|
28a.
Atque etiam definitiones aliae sunt partitionum aliae divisionum; partitionum,
cum res ea quae proposita est quasi in membra discerpitur, ut si quis ius
civile dicat id esse quod in legibus, senatus consultis, rebus iudicatis, iuris
peritorum auctoritate, edictis magistratuum, more, aequitate consistat.
Divisionum autem definitio formas omnis complectitur quae sub eo genere sunt
quod definitur hoc modo: Abalienatio est eius rei quae mancipi est aut traditio
alteri nexu aut in iure cessio inter quos ea iure civili fieri possunt.
28b. Sunt
etiam alia genera definitionum, sed ad huius libri institutum illa nihil
pertinent; tantum est dicendum qui sit definitionis modus.
29. Sic
igitur veteres praecipiunt: cum sumpseris ea quae sint ei rei quam definire
velis cum aliis communia, usque eo persequi, dum proprium efficiatur, quod
nullam in aliam rem transferri possit. Ut haec: Hereditas est pecunia. Commune
adhuc; multa enim genera pecuniae. Adde quod sequitur: quae morte alicuius ad
quempiam pervenit. Nondum est definitio; multis enim modis sine hereditate
teneri pecuniae mortuorum possunt. Unum adde verbum: iure; iam a communitate
res diiuncta videbitur, ut sit explicata definitio sic: Hereditas est pecunia
quae morte alicuius ad quempiam pervenit iure. Nondum est satis; adde: nec ea aut
legata testamento aut possessione retenta; confectum est. Itemque: Gentiles
sunt inter se qui eodem nomine sunt. Non est satis. Qui ab ingenuis oriundi sunt. Ne id quidem satis est. Quorum maiorum nemo servitutem servivit. Abest
etiam nunc. Qui capite non sunt deminuti. Hoc fortasse satis est. Nihil enim video
Scaevolam pontificem ad hanc definitionem addidisse. Atque haec ratio valet in
utroque genere definitionum, sive id quod est, sive id quod intellegitur
definiendum est.
30. Partitionum autem et
divisionum genus quale esset ostendimus, sed quid inter se differant planius
dicendum est. In partitione quasi membra sunt, ut corporis, caput,
umeri, manus, latera, crura, pedes et cetera. In divisione formae, quas Graeci vocant,
nostri, si qui haec forte tractant, species appellant, non pessime id quidem
sed inutiliter ad mutandos casus in dicendo. Nolim enim, ne si Latine quidem dici possit, specierum et speciebus dicere;
et saepe his casibus utendum est; at formis et formarum velim. Cum autem
utroque verbo idem significetur, commoditatem in dicendo non arbitror
neglegendam.
|