniecta in fornacem ignis
vehementi fervore correpta amiserint pristinae soliditatis virtutem, tunc
exustis atque exhaustis eorum viribus relinquuntur patientibus foraminibus et
inanibus.
3. Ergo liquor, qui est
in eius lapidis corpore, et aer cum exustus et ereptus fuerit, habueritque in
se residuum valorem latentem, intinctus in aqua, prius quam ex igni vim recepit
umore penetrante in foraminum raritates, confervescit et ita refrigeratus
reicit ex calcis corpore fervorem. (Ideo autem, quo pondere saxa coiciuntur in
fornacem, cum eximuntur, non possunt ad id respondere, sed cum expenduntur,
permanente ea magnitudine excocto liquore circiter tertia parte ponderis
inminuta esse inveniuntur.) Igitur cum patent foramina eorum et raritates
harenae mixtionem in se corripiunt et ita cohaerescunt siccescendoque cum
caementis coeunt et efficiunt structurarum soliditatem.
|