|
]XXXI.
1.
Igitur his Romae morantibus Aemilius Aemilianus summam potestatem corruptis
militibus arripuit.
2.
Ad quem expugnandum profecti Interamnae ab suis caeduntur spe praemii maioris
ab Aemilio, cui nullo labore seu detrimento victoria obveniebat, simul quia
immodici per luxam lasciviamque officia benevolentiae corruperant.
3.
His sane omnibus biennium processit. Nam Aemilianus quoque tres menses usus
modeste imperio morbo absumptus est, cum proceres primo hostem, dein exstinctis
superioribus pro fortuna, uti solet, Augustum appellavissent.
XXXII.
1.
At milites, qui contracti undique apud Raetias ob instans bellum morabantur,
Licinio Valeriano imperium deferunt.
2.
Qui quamquam genere satis claro, tamen, uti mos etiam tum erat, militiam
sequebatur.
3.
Eius filium Gallienum senatus Caesarem creat, statimque Tiberis adulta aestate
diluvii facie innudavit.
4.
Prudentes perniciosum reipublicae cecinere adolescentis fluxo ingenio, quia Etruria
accitus venerat, unde amnis praedictus. Quod equidem confestim evenit.
5.
Nam cum eius pater bellum per Mesopotamiam anceps diuturnumque instruit,
Persarum regis, cui nomen Saper erat, dolo circumventus foede laniatus interiit
imperii sexto anno, senecta robustiore.
XXXIII.
1.
Sub idem tempus Licinius Gallienus cum a Gallia Germanos strenue arceret, in
Illyricum properans descendit.
2.
Ibi Ingebum, quem curantem Pannonios comperta Valeriani clade imperandi cupido
incesserat, Mursiae devicit moxque Regalianum, qui receptis militibus, quos
Mursina labes reliquos fecerat, bellum duplicaverat.
3.
His prospere ac supra vota cedentibus more hominum secundis solutior rem
Romanam quasi naufragio dedit cum Salonino filio, cui honorem Caesaris
contulerat, adeo uti Thraciam Gothi libere pergressi Macedonas Achaeosque et
Asiae finitima occuparent, Mesopotamiam Parthi, Orienti latrones seu mulier
dominaretur, Alemannorum vis tunc aeque Italiam, Francorum gentes direpta
Gallia Hispaniam possiderent vastato ac paene direpto Tarraconensium oppido,
nactisque in tempore navigiis pars in usque Africam permearet; et amissa trans
Istrum, quae Traianus quaesiverat.
4.
Ita quasi ventis undique saevientibus parvis maxima ima summis orbe toto
miscebantur.
5.
Simulque Romam pestilentia grassabatur, quae saepe curis gravioribus atque
animi desperatione oritur.
6.
Inter haec ipse popinas ganeasque obiens lenonum ac vinariorum amicitiis
haerebat, expositus Saloninae coniugi atque amori flagitioso filiae Attali
Germanorum regis, Pipae nomine;
7.
qua causa etiam civiles motus longe atrociores orti.
8.
Namque primus omnium Postumus, qui forte barbaris per Galliam praesidebat,
imperium ereptum ierat; explosaque Germanorum multitudine Laeliani bello
excipitur; quo non minus feliciter fuso suorum tumultu periit, quod
flagitantibus Mogontiacorum direptiones, quia Laelianum iuverant, abnuisset.
9.
Igitur eo occiso Marius, ferri quondam opifex neque etiam tum militiae satis
clarus, regnum capit.
10.
Proinde cuncta ad extremum reciderant, uti talibus imperia ac virtutum omnium
decus ludibrio essent.
11.
Hinc denique ioculariter dictam nequaquam mirum videri, si rem Romanam Marius
reficere contenderet, quam Marius eiusdem artis auctor stirpisque ac nominis
solidavisset.
12.
Hoc iugulato post biduum Victorinus deligitur, belli scientia Postumo par,
verum libidine praecipiti; qua cohibita in exordio post biennii imperium
constupratis vi plerisque, ubi Attitiani coniugem concupivit facinusque ab ea
viro patefactum est, accensis furtim militibus per seditionem Agrippinae
occiditur.
13.
