XVIIII. Tamen ars belli non minus in hoc aperto
conflictu quam in occultis fraudibus adiuuat eruditos. Cauendum uel maxime, ne
ab ala cornuque sinistro, quod saepius euenit, aut certe dextro, quod licet
raro contingit, circumueniantur tui a multitudine hostium aut a uagantibus
globis, quos dicunt drungos. Quod si acciderit, unum remedium est, ut alam
cornumque replices et rotundes, quatenus conuersi tui sociorum terga defendant;
sed in angulo ipsius extremitatis fortissimi conlocentur, quia ibi impetus
amplior fieri consueuit. Item aduersum cuneum hostium certis resistitur modis.
Cuneus dicitur multitudo peditum, quae iuncta cum acie primo angustior deinde
latior procedit at aduersariorum ordines rumpit, quia a pluribus in unum locum
tela mittuntur. Quam rem milites nominant caput porcinum. Contra quod ordinatio
ponitur, quam forficem uocant. Nam ex lectissimis militibus in V litteram ordo
conponitur et illum cuneum excipit atque ex utraque parte concludit, quo facto
aciem non potest rumpere. Item serra dicitur quae ab strenuis directa ante
frontem obponitur hostibus, ut turbata acies reparetur. Globus autem dicitur
qui a sua acie separatus uago superuentu incursat inimicos, contra quem alter
populosior uel fortior inmittitur globus. Obseruandum quoque, ne sub tempore,
quo iam committitur pugna, uelis ordines commutare aut de locis suis aliquos numeros
ad alia transferre. Statim enim nascitur tumultus atque confusio, et in
imparatos conturbatosque facilius hostis incumbit.
|