|
7. Servius Tullius, Tullii Corniculani et Ocresiae captivae
filius, cum in domo Tarquinii Prisci educaretur, flammae apecies caput eius
amplexa est. Hoc visu Tanaquil summam dignitatem portendi intellexit. Coniugi
suasit, ut eum ita ut liberos suos educaret. Qui cum adolevisset, gener a Tarquinio assumptus est, et cum rex
occisus esset, Tanaquil ex altiore loco ad populum despiciens ait Priscum gravi
quidem, sed non letali vulnere accepto petere, ut interim, dum convalescit,
Servio Tullio dicto audientes essent. Servius Tullius quasi precario regnare
coepit, sed recte imperium administravit. Etruscos saepe domuit, collem
Quirinalem et Viminalem et Esquilias urbi addidit, aggerem fossasque fecit. Populum
in quattuor tribus diatribuit ac post plebi distribuit annonam. Mensuras
pondera classes centuriasque constituit. Latinorum populis persuasit, uti exemplo
eorum, qui Dianae Ephesiae aedem fecissent, et ipsi aedem Dianae in Aventino
aedificarent. Quo facto bos cuidam Latino mirae magnitudinis nata, et responsum
somnio datum eum populum summam imperii habiturum, cuius civis bovem illam
Dianae immolasset. Latinus bovem in Aventinum egit et causam sacerdoti Romano
exposuit. Ille callide dixit prius eum vivo flumine manus abluere debere. Latinus
dum ad Tiberim descendit, sacerdos bovem immolavit. Ita imperium civibus, aibi
gloriam facto consilioque quaesivit.
Servius Tullius filiam alteram ferocem,
mitem alteram habens, cum Tarquinii filios pari animo videret, ut omnium mentes
morum diversitate leniret, ferocem miti, mitem feroci in matrimonium dedit. Sed
mites seu forte seu fraude perierunt: feroces morum similitudo coniunxit. Statim
Tarquinius Superbus a Tullia incitatus advocato senatu regnum patrium repetere
coepit. Qua re audita Servius, dum ad curiam properat, iussu Tarquinii gradibus
deiectus et domum refugiens interfectus est. Tullia statim in forum properavit
et prima coniugem regem salutavit, a quo iussa turba decedere, cum domum
rediret, viso patris corpore mulionem evitantem super ipsum corpus carpentum
agere praecepit: unde vicus ille Sceleratus dictus. Postea Tullia cum coniuge in exilium acta est.
8. Tarquinius Superbus cognomen moribus meruit. Occiso Servio Tullio regnum sceleste occupavit. Tamen
bello strenuus Latinos Sabinosque domuit; Suessam Pometiam Etruscis eripuit;
Gabios per Sextum filium simulato transfugio in potestatem redegit et ferias
Latinas primas instituit. †Ludos in circo et cloacam maximam fecit, ubi totius
populi viribus usus est, unde illae fossae Quiritium sunt dictae. Cum
Capitolium inciperet, caput hominis invenit, unde cognitum eam urbem caput
gentium futuram. Et cum in obsidione Ardeae filius eius Lucretiae stuprum intulisset, cum
eo in exilium actus ad Porsennam, Etruriae regem, confugit, cuius ope regnum
retinere tentavit. Pulsus Cumas concessit, ubi per summam ignominiam reliquum
vitae tempus exegit.
|