|
VII.
1.
Igitur Salvius Otho, Neroni quondam criminose familiaris, haud multo fine
adolescentiae grandior potentiam invadit.
2.
Qua dies fere quinque et octoginta praecognitis moribus potitus, postquam a
Vitellio, qui e Gallia descenderat, Veronensi proelio pulsus est, mortem
sibimet conscivit.
VIII.
1.
Ita ad Aulum Vitellium potestas delata, quae progressu funestior talibus
initiis foret, si Vespasianus aliquamdiu Iudaeoram bello, quod Neronis iussu
sasceperat, impensius attineretur.
2.
Is ubi gesta per Galbam ipsumque oppressum accepit, simul quoniam legati
Moesiae Pannonicique exercitus hortantium venerant, imperium capit.
3.
Namque milites praedicti, postquam Othonem praetoriis, Vitellium Germanicianis
legionibus factum comperere, aemuli, ut inter se solent, ne dissimiles
viderentur, Vespasianum perpulere, in quem iam Syriacae cohortes ob egregia
vitae consenserant.
4.
Quippe Vespasianus nova senator familia Reatinis maioribus industria rebusque
pacis ac militiae longe nobilis habebatur.
5.
Huius legatorum in Italiam transgressu fusisque apud Cremonam suis Vitellius ab
Sabino urbi praefecto, Vespasiani fratre, sestertium milies pepigerat arbitris
militibus imperio decedere; sed postquam mox circumventum se nuntio ratas est,
quasi renovato furore ipsum ceterosque adversae partis cum Capitolio, quod
saluti remedium ceperant, cremavit.
6.
Ast ubi vera esse ac propinquare hostes patefactum est, productus e tugurio,
quo se abdiderat, ianitoris iniecto laqueo parricidarum more ad scalas Gemonias
perque eas pertractus; simul ictibus, quantum quisque valuerat, confosso
corpore in Tiberim deicitur, tyrannidis octavo mense, annos natus septuaginta
et quinque amplius.
7.
Hi omnes, quos paucis attigi, praecipueque Caesarum gens adeo litteris culti
atque eloquentia fuere, ut, ni cunctis vitiis absque Augusto nimii forent,
tantae artes profecto texissent modica flagitia.
8.
Quis rebus quamquam satis constet praestare mores, tamen bono cuique,
praesertim summo rectori, utroque, si queat, iuxta opus: sin aliter, vitae
proposito immensum regrediente elegantiae saltem atque eruditionis sumat
auctoritatem.
IX.
1.
Hoc item ex genere Vespasianus, sanctus omnia, facundiae haud egens promendia,
quae senserat, exsanguem diu fessumque terrarum orbepa brevi refecit.
2.
Namque primum satellites tyrannidis, nisi qui forte atrocius longe
processerant, flectere potius maluit quam excruciatos delere, prudentissime
ratus nefaria ministeria a pluribus metu curari.
3.
Dein coniurationum multas scelere inulto abscedere patiebatur, comiter, uti
erat, stultitiae coarguens, qui ignorarent, quanta moles molestiaque imperio
inesset.
4.
Simul divinis deditus (quorum vera plerisque negotiis compererat), successores
fidebat liberos Titum ac Domitianum fore.
5.
Praeterea legibus aequissimis monendoque, quodque vehementius est, vitae specie
vitiorum plura aboleverat.
6.
Infirmus tamen, uti quidam prave putant, adversum pecuniam, cum satis constet
aerarii inopia ac labe urbium novas eum neque aliquamdiu postea habitas
vectigalium pensiones exquisivisse.
7.
Namque Romae Capitolium, quod conflagravisse supra memoravimus, aedes Pacis,
Claudii monumenta, amphitheatri tanta vis, multaque alia ac forum coepta seu
patrata.
8.
Adhuc per omnes terras, qua ius Romanum est, renovatae urbes culta egregio
viaeque operibus maximis munitae et cavati montes per Flaminiam prono
transgressui.
9.
Quae tot tantaque brevi coufecta intactis cultoribus prudentiam magis quam
avaritiam probavere; simul censu more veterum exercito senatu motus probrosior
quisque, ac lectis undique optimis viris mille gentes compositae, cum ducentas aegerrime
repperisset exstinctis saevitia tyrannorum plerisque.
10.
Ac bello rex Parthorum Vologesus in pacem coactus atque in provinciam Syria,
cui Palaestinae nomen, Iudaeique annitente filio Tito, quem transgrediens in
Italiam reliquerat externae militiae moxque victorem praefectura praetorio
extulerat.
11.
Unde etiam is honos, ingens a principio, tumidior atque alter ab Augusto
imperio fuit.
12.
Verum hac tempestate dum honorum honestas despectatur mixtique bonis indocti ac
prudentibus inertes sunt, fecere nomen plerique potentia vacuum insolensque
miseris, subiectum pessimo cuique et annonae specie rapax.
|