I.
1.
Primus in Italiam creditur venisse Saturnus; ut etiam Maronis Musa testatur
illis versibus:
Primus ab
aetherio venit Saturnus Olympo,
Arma Iovis fugiens, cet.
2.
Tanta autem usque id tempus antiquorum hominum traditur fuisse simplicitas, ut
venientes ad se advenas, qui modo consilio ac sapientia praediti ad instruendam
vitam formandosque mores aliquid conferrent, quod eorum parentes atque originem
ignorabant, caelo et terra edites non solum ipsi crederent, verum etiam
posteris affirmarent, veluti hunc ipsum Saturnum, quem Caeli et Terrae filium
esse dixerunt.
3.
Quod cum ita existimetur, certum tamen est priorem Ianum in Italiam devenisse
ab eoque postea venientem exceptum esse Saturnum.
4.
Unde intelligendum est Vergilium quoque non ignoratione veteris historiae, sed
suo more primum dixisse Saturnum, non ante quem nemo, sed principem,
ut:
Troiae qui primus ab oris.
5.
Cum procul dubio constet ante Aeneam priorem Antenorem in Italiam esse
pervectum eumque non in ora litori proxima, sed in interioribus locis, id est
Illyrico, urbem Patavium condidisse, ut quidem idem supradictus Vergilius illis
versibus ex persona Veneris apud Iovem de aerumnis Aeneae sui conquerentis:
Antenor
potuit mediis elapsus Achivis
Illyricos penetrare sinus atque intima tutus cet.
6.
Quare autem addiderit tutus, suo loco plenissime annotavimus in
commentatione, quam hoc scribere coepimus, cognita ex libro, qui inscriptus est
De Origine Patavina.
7.
Itaque nunc primus ex ea quoque significatione est, e qua illud etiam in
secundo Aeneidos de enumeratione eorum, qui equo durio degrediebantur.
8.
Nam cum nominasset Thessandrum, Sthenelum, Ulixem, Acamanta, Thoanta, Neoptolemum,
post intulit: primusque Machaon.
9.
De quo quaeri potest: quomodo potest primus dici, post tantos, qui supra
dicti sunt? Verum intelligemus primum pro principe, vel quia is ad
perfectum illis temporibus circa peritiam medicae artis praecipuus fuisse
traditur.
1.
Sed ut ad propositum revertamur, ferunt Creusam Erechthei regis Atheniensium
filiam speciosissimam stupratam ab Apolline enisam puerum, eumque Delphos olim
educandum esse missum; ipsam vero a patre istarum rerum inscio Xutho cuidam
comiti collocatam.
2.
Ex qua cum ille pater non posset exsistere, Delphos eum petiisse ad consulendum
oraculum, quomodo pater fieri posset. Tam illi deum respondisse, ut quem
postera die obviam habuisset, eum sibi adoptaret.
3.
Itaque supra dictum puerum, qui ex Apolline genitus erat, obviam illi fuisse
eumque adoptatum.
4.
Cum adolevisset, non contentum patrio regno cum magna classe in Italiam
devenisse occupatoque monte urbem ibidem constituisse eamque ex suo nomine
Ianiculum cognominasse.
|