|
31.
Verum haec Cato nimium nos nostris verbis magna facere demonstrat et oblitos
esse bellum illud omne Mithridaticum cum mulierculis esse gestum. Quod ego
longe secus existimo, iudices; deque eo pauca disseram; neque enim causa in hoc
continetur. Nam si omnia bella quae cum Graecis gessimus contemnenda sunt, derideatur
de rege Pyrrho triumphus M'. Curi, de Philippo T. Flaminini, de Aetolis M. Fulvi, de
rege Perse L. Pauli, de Pseudophilippo Q. Metelli, de Corinthiis L. Mummi. Sin
haec bella gravissima victoriaeque eorum bellorum gratissimae fuerunt, cur
Asiaticae nationes atque ille a te hostis contemnitur? Atqui ex veterum rerum
monumentis vel maximum bellum populum Romanum cum Antiocho gessisse video;
cuius belli victor L. Scipio aequa parta cum P. fratre gloria, quam laudem ille
Africa oppressa cognomine ipso prae se ferebat, eandem hic sibi ex Asiae nomine
adsumpsit.
32.
Quo quidem in bello virtus enituit egregia M. Catonis, proavi tui; quo ille,
cum esset, ut ego mihi statuo, talis qualem te esse video, numquam cum Scipione
esset profectus, si cum mulierculis bellandum arbitraretur. Neque vero cum P.
Africano senatus egisset ut legatus fratri proficisceretur, cum ipse paulo ante
Hannibale ex Italia expulso, ex Africa eiecto, Carthagine oppressa maximis
periculis rem publicam liberasset, nisi illud grave bellum et vehemens
putaretur. Atqui si diligenter quid Mithridates potuerit et quid effecerit et
qui vir fuerit consideraris, omnibus quibuscum populus Romanus bellum gessit
hunc regem nimirum antepones. Quem L. Sulla maximo et fortis simo exercitu,
pugnax et acer et non rudis imperator, ut aliud nihil dicam, cum bello invectum
totam in Asiam cum pace dimisit; quem L. Murena, pater huiusce, vehementissime
vigilantissimeque vexatum repressum magna ex parte, non oppressum reliquit; qui
rex sibi aliquot annis sumptis ad confirmandas rationes et copias belli tantum
spe conatuque valuit ut se Oceanum cum Ponto, Sertori copias cum suis
coniuncturum putaret.
33.
Ad quod bellum duobus consulibus ita missis ut alter Mithridatem persequeretur,
alter Bithyniam tueretur, alterius res et terra et mari calamitosae vehementer
et opes regis et nomen auxerunt; L. Luculli vero res tantae exstiterunt ut
neque maius bellum commemorari possit neque maiore consilio et virtute gestum.
Nam cum totius impetus belli ad Cyzicenorum moenia constitisset eamque urbem
sibi Mithridates Asiae ianuam fore putasset qua effracta et revolsa tota
pateret provincia, perfecta a Lucullo haec sunt omnia ut urbs fidelissimorum
sociorum defenderetur et omnes copiae regis diuturnitate obsessionis
consumerentur. Quid? illam pugnam navalem ad Tenedum, cum contento cursu
acerrimis ducibus hostium classis Italiam spe atque animis inflata peteret,
mediocri certamine et parva dimicatione commissam arbitraris? Mitto proelia,
praetereo oppugnationes oppidorum; expulsus regno tandem aliquando tantum tamen
consilio atque auctoritate valuit ut se rege Armeniorum adiuncto novis opibus
copiisque renovarit. Ac si mihi nunc de rebus gestis esset nostri exercitus
imperatorisque dicendum, plurima et maxima proelia commemorare possem; sed non
id agimus.
|