|
IN·NOMINE DOMINI NOSTRI IESU CHRISTI.
IMPERATOR CAESAR FLAVIUS IUSTINIANUS ALAMANNICUS
GOTHICUS FRANCICUS GERMANICUS ANTICUS ALANICUS
VANDALICUS AFRICANUS PIUS FELIX
INCLITUS VICTOR AC TRIUMPHATOR
SEMPER AUGUSTUS CUPIDAE
LEGUM IUVENTUTI.
1.
Imperatoriam maiestatem non solum
armis decoratam, sed etiam legibus oportet esse armatam, ut utrumque tempus et
bellorum et pacis recte possit gubernari et princeps Romanus victor existat non
solum in hostilibus proeliis, sed etiam per legitimos tramites calumniantium
iniquitates expellens, et fiat tam iuris religiosissimus quam victis hostibus
triumphator. Quorum utramque viam cum summis vigiliis et summa providentia
adnuente Deo perfecimus. et bellicos quidem sudores nostros barbaricae gentes
sub iuga nostra deductae cognoscunt et tam Africa quam aliae innumerosae
provinciae post tanta temporum spatia nostris victoriis a caelesti numine
praestitis iterum dicioni Romanae nostroque additae imperio protestantur. omnes
vero populi legibus iam a nobis vel promulgatis vel compositis reguntur. Et cum
sacratissimas constitutiones antea confusas in luculentam ereximus
consonantiam, tunc nostram extendimus curam et ad immensa prudentiae veteris
volumina et opus desperatum, quasi per medium profundum euntes, caelesti favore
iam adimplevimus.
2.
Cumque hoc Deo propitio peractum est, Triboniano, viro magnifico, magistro et
ex quaestore sacri palatii nostri, nec non Theophilo et Dorotheo, viris
illustribus, antecessoribus, quorum omnium sollertiam et legum scientiam et
circa nostras iussiones fidem iam ex multis rerum argumentis accepimus,
convocatis, specialiter mandavimus ut nostra auctoritate nostrisque suasionibus
componant Institutiones: ut liceat vobis prima legum cunabula non ab antiquis
fabulis discere, sed ab imperiali splendore appetere, et tam aures quam animae
vestrae nihil inutile nihilque perperam positum, sed quod in ipsis rerum
optinet argumentis, accipiant, et quod in priore tempore vix post quadriennium
prioribus contingebat, ut tunc constitutiones imperatorias legerent, hoc vos a
primordio ingrediamini, digni tanto honore tantaque reperti felicitate, ut et
initium vobis et finis legum eruditionis a voce principali procedat. Igitur
post libros quinquaginta digestoram seu pandectarum, in quos omne ius antiquum
collatum est (quos per eundem virum excelsum Tribonianum nec non ceteros viros
illustres et facundissimos confecimus), in hos quattuor libros easdem
institutiones partiri iussimus, ut sint totius legitimae scientiae prima
elementa. Quibus breviter eitum est et quod antea optinebat et quod postea
desuetudine inumbratum ab imperiali remedio illuminatum est. Quas ex omnibus
antiquorum institutionibus et praecipue ex commentariis Gaii nostri tam
institutionum quam rerum cottidianarum aliisque multis commentariis compositas
cum tres praedicti viri prudentes nobis optulerunt, et legimus et cognovimus et
plenissimum nostrarum constitutionum robur eis accommodavimus.
3.
Summa itaque ope et alacri studio has leges nostras accipite et vosmet ipsos
sic eruditos ostendite, ut spes vos pulcherrima foveat, toto legitimo opere
perfecto, posse etiam nostram rem publicam in partibus eius vobis credendis
gubernare.
4.
Data undecimo kalendas Decembres Constantinopoli domino nostro Iustiniano
perpetuo Augusto tertium consule.
|