III. Ordo postulat, ut de commeatu pabulo frumentisque
dicatur. Saepius enim penuria quam pugna consumit exercitum, et ferro saeuior
fames est. Deinde reliquis casibus potest in tempore subueniri, pabulatio et
annona in necessitate remedium non habent, nisi ante condantur. In omni
expeditione unum est et maximum telum, ut tibi sufficiat uictus, hostes frangat
inopia. Ante igitur quam inchoetur bellum, de copiis expensisque sollers debet
esse tractatus, ut pabula frumentum ceteraeque annonariae species, quas a prouincialibus
consuetudo deposcit, maturius exigantur et in oportunis ad rem gerendam ac
munitissimis locis amplior semper modus, quam sufficit, adgregetur. Quod si
tributa deficiunt, prorogato auro conparanda sunt omnia. Neque enim diuitiarum
secura possessio est, nisi armorum defensione seruetur. Frequenter autem
necessitas geminatur et obsidio saepe fit longior, quam putaris, cum aduersarii
etiam ipsi esurientes circumsidere non desinant quos fame sperant esse
uincendos. Praeterea quicquid in pecore uel quacumque fruge uinoque hostis
inferens bellum ad uictum suum poterit occupare, non solum admonitis per edicta
possessoribus sed etiam coactis per electos prosecutores ad castella idonea et
armatorum firmata praesidiis uel ad tutissimas conferendum est ciuitates
urguendique prouiciales, ut ante inruptionem seque et sua moenibus condant.
Reparatio etiam murorum tormentorumque omnium ante curanda est. Nam si semel
hostes praeuenerint occupatos, metu uniuersa turbantur, et quae ex aliis
urbibus petenda sunt interclusis itineribus denegantur. Sed fidelis horreorum
custodia et erogatio moderata consueuit sufficere pro copia, maxime si ab
initio procuretur. Ceterum sera parsimonia est tunc seruare, cum deficit. In
expeditionibus arduis per capita magis militum quam per dignitates ab antiquis
praebebantur annonae, ita ut post necessitatem eisdem a republica redderentur.
Hieme lignorum et pabuli, aestate aquarum uitanda est difficultas. Frumenti
uero et aceti uel uini nec non etiam salis omni tempore necessitas declinanda,
ita ut urbes atque castella ab his militibus, qui minus prompti inueniuntur in
acie, armis sagittis fustibalis, fundis etiam et saxis onagris ballistisque
defendantur. Praecipueque uitetur, ne aduersariorum dolo atque periuriis
decipiatur prouincialium incauta simplicitas. Frequentius enim commerciorum
pacisque simulatio credulis quam arma nocuerunt. Qua ratione famem collecti
patiuntur hostes, dispersi uero crebris superuentibus facile uincuntur.
|