Tantum actuariorum, quorum loco Attitianus habebatur, in exercitu factiones
vigent, ut arduum petentibus malitia patraretur: genus hominum, praesertim hac
tempestate, nequam venale callidum seditiosum habendi cupidum atque ad
patrandas fraudes velandasque quasi ab natura factum, annonae dominans eoque
utilia curantibus et fortunis aratorum infestum, prudens in tempore his
largiendi, quorum vecordia damnoque opes contraxerit.
14.
Interim Victoria amisso Victorino filio, legionibus grandi pecunia
comprobantibus Tetricum imperatorem facit, qui familia nobili praesidatu
Aquitanos tuebatur, filioque eius Tetrico Caesarea insignia impartiuntur.
15.
At Romae Gallienus pacata omnia ignaris publici mali improbe suadebat, crebro
etiam, uti rebus ex voluntate gestis solet, ludos ac festa triumphorum, quo promptius
simulata confirmarentur, exercens.
16.
Sed postquam periculum propinquabat, tandem urbe egreditur.
17.
Namque Aureolus, cum per Raetias legionibus praeesset, excitus, uti mos est,
socordia tam ignavi ducis sumpto imperio Romam contendebat.
18.
Eum Gallienus apud pontem, cui ex eo Aureoli nomen est, fusum acie Mediolanum
coegit.
19.
Quam urbem dum machinationibus omnis generis oppugnat, ab suis interiit.
20.
Quippe Aureolus, ubi solvendi obsidii spem inanem videt, ducum Gallieni
tribunorumque nomina quasi destinata ab eo ad necem astu composuit litterasque
e muro, quam occultissime potuit, abiecit; quae forte a memoratis repertae
metum suspicionemque iniecere mandati exitii, verum eas effluxisse incuria
ministrorum.
21.
Qua causa Aureliani consilio, cuius gratia in exercitu atque honos praestabant,
simulata proruptione hostium nullis, uti re trepida ac repentina solet, tectum
stipatoribus tabernaculo educunt nocte intempesta; teloque traicitur, cuiusnam
per tenebras incertum.
22.
Ita auctoris necis errore an quia bono publico acciderat, inulta caedes fuit.
23.
Quamquam eo prolapsi mores sunt, uti suo quam reipublicae magisque potentiae
quam gloriae studio plures agant.
24.
Hinc quoque rerum vis ac nominum corrupta, dum plerumque potior flagitio, ubi
armis superaverit, tyrannidem amotam vocat damno publico oppressos.
25.
Quin etiam aliquanti pari libidine in caelestium numerum referuntur aegre
exsequiis digni.
26.
Quis ni fides gestarum rerum obstitisset, quae neque honestos praemiis memoriae
frustrari sinit neque improbis aeternam illustremque famam procedere, nequiquam
peteretur virtus, cum verum illud atque unicum decus pessimo cuique gratia
tribueretur demptum impie bonis.
27.
Denique Gallienum subacti a Claudio patres, quod eius arbitrio imperium
cepisset, Divum dixere.
28.
Nam cum profluvio sanguinis vulnere tam gravi mortem sibi adesse intelligeret,
insignia imperii ad Claudium destinaverat honore tribunatus Ticini retinentem
praesidiariam manum.
29.
Quod sane extortum, cum neque Gallieni flagitia, dum urbes erunt, occultari
queant, et, quisque pessimus erit, par similisque semper ipsi habebitur.
30.
Adeo principes atque optimi mortalium vitae decore quam quaesitis nominibus
atque compositis, quantum coniciatur, caelum adeunt seu fama hominum dei
celebrantur modo.
31.
At senatus comperto tali exitio satellites propinquosque per scalas Gemonias
praeceps agendos decrevit, patronoque fisci in curiam †perduci effossos oculos
pependisse satis constat, cum irruens vulgus pari clamore Terram matrem, deos
quoque inferos precaretur, sedes impias uti Gallieno darent.
32.
Ac ni Claudius confestim recepta Mediolani urbe tamquam postulato exercitus
parcendum, qui forte eorum supererant, praecepisset, nobilitas plebesque
atrocius grassarentur.
33.
Et patres quidem praeter commune Romani malum orbis stimulabat proprii ordinis
contumelia,
34.
quia primus ipse metu socordiae suae, ne imperium ad optimos nobilium
transferretur, senatum militia vetuit et adire exercitum. Huic novem annorum
potentia fuit.
